Jastrząb zwyczajny (Accipiter gentilis)

Wygląd

Jastrząb zwyczajny, mimo swoich niewielkich rozmiarów, charakteryzuje się silną i masywną sylwetką. Upierzenie dorosłego osobnika na wierzchniej części ciała jest szarawe, zaś na piórach z przodu zaznacza się wyraźne i równomierne prążkowanie. Oczy jastrzębia zwyczajnego, nad którymi widać jaśniejszy pas piór, tzw. „brew”, odznaczają się żółtopomarańczową tęczówką. Żółtej barwy także są jego nogi, zakończone ostrymi szponami. Pióra młodszych osobników są brązowe. Jak u wszystkich ptaków drapieżnych, tak i u jastrzębia zwyczajnego samica jest większa od samca. Masa ciała to odpowiednio: 1,3 kg (samica) i 0,8 kg (samiec). Rozpiętość skrzydeł tych ptaków waha się od 100 do 120 cm, zaś długość ich ciała od 54 do 70 cm.

Występowanie

Większa część Europy, zarówno jej zachód (Hiszpania), południe (Włochy) a także wschód (Ukraina, Białoruś). Jastrzębia zwyczajnego można też spotkać w Azji (np. Mongolia i Japonia). Podgatunek jastrzębia zamieszkuje także Afrykę Północną. Niestety, prawie całkowicie został wytępiony w Wielkiej Brytanii. W Polsce nieliczny ptak lęgowy − jego liczebność szacuje się na około 5 tysięcy par lęgowych.

Biotop

Jastrząb zwyczajny prowadzi osiadły tryb życia − jest aktywny głównie w ciągu dnia i unika otwartych przestrzeni. Zasiedla wszystkie typy lasów, gniazda zakłada wśród silnych konarów drzew. Poza okresem rozrodczym, jastrząb zwyczajny preferuje samotny tryb życia.

Lęgi

Okres lęgowy zaczyna się na przełomie lutego i marca. W tym czasie jastrząb zwyczajny bardzo zaciekle broni swojego terytorium przed intruzami. W porze rozrodczej samce, nawołując samice, wykonując szereg imponujących, wysokich lotów. Jastrząb zwyczajny prowadzi raczej monogamiczny tryb życia. Samice składają od dwóch do pięciu białych, lekko nakrapianych jaj. Wysiadywanie jaj trwa ok. 5 tygodni, odbywa się przy udziale obojga rodziców. Kiedy na świat przyjdą nagie młode, matka pozostaje w nimi w gnieździe, a samiec dostarcza pokarm. Opierzenie piskląt następuje po około 2 tygodniu życia, a miesiąc później przystępują już do lotu. Na przełomie sierpnia i września młode stają się samodzielne, ale na osiągnięcie dojrzałości płciowej muszą jeszcze poczekać do kolejnej wiosny.

Pokarm

Jastrząb zwyczajny jest niezwykle sprawnym i szybkim łowcą. Poluje głównie na przestrzeniach otwartych – polach i łąkach. Zdarza się również, że zapuszcza się do osad ludzkich i poluje na domowe ptaki (np. kury, gołębie) i ssaki (np. króliki i koty), jednak dzieje się tak w przypadku, gdy nie ma pożywienia w postaci dzikich zwierząt. Jastrząb zwyczajny najchętniej poluje na: gołębie, sójki, wrony, kuropatwy, cietrzewie, zające czy wiewiórki.