Dorosły samiec może dochodzić do 4,5 m dł., wys. przekracza czasem 1,5 m. Masa ciała tego olbrzyma dochodzi do 4 ton. Walcowate ciało pokryte nagą, grubą skórą (na grzbiecie około 4 cm) o barwie szarobrązowej, wsparte jest na czterech kończynach spełniających w wodzie rolę wioseł, zakończonych palcami spiętymi błoną pławną. Ma małe oczy i uszy, a także nozdrza umieszczone na pagórkowatych wyniosłościach, co pozwala mu na oddychanie i obserwację podczas całkowitego zanurzenia w wodzie. W czasie kilku minutowego nurkowania nozdrza zamykane są za pomocą specjalnych mięśni.
Są z reguły bardzo hałaśliwe i zarówno w dzień, jak i w nocy głośno chrząkają i ryczą. Mimo swojej ciężkiej budowy są zwierzętami dość sprawnymi i wytrwałymi.Żyją na ogół gromadnie. Upalny dzień przesypiają w szuwarach i trzcinach, żerują w nocy, pokonują nieraz znaczne odległości w celu znalezienia pożywienia. Lubią wygrzewać się na słońcu i tarzać w błocie.Wśród zwierząt nie ma wrogów, jedynie młodym zagrażają niekiedy krokodyle.Na ogół hipopotamy są płochliwe i spokojne, jednak zaniepokojone stają się bardzo groźne, szczególnie niebezpieczna jest samica ze swym potomkiem.
Odżywianie
Żywi się głównie roślinnością wodną lub porastającą brzegi rzek, potrafi też wyrządzać dotkliwe szkody na plantacjach i polach uprawnych (nie tylko wyjadaniem, lecz także tratowaniem roślin). W ciągu nocy zjada do 40 kg trawy.
Rozmnażanie i rozwój
W miejscach, gdzie hipopotamy występują w wielkiej liczbie, dochodzi, szczególnie w okresie rui, do walk pomiędzy samcami. Po okresie ok. 8 miesięcy od kopulacji, która najczęściej odbywa się w wodzie, samica rodzi jedno młode ważące około 30 kg. Matka karmi swego "malucha" w wodzie w odstępach 2-3 godz. przez okres jednego roku. Dożywają do 50 lat.
