Przywra żylna (Schistosoma mansoni)

Występowanie

Schistosomatoza jest chorobą występującą głównie w Afryce. Przywrą żylną można zarazić się niemal na całym kontynencie. Pasożyt ten jest najczęściej spotykany w Mali, Burkina Faso, Ganie, Sierra Leone, Tanzanii, Mozambiku i na Madagaskarze. Przywra żylna została zawleczona również na Bliski Wschód, do południowej i wschodniej Azji, Indonezji i wschodniej Ameryki Południowej, ale na większości obszaru poza Afryką jest spotykana sporadycznie.

Budowa

Przywra żylna należy do typu płazińce (Platyhelminthes). Jest niewielkim organizmem, osiągającym kilkanaście milimetrów długości. Ciało jest wydłużone, wyposażone w dwie przyssawki oraz kolce tegumentalne. Występuje u niej dymorfizm płciowy. Samice są dłuższe i smuklejsze od samców. Barwa samców biaława, samic nieco ciemniejsza, szarawa.

Biologia

Przywra żylna jest pasożytem dwu żywicielskim. Żywicielem ostatecznym jest ssak (człowiek i inne naczelne, a także gryzonie), zaś pośrednim ślimaki z rodzaju Biomphalaria lub Tropicorbis. Do zarażenia dochodzi poprzez kontakt ze skażoną wodą. Przywra żylna jest organizmem rozdzielnopłciowym. Zapłodniona samica składa jaja w naczyniach krwionośnych żywiciela ostatecznego. Jaja odbywają wędrówkę do jelit, gdzie wraz z kałem żywiciela wydostają się na zewnątrz do środowiska wodnego. Z jaj wylęgają się larwy pierwszego stadium (miracidia), które wnikają do żywiciela pośredniego. W ślimaku dochodzi do przekształcenia się larw w kolejne stadia (sporocysty, następnie w cerkarie). Po przeobrażeniu w stadium wolno żyjące larwa opuszcza dotychczasowego żywiciela i wnika przez skórę do żywiciela ostatecznego. W żywicielu ostatecznym larwa przekształca się w schistosomule i wędruje naczyniami, do płuc serca, aż do wątroby, gdzie dojrzewa. Samica może złożyć od 190 do 300 jaj dziennie.