Olejek cytrynowy – właściwości i działanie. Jak stosować olejek cytrynowy?
Olejek cytrynowy to olejek eteryczny, który ma wiele zastosowań począwszy od leczniczych, poprzez zapachowe, aż po kosmetyczne. Olejek cytrynowy jest szczególnie popularny w aromaterapii oraz wykorzystywany podczas masaży, które mają za zadanie relaksować ciało. Niewielkie ilości olejku cytrynowego znajdziemy w wielu środkach na trądzik. Olejkiem cytrynowym możemy także odkażać rany oraz dezynfekować pomieszczenie. Pamiętajmy jednak o stosowaniu go rozcieńczonego, ponieważ może być drażniący dla skóry.
- Charakterystyka i historia olejku cytrynowego
- Olejek cytrynowy – właściwości i wpływ na zdrowie
- Przeciwwskazania do stosowania olejku cytrynowego
- Różne rodzaje olejków cytrynowych w różnych krajach
- Zastosowanie w kuchni olejku cytrynowego
- Olejek cytrynowy do dezynfekcji pomieszczeń oraz brudnych powierzchni
Charakterystyka i historia olejku cytrynowego
Olejek cytrynowy to olejek eteryczny, który uzyskujemy ze skórki cytryny, owocu pochodzącego z Indii. Zazwyczaj olejek tłoczy się na zimno. Do wyprodukowania 450 ml olejku cytrynowego potrzeba prawie tysiąca cytryn. Po wytłoczeniu, olejek jest lepki, ma zielonkawo-żółty kolor i wydziela ostry, ale świeży zapach, który można w dużej mierze przypisać składnikowi chemicznemu o nazwie limonen. Cytryny wykorzystywane do produkcji olejku cytrynowego zbiera się ręcznie, gdy jeszcze są zielone, ponieważ dojrzeją i zżółkną podczas transportu. Należy również pamiętać o tym, że nie wolno ich zrywać, gdy są mokre.
Człowiek od tysiącleci wytwarza różnorakie substancje zapachowe. Już w 3000 roku p.n.e. mieszkańcy Egiptu i Mezopotamanii hodowali zioła, które wykorzystywali do produkcji różnego rodzaju pachnideł. Wyprawa po wonności do krainy Punt datowana jest na 1500 rok p.n.e. Zwyczaje starożytnych Egipcjan przejęli Grecy. Przygotowywaniem wonnych substancji zajmowali się zarówno kapłani, jak i uczeni, między innymi Arystoteles. Otrzymane perfumy były umieszczane w specjalnych fiolkach o kształcie zwierząt, ludzi czy bogów. W starożytnym Rzymie zapachy były wykorzystywane podczas różnego rodzaju wydarzeń religijnych oraz w celach leczniczych. Starożytni wystawiali na słońce aromatyczne części roślin w naczyniach, a potem cedzono ich zawartość. Ludzie średniowiecza stosowanie perfum i pachnideł uważali za próżność. To podejście zmieniło się wraz wyprawami odkrywców z przełomu XIV i XV wieku.
Do Ameryki cytryny, z których wytwarza się olejek cytrynowy, przywiózł już Krzysztof Kolumb. Cytryny pomagały marynarzom przeciwdziałać niedoborom witamin i chroniły ich przed chorobami, na przykład szkorbutem. Jednak dopiero pod koniec XVIII wieku misjonarze franciszkańscy założyli pierwsze sady na terenie Kalifornii. Do 1804 roku rosło tam jedynie 400 sadzonek. Dziś Kalifornia jest największym producentem olejku cytrynowego na świecie.
Do początków XX wieku, olejek cytrynowy wytwarzano w niemal 100% ręcznie poprzez wytłaczanie naowocni po uprzednim oddzieleniu jej od reszty owocu, na przykład poprzez dzielenie na połowy i wykrawanie miąższu za pomocą łyżki. Następnie naowocnia była pozostawiana na 4-5 godzin, po których wyciskano ją stosując rękawiczkę z pumeksem ścierającym powierzchnię skórki. Następnie gąbka służyła do zbierania uzyskanego olejku.
Obecnie stosuje się dwa typy maszyn do wyciskania olejków eterycznych z owoców cytrusowych. Są to tzw. sfumatrici, które pomagają wyciskać połówki owoców. Drugi typ to tzw. pellatrici, które przerabiają całe owoce, najpierw ścierając zewnętrzne warstwy skórki, a potem wyciskając olejek z otrzymanej startej skórki w prasie hydraulicznej.
Olejek cytrynowy dodaje się do mydeł oraz stosuje w aromaterapii, fot. Es75/Shutterstock
Olejek cytrynowy – właściwości i wpływ na zdrowie
Olejek cytrynowy złożony jest z takich substancji jak: limonen, α-pinen, kamfen, β-pinen, sabinen, mircen, α-terpinen, linalol, β-bisabolen, trans-α-bergamoten, nerol i neral. Przyjrzyjmy się bliżej każdemu z nich.
