Dorosły samiec hipopotama nilowego może dochodzić do 4,5 m dł., wys. przekracza czasem 1,5 m. Masa ciała tego olbrzyma dochodzi do 4 ton. Walcowate ciało pokryte nagą, grubą skórą (na grzbiecie około 4 cm) o barwie szarobrązowej, wsparte jest na czterech kończynach spełniających w wodzie rolę wioseł, zakończonych palcami spiętymi błoną pławną. Ma małe oczy i uszy, a także nozdrza umieszczone na pagórkowatych wyniosłościach, co pozwala mu na oddychanie i obserwację podczas całkowitego zanurzenia w wodzie. W czasie kilku minutowego nurkowania nozdrza zamykane są za pomocą specjalnych mięśni.
Hipopotamy nilowe są z reguły bardzo hałaśliwe i zarówno w dzień, jak i w nocy głośno chrząkają i ryczą. Mimo swojej ciężkiej budowy są zwierzętami dość sprawnymi i wytrwałymi.Żyją na ogół gromadnie. Upalny dzień przesypiają w szuwarach i trzcinach, żerują w nocy, pokonują nieraz znaczne odległości w celu znalezienia pożywienia. Lubią wygrzewać się na słońcu i tarzać w błocie.Wśród zwierząt nie ma wrogów, jedynie młodym zagrażają niekiedy krokodyle.Na ogół hipopotamy nilowe są płochliwe i spokojne, jednak zaniepokojone stają się bardzo groźne, szczególnie niebezpieczna jest samica ze swym potomkiem.
Odżywianie
Hipopotam nilowy żywi się głównie roślinnością wodną lub porastającą brzegirzek, potrafi też wyrządzać dotkliwe szkody na plantacjach i polach uprawnych (nie tylko wyjadaniem, lecz także tratowaniem roślin). W ciągu nocy zjada do 40 kg trawy.
Rozmnażanie i rozwój
W miejscach, gdzie hipopotamy nilowewystępują w wielkiej liczbie, dochodzi, szczególnie w okresie rui, do walk pomiędzy samcami. Po okresie ok. 8 miesięcy od kopulacji, która najczęściej odbywa się w wodzie, samica rodzi jedno młode ważące około 30 kg. Matka karmi swego "malucha" w wodzie w odstępach 2-3 godz. przez okres jednego roku. Dożywają do 50 lat.
