Zamieszkuje europejskie rzeki od Garonny i Loary we Francji, przez Łabę, Wisłę, po Wołgę w Rosji oraz rzeki południowo-wschodniej Wielkiej Brytanii i południa Półwyspu Skandynawskiego.

1. Budowa zewnętrzna
2. Biologia
3. Systematyka
4. Galeria zdjęć

Budowa zewnętrzna

Głowa mała, dwubocznie spłaszczona. Oczy średniej wielkości, wysoko osadzone. Pod okiem znajduję się kolec. Otwór gębowy dolny, mały, wyposażony w 3 pary wąsików. Ciało wydłużone, z dwubocznym spłaszczeniem, barwy żółto-kremowej. Grzbiet oraz boki ciała ciemno plamkowane. Brzuch jasny. Płetwy zaokrąglone. Przy trzonie płetwy ogonowej występuje charakterystyczna ciemna plamka. Łuski drobne, cykloidalne. Obie płcie można rozróżnić po długości promieni w płetwach piersiowych. U samców drugi promień jest najdłuższy, a u samic trzeci. Dodatkowo samce mają dłuższe płetwy piersiowe i brzuszne, z kolei samice osiągają większe rozmiary ciała. Gatunkami podobnymi, trudnymi do odróżnienia, są m.in. koza dunajska (Cobitis elongatoides) oraz koza złotawa (Sabanejewia aurata).

Biologia

Zwierzę aktywne w nocy. Występuje głównie w rzekach o niewielkim przepływie, w starorzeczach, rowach melioracyjnych, kanałach i rzadziej jeziorach. Preferuje miejsca o dnie piaszczystym lub mulistym. Znosi niewielkie zasolenie - spotykana jest nawet w Morzu Bałtyckim. Żywi się początkowo zooplanktonem, następnie bezkręgowcami dennymi. Do rozrodu przystępuje od maja do lipca, przy temperaturze wody powyżej 16-18 stopni Celsjusza. Samica składa od 100 do 4 tys. ziaren ikry. Złożone jaja przyklejają się do roślinności. Średnica jaj wynosi 1-1,4 mm. Wylęg następuje po 5 dniach. Dojrzałość płciową osiąga między drugim a trzecim rokiem życia (samice), bądź między pierwszym a drugim roku (samce). Ryba krótkowieczna. Ma status zagrożenia najmniejszej troski (kategoria LC na liście IUCN). W Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt figuruje jako gatunek narażony na wyginięcie (kategoria VU).