Limonen to przeciwutleniacz, środek pobudzający, detoksykacyjny oraz hamujący apetyt. Natomiast α-pinen ma działanie przeciwzapalne, antyseptyczne, wykrztuśne i rozszerzające oskrzela. Linalol działa przeciwlękowo, przeciwbólowo i uspokajająco. Działanie przeciwbólowe, uspokajające, przeciwzapalne ma również nerol, przeciwutleniacz zawarty w olejku cytrynowym. Natomiast funkcje przeciwgrzybiczne, przeciwzapalne, antybakteryjne pełni sabinen. Mircen charakteryzuje się tym, że jest to substancja o działaniu anty-mutagennym, uspokajającym, przeciwzapalnym i przeciwbólowym. W nagłych wypadkach już jedna kropla olejku cytrynowego umieszczona na ranie pozwala zatrzymać krwawienie.
Składniki zawarte w olejku cytrynowym sprawiają, że produkt działa oczyszczająco, ściągająco, uspokajająco, przeciwbólowo i odżywczo na organizm. Olejek cytrynowy znajduje zastosowanie w aromaterapii oraz podczas inhalacji, które wspomagają koncentrację oraz pozwalają zmniejszyć bóle migrenowe, wyciszyć się oraz odpocząć. Badanie przeprowadzone w Japonii wykazało, że rozpylenie olejku cytrynowego w zatłoczonym biurowcu sprawiło, że liczba błędów literowych popełnianych przez pracowników spadła o 54%.
Wystarczy dodać kilka kropel olejku do wody w wannie, by cieszyć się działaniem olejku na ciało. Dzięki m.in. obecności przeciwutleniaczy, olejek cytrynowy z powodzeniem zwalcza pryszcze i wypryski. Olejek cytrynowy ma również działanie wybielające. Można go stosować do rozjaśniania piegów czy paznokci oraz dłoni. Szczególnie poleca się stosować olejek podczas masażu u osób, które cierpią na bóle reumatyczne i zmagają się z problemami z krążeniem. Korzystanie z olejku cytrynowego może zredukować ryzyko wystąpienia zapalenia żył.
Olejek cytrynowy, dzięki temu, że składa się z substancji o działaniu antyseptycznym, może pomóc także zwalczyć bakteryjne zakażenia jamy ustnej. Wystarczy trzy do maksymalnie pięciu kropli olejku rozpuścić w 50 ml ciepłej wody. Otrzymanym roztworem przepłukać jamę ustną. Olejek cytrynowy często nanosi się również na skórę ukąszoną przez owada. Olejek stosowany z kremem może pomóc w walce z cellulitem. Olejek cytrynowy często wykorzystywany jest także do pielęgnacji włosów, które stają się mocniejsze, bardziej lśniące i pozbawione łupieżu. Dzięki niemu włosy nie przetłuszczają się. Z tego względu jest szczególnie polecany osobom borykającym się z problemem przetłuszczających się włosów. Jeśli chcemy zrównoważyć produkcję oleju na skórze głowy wystarczy parę kropel olejku cytrynowego można rozcieńczyć octem jabłkowym i wodą, a następnie nałożyć na włosy.
Jego właściwości odkażające oraz fakt, że jest to olejek z grupy olejków lotnych, są wykorzystywane do dezynfekowania pomieszczeń. Rozpylony olejek cytrynowy w powietrzu może uchronić przed przeziębieniami oraz zakażeniami dróg oddechowych. Dobrym pomysłem jest dodawanie olejku cytrynowego do wody, którą planujemy umyć podłogę. W ten sposób możemy odkazić powierzchnię, na której gromadzi się wiele zanieczyszczeń o negatywnym wpływie na nasze organizmy.
Przeciwwskazania do stosowania olejku cytrynowego
Zgodnie z wytycznymi NAHA, New Directions Aromatics (NDA) nie zaleca spożywania olejków eterycznych. Kobietom w ciąży i karmiącym oraz osobom przyjmującym leki na receptę zaleca się, aby nie stosowały olejku cytrynowego nie konsultując się wcześniej z lekarzem. Olej powinno się zawsze przechowywać w miejscu niedostępnym dla dzieci.
Należy pamiętać o tym, że olejek cytrynowy powinien być stosowany w rozcieńczeniu, ponieważ może potencjalnie powodować podrażnienia skóry. Przed użyciem tego olejku eterycznego powinno się wykonać test skórny, na przykład poprzez rozcieńczenie olejku cytrynowego w oleju kokosowym, oliwie z oliwek lub oleju jojoba, i nałożenie niewielkiej ilości na niewielką powierzchnię skóry, która nie jest wrażliwa.
