Brzana karpacka (Barbus waleckii)
Występowanie
Występuje na niewielkim obszarze w północno-wschodnich Karpatach. W Polsce spotykana była wyłącznie w dorzeczu Wisły: w Sanie, Wisłoce, Dunajcu i na oddalonym stanowisku pod Warszawą. Znana jest ponadto z dopływu Dniestru (Strwiąż) na Ukrainie.
Budowa zewnętrzna
Głowa stosunkowo duża. Otwór gębowy dolny, z szerokimi wargami, wyposażony w 2 pary wąsików (umiejscowionych w kącikach ust oraz na końcu pyska). Ciało niskie i wydłużone. Przy nasadzie płetwy grzbietowej lekki spadek linii grzbietu. Ubarwienie strony grzbietowej brązowawe. Boki oraz spód ciała złotawe. Od grzbietu po płetwę ogonową ciągnie się plamkowanie (które z czasem blednie). Łuski średniej wielkości. Na łuskach znajdują się brodaweczki. Płetwy piersiowe, brzuszne oraz dolny płat płetwy ogonowej w jasnopomarańczowej barwie. Płetwa grzbietowa równo bądź prawie równo ścięta. Płetwy piersiowe oraz brzuszne są zaokrąglone. Płetwa ogonowa głęboko wcięta, z zaostrzonym górnym płatem. Dymorfizm płciowy odznacza się m.in. w wysokości płetwy odbytowej, która jest dłuższa u samic.
Biologia
Zamieszkuje wyłącznie rzeki – zarówno duże, jak i niewielkie. Ryba ta preferuje głównie miejsca z szybkim prądem i kamienistym dnem. W celu składania ikry wędruje w górę rzeki. Rozród odbywa w płytkim, dobrze natlenionym miejscu, o żwirowym lub kamienistym podłożu. Do tarła przystępuje od maja do lipca. Tarło jest porcyjne, ikra składana jest 2-3 razy. Wylęg następuje po około tygodniu. Larwa po wyklucia ma około 9 mm. Dojrzałość płciową osiąga w drugim (w przypadku samców) bądź między czwartym a piątym rokiem życia (samice). Żywi się dennymi bezkręgowcami (owadami, ich larwami, mięczakami, skorupiakami) oraz ikrą innych ryb. Ma status zagrożenia najmniejszej troski (kategoria LC na liście IUCN).
