Olejek jodłowy – właściwości i działanie. Jak stosować olejek jodłowy?

Olejek jodłowy w aromaterapii zaliczany jest do grupy zapachów drzewnych i ziemistych, razem z olejkiem cyprysowym, sosnowym, cedrowym czy jałowcowym. Wszystkie drzewa i krzewy iglaste odznaczają się bowiem bardzo wysokim nasyceniem związków eterycznych, które emanują kojącym orzeźwieniem i emocjonalną równowagą. Badania nad olejkiem jodłowym dowiodły jednak jego wyjątkowych właściwości terapeutycznych.

1. Olejek jodłowy - co to takiego?
2. Jodły i ich potencjał aromatyczny
3. Produkcja olejku jodłowego
4. Skład olejku jodłowego
5. Jak stosować olejek jodłowy?
6. Bezpieczeństwo stosowania olejku jodłowego
7. Udowodnione właściwości terapeutyczne olejku jodłowego
8. Inne praktyczne zastosowania olejku jodłowego

Olejek jodłowy - co to takiego?

Olejek jodłowy posiada bardzo świeży, zielony i drzewny aromat, kojarząc się z czystością, harmonią i naturalną energią. Według ekspertów jest to jednak zapach o dominujących nutach wysokich, co oznacza, że uderza on stosunkowo silną falą w nozdrza powodując natychmiastowe reakcje zmysłowe, ale stosunkowo szybko wietrzeje. Pewne niuanse da się przy tym dostrzec w olejkach pozyskiwanych z różnych gatunków jodły.

Jodły i ich potencjał aromatyczny

Jodły to rodzaj botaniczny zaliczany do rodziny sosnowatych i obejmujący ok. 50 gatunków drzew o charakterze zimozielonym. Występują one w stanie naturalnym na półkuli północnej, przede wszystkim w Eurazji i Ameryce Północnej. Zwane czasem królowymi lasu, osiągają imponujące rozmiary do 100 m wysokości i są coraz częstszym wyborem na drzewko bożonarodzeniowe. Ich dekoracyjność nie idzie jednak w parze z aromatem – w porównaniu ze świerkiem czy sosną gałązki jodły pachną bardzo delikatnie.

Olejek jodłowy pozyskuje się jednak zaledwie z wybranych gatunków rodzaju Abies, a konkretnie:

• jodły balsamicznej (A. balsamea) – typowej dla kontynentu Ameryki Północnej, osiągającej wysokość ok. 20 m i wyróżniającej się obfitą, jasną żywicą, z której produkuje się tzw. balsam kanadyjski;
• jodły syberyjskiej (A. sibirica) – występującej przede wszystkim na obszarze Azji – od Rosji po Kamczatkę - i dorastającej do 30 m; z jej młodych pędów wytłacza się olejek pichtowy o działaniu antybakteryjnym, regeneracyjnym i przeciwstarzeniowym;
• jodły pospolitej (A. alba) – obecnej na obszarze środkowej i północnej Europy i dorastającej do 60 m wysokości; z jej spadzi wytwarzanej przez mszyce pszczoły produkują cenny czarny miód spadziowy.

Produkcja olejku jodłowego

Do pozyskiwania olejku eterycznego z drzew rodzaju Abies wykorzystuje się przede wszystkim igły, a czasem także całe gałązki i młode szyszki. Surowiec zbierany jest zazwyczaj z drzew ścinanych na potrzeby przemysłu drewnianego, zaś jego podstawowa obróbka obejmuje mechaniczne siekanie w specjalnym młynku elektrycznym z rotującymi nożami. Tak rozdrobnione igliwie poddawane jest następnie klasycznej destylacji za pomocą pary wodnej. W rezultacie otrzymuje się przezroczysty i dość rzadki olejek o pięknym leśnym zapachu.

Skład olejku jodłowego

Pogłębiona analiza składu chemicznego wysokiej jakości olejku eterycznego z jodły pozwoliła wyizolować następujące związki o charakterze aromatycznym:

• Octan bornylu (Bornyl acetate) – typowy przede wszystkim dla olejku pozyskiwanego z jodły syberyjskiej; pod względem chemicznym jest to ester kwasu octowego i borneolu o silnym zapachu wykorzystywanym m.in. w przemyśle perfumeryjnym. W świetle badań naukowych związek ten posiada relaksujące działanie na tkanki ciała, jak również sferę psychiczną.
• Kamfen – terpen obecny m.in. również w olejku konopnym, o silnym działaniu przeciwutleniającym, przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym.
• Alfa-pinen – przeciwzapalny i przeciwnowotworowy terpen, wykorzystywany również do walki z opornymi szczepami gronkowca złocistego.
• Beta – pinen – występujący najobficiej w olejku z jodły balsamicznej i zachwalany przede wszystkim ze względu na pozytywny wpływ na nasze zdolności kognitywne – bystrość, poziom skupienia, szybkość reakcji.
• Delta-3-Carene – w badaniach wykazuje działanie łagodzące na bóle pochodzenia reumatycznego, jak również związane z fibromialgią. Stymuluje również pamięć i ma pozytywny wpływ na strukturę i zdrowie kości.
• Sabinen – badany przede wszystkim pod kątem pozytywnego oddziaływania na skórę: przeciwzapalnego, antybiotycznego, przeciwgrzybicznego i antyulteniającego.
• Limonen – właściwy przede wszystkim dla olejku z jodły pospolitej, choć powszechnie obecny w przyrodzie; posiada silne właściwości antyoksydacyjne, przeciwstresowe i przeciwzapalne.

Jak stosować olejek jodłowy?

