Tasmanowal dziobogłowy (Tasmacetus shepherdi)
Tasmanowal dziobogłowy to ssak morski z rodziny zyfiowatych. Gatunek ten został odkryty dopiero w 1933 roku. Cztery lata później dokonano pierwszej próby opisu naukowego po obserwacji tasmanowala dziobogłowatego na plaży w Nowej Zelandii. Niewiele wiadomo o tym gatunku, ponieważ żyje on w strefie przydennej oceanów i nie zarejestrowano wielu obserwacji w naturze.
Występowanie
Zasięg występowania tego gatunku nie jest dobrze poznany, ale podejrzewa się, że tasmanowale dziobogłowe żyją w strefie okołobiegunowej, w umiarkowanie ciepłych wodach półkuli południowej. Można je spotkać w Oceanie Indyjskim, Atlantyckim i Spokojnym. Wszystkie dotychczasowe obserwacje tych zwierząt dotyczyły osobników widzianych na plażach. Odnotowano ich obecność na plażach Nowej Zelandii, Australii, Brazylii, Argentyny, Chile oraz na wyspach Galapagos. Na podstawie badań i obserwacji podejrzewa się, że tasmanowale dziobogłowate żyją w strefie bentonicznej, czyli przy dnie zbiorników wodnych. Nie wiadomo, ile osobników żyje na wolności. W ciągu ostatnich dwudziestu lat zanotowano kilkadziesiąt obserwacji przedstawicieli tego gatunku w naturze.
Budowa
Tasmanowal dziobogłowy to zwierzę o imponujących wymiarach. Szacuje się, że może on osiągać od sześciu do siedmiu metrów długości. Przeciętna masa ciała wynosi zazwyczaj od około 5600 do nawet 6500 kg. Głowa jest niewielka i zakończona wydłużonym, smukłym dziobem – charakterystyczna cecha wyglądu, która znalazła odzwierciedlenie w polskiej nazwie gatunkowej tego ssaka. Płetwa grzbietowa znajduje się w tylnej części ciała, bliżej ogona niż głowy. Płetwa ogonowa ma prosty brzeg bez wcięcia. Płetwy boczne są niewielkie i owalne. Wierzch ciała ma jednolity, szarobrązowy kolor. Stopniowo jaśnieje on po bokach, a spodnia część ciała jest zupełnie biała. Opisy tych kolorów stanowią jednak do pewnego stopnia przypuszczenie, ponieważ nie obserwowano nigdy z bliska żywego tasmanowala dziobogłowatego w naturalnym środowisku. Opis kolorów opiera się na obserwacjach martwych osobników, które znalazły się na plaży, a kolor skóry szybko zmienia się po śmieci – zazwyczaj barwy nieco ciemnieją. Tasmanowal dziobogłowy różni się od innych przedstawicieli rodziny zyfiowatych obecnością 17-29 podłużnych zębów zarówno w dolnej, jak i w górnej szczęce. Jest to jedyny gatunek z rodziny zyfiowatych z pełnym kompletem zębów. Samce mają dwa dodatkowe zęby w dolnej szczęce. Są one większe od pozostałych zębów i oddzielone od zębów policzkowych przez diastemę długości 4 cm (diastema to przestrzeń między grupami zębów). Jak inne walenie, także tasmanowal dziobogłowy ma specyficznie zbudowaną jamę nosową – przybiera ona postać pojedynczego otworu wytryskowego na czubku głowy, który pełni funkcje oddechowe i pozwala oczyścić nos z nadmiaru wody. U tasmanowala dziobogłowego otwór ten ma księżycowaty kształt i jest zlokalizowany asymetrycznie na czubku głowy, bliżej lewej strony głowy. Za otworem wytryskowym i trochę poniżej znajdują się oczy.
Tryb życia i odżywianie
Prawdopodobnie żyją one w niewielkich grupach po kilka-kilkanaście osobników. Być może są to grupy rodzinne, składające się z dorosłych osobników i potomstwa. Można je zaobserwować, gdy razem podpływają na chwilę do powierzchni wody, by zaczerpnąć powietrza. Tasmanowale dziobogłowe są rozdzielnopłciowe. Samce i samice różnią się wielkością (samice są trochę mniejsze) i budową żuchwy (samce mają dłuższą przednią część pyska i mają dwa dodatkowe zęby). Nie ma żadnych danych na temat rozrodu tych ssaków. Zwierzęta te są mięsożerne, polują w wodzie. Badania pośmiertne zawartości żołądka znalezionego na plaży osobnika pozwala przypuszczać, że w diecie tasmanowali dziobogłowych znajdują się różne gatunki ryb bentonicznych i ośmiornice.