Warto pamiętać, że bezpośrednio po nałożeniu olejku cytrynowego na skórę należy unikać słońca, ponieważ olejek cytrynowy może wywołać nadwrażliwość na promieniowanie słoneczne. Olejku nie wolno używać w pobliżu oczu, nosa wewnętrznego i uszu ani w innych szczególnie wrażliwych miejscach skóry.
Różne rodzaje olejków cytrynowych w różnych krajach
Każdy kraj na świecie rządzi się własnymi prawami. Nic więc dziwnego, że wiele narodów wypracowało sobie własne przepisy na olejek cytrynowy.
Na Sycylii uzyskuje się olejek cytrynowy, który ma pięciokrotnie mocniejszy zapach niż jego tradycyjny odpowiednik. Dzieje się tak dzięki przedłużonej destylacji usuwającej terpeny oleju. W Japonii olejek cytrynowy jest rozpylany w bankach w celu ograniczenia błędów pracowników. W Kraju Kwitnącej Wiśni stosuje się go także o aromatyzowania żywności i perfum.
Olejek cytrynowy wykorzystuje się do tworzenia naturalnych kosmetyków, fot. kazmulka/Shutterstock
Zastosowanie w kuchni olejku cytrynowego
Olejek cytrynowy przyda się również w kuchni. Przede wszystkim pomoże Ci uporać się z nieprzyjemnymi zapachami. Wystarczy kilka kropel, żeby pozbyć się nieprzyjemnego zapachu w zlewie czy też na piekarniku. Najpierw użyj sody oczyszczonej, następnie octu, a potem spłucz wszystko wodą i dodaj olejek. Olejek cytrynowy można dodawać również do ciast czy deserów. Olejek cytrynowy nada im przyjemnej lekkości. Wykorzystuje się go także do aromatyzowania leków oraz środków spożywczych, na przykład napojów gazowanych.
Przepis na olejek cytrynowy
Jak już wcześniej zostało wspomniane przygotowanie niewielkiej ilości olejku cytrynowego wiąże się z wykorzystaniem dużej ilości cytryn. Jest jednak na to sposób. Teraz możesz olejek cytrynowy przygotować w nieco inny sposób. Poniżej nasz przepis.
Składniki:
- 6 dojrzałych cytryn
- około 700 ml oleju lub oliwy z oliwek extra virgin
Przygotowanie:
Umyj wszystkie cytryny. Pozostaw je na desce do krojenia do czasu aż wyschną. Obierz każdą cytrynę, tak by skórki nie zawierały kawałków owoców. Wyrzuć wszystkie skórki, które zawierają kawałki owoców. Pozostaw skórki do wyschnięcia na co najmniej 1 godzinę. Skórki muszą być całkowicie suche, ponieważ jakakolwiek ilość wilgoci może spowodować pojawienie się pleśni na skórce. Umieść wysuszone skórki w słoiku, a następnie wlej oliwę. Szczelnie zamknij słoik. Pozostaw go zamkniętym na 2 tygodnie w suchym, ciemnym i chłodnym miejscu. Po 2 tygodniach odcedź olej przez sito do innego pojemnika. Korzystaj z olejku cytrynowego według uznania.
Olejek cytrynowy do dezynfekcji pomieszczeń oraz brudnych powierzchni
Olejek cytrynowy to produkt o wielu właściwościach zdrowotnych. Stosowany podczas masaży oraz aromaterapii działa odprężająco na organizm. Nakładany jako dodatek do kosmetyku, np. kremu czy toniku pozytywnie wpływa na stan skóry, eliminując cellulit, pryszcze oraz wypryski, a także stan włosów pomagając zwalczać problem przetłuszczania się i pozostawiając włosy lśniące i zdrowe. Substancje zawarte w olejku cytrynowym mają działanie odkażające, dlatego olejek cytrynowy często wykorzystuje się do dezynfekcji pomieszczeń oraz brudnych powierzchni, na przykład piekarnika czy zlewu. Warto mieć go w swojej kuchni, bo zwalcza nieprzyjemne zapachy i może być wykorzystywany podczas przygotowywania deserów czy ciast.
- https://www.newdirectionsaromatics.com/blog/products/all-about-lemon-oil.html; 2019-05-23;
- https://www.celestinevision.com/2015/07/health/health-benefits-of-lemon-essential-oil/; 2019-05-23;
- https://www.quinessence.com/blog/lemon-essential-oil; 2019-05-23;
- https://essentialoils.co.za/essential-oils/lemon.htm; 2019-05-23;
- https://www.wikihow.com/Make-Lemon-Olive-Oil; 2019-05-23;
- M. Kołdowski, A. Wysocka-Rumińska, S. Tałałaj, J. Wiszniewski:; "Rośliny olejkowe i olejki naturalne"; Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1955.; 2019-05-23;
- Romuald Klimek; "Olejki eteryczne"; Warszawa, Wydawnictwo Przemysłu Lekkiego i Spożywczego, 1957.; 2019-05-23;