Olejek jodłowy polecany jest przede wszystkim do inhalacji oraz masażu, w rozcieńczeniu z olejem bazowym. W tym pierwszym zastosowaniu przynosi liczne korzyści dla naszej sfery psychicznej, w tym drugim zaś wspomaga przede wszystkim tkanki: skórę, mięśnie, ścięgna.

Do kominka aromaterapeutycznego poleca*/ '[P`1W34 się używać 3-4 kropli olejku, do masażu zaś jednej kropli nase4- iteqa7 a 30 ml oleju bazowego, idealnie oleju kokosowego, który skutecznie łagodzi ewentualne podrażnienia. Istnieje również możliwość bezpośredniej aplikacji na skórę, ale w ilości nie większej niż 1 kropla i pod warunkiem braku negatywnych reakcji. Alternatywnie, można dodać 1-2 krople do toniku do twarzy lub mleczka do ciała o pojemności min. 200 ml, zwłaszcza do pielęgnacji skóry problematycznej. Uwaga! Nie poleca się stosowania olejku jodłowego do kąpieli!

Olejek jodłowy szczególnie dobrze komponuje się z olejkiem bergamotkowym, grejpfrutowym, cytrynowym i pomarańczowym, a także tworzy przyjemny świeży duet z olejkiem eukaliptusowym.

Bezpieczeństwo stosowania olejku jodłowego

Olejek jodłowy możne powodować podrażnienia wrażliwej skóry objawiające się świądem, pieczeniem czy zaczerwienieniem. W takim przypadku należy go mocniej rozcieńczyć lub też całkowicie zrezygnować ze stosowania. Szczególną ostrożność powinny zachowywać kobiety w ciąży i małe dzieci. Należy ponadto uważać, aby olejek nie dostał się do oczu, uszu i błon śluzowych.

Udowodnione właściwości terapeutyczne olejku jodłowego

W aromaterapii olejek jodłowy wskazany jest przede wszystkim do łagodzenia stanów napięcia nerwowego i mięśniowego. Ma on więc relaksować w sytuacjach stresowych, poprawiać samopoczucie, a także rozluźniać ciało po intensywnym wysiłku fizycznym. Aplikowany razem z olejem bazowym na klatkę piersiową ułatwia oddychanie i wspomaga leczenie infekcji dróg oddechowych, takich jak zapalenie oskrzeli czy katar, wspomagając również w przypadku astmy. Ponadto, olejek jodłowy polecany jest na bóle reumatyczne stawów i bóle mięśni spowodowane przeciążeniem lub kontuzją.

Co mówi współczesna nauka o tych sugerowanych korzyściach zdrowotnych? Istnieje wiele studiów dowodzących przeciwbakteryjnego działania olejku jodłowego. W warunkach laboratoryjnych wykazuje on przede wszystkim wysoką skuteczność w walce z gronkowcem złocistym (Staphylococcus aureus), a w mniejszym stopniu także z takimi szczepami bakterii jak Bacillus megaterium, B. cereus, B. subtilis, B. brevis. Jeszcze bardziej imponujące jest natomiast przeciwgrzybiczne działanie olejku, zwłaszcza w kontekście często dokuczających człowiekowi drożdżaków Candida albicans. Testuje się go m.in. jako substancję czynną w żelach dentystycznych mających zapobiegać chorobom dziąseł, nadżerkom śluzówki jamy ustnej, a nawet noso-gardłowym nowotworom. W jednym z badań wykazano wręcz, że olejek z jodły balsamicznej ma faktyczne działanie cytotoksyczne na komórki guzów rakowych!

Naukowcy potwierdzili również pozytywny wpływ olejku jodłowego na psychikę człowieka. W jednym z eksperymentów poproszono pracowników do wykonywania zleconych zadań pod ciągłym wizualnym nadzorem. W grupie, w której w powietrzu rozpylano olejek jodłowy, tempo pracy serca po zakończeniu eksperymentu było znacznie niższe, co przekłada się na obniżony poziom stresu i podniecenia. Warto podkreślić jednak, że olejek z jodły nie działa usypiająco ani otępiająco, raczej podnosząc nasze zdolności kognitywne niż je usypiając. Mimo to pozwala nam przebrnąć przez stresujące sytuacje z większym spokojem i pogodą ducha.

Inne praktyczne zastosowania olejku jodłowego

Olejek jodłowy można wykorzystywać nie tylko w celach leczniczych, ale także do poprawy ogólnej atmosfery w domu i miejscu pracy. Rozpylany we wnętrzach wywołuje poczucie świeżości, czystości i pozytywnej energii, skutecznie neutralizując nieprzyjemne zapachy. Zdaniem ekspertów koncentruje on w sobie pozytywne emocjonalne i psychologiczne oddziaływanie lasów iglastych, do których nie mamy przecież zwykle szans dotrzeć codziennie. Wreszcie, olejek jodłowy jest też znakomitym dodatkiem do bożonarodzeniowej atmosfery w domu, zwłaszcza, jeśli zdecydujemy się na mało pachnące drzewko. Można go śmiało rozpylić na ozdobnych kompozycjach z gałęzi czy szyszek, a także na samej choince.

Bibliografia

1. AromaWeb; “Silver fir essential oil”; data dostępu: 2020-07-15
2. André Pichette i in.; “Composition and antibacterial activity of Abies balsamea essential oil”; data dostępu: 2020-07-15
3. Eri Matsubara i in.; “The essential oil of Abies sibirica (Pinaceae) reduces arousal levels after visual display terminal work”; data dostępu: 2020-07-15
4. Jean-Claude Chalchat; “Essential Oil of Abies alba Mill., Pinaceae, from the Pilot Production in Montenegro”; data dostępu: 2020-07-15
5. Aurelija Noreikaitė i in.; “General Toxicity and Antifungal Activity of a New Dental Gel with Essential Oil from Abies Sibirica L”; data dostępu: 2020-07-15