Grzybówka szafranowa (Mycena crocata)

Nazywana/y także: bedłka szafranowa

Tagi

Grzyby niejadalne

Spis treści

Wstęp
Sezon
Występowanie
Wygląd
Właściwości
Zastosowanie
Galeria zdjęć

Wstęp

Grzybówka szafranowa rzadka (kategoria zagrożenia na Czerwonej Liście Grzybów Polski) i zapewne ginąca w Polsce przedstawicielka rodziny grzybówkowatych Mycenaceae, o wyrastających pojedynczo owocnikach i niesamowitej wydzielinie.

Sezon

Grzybówka szafranowa zawiązuje w Polsce owocniki dość długo, gdyż od sierpnia (wyjątkowo wcześniej, nawet od czerwca) do października.

Występowanie

Grzybówka szafranowa zasiedla próchniejące gałęzie buka, rzadziej innych drzew (dębów, jesionu wyniosłego bądź wierzb). W Europie Środkowej notuje się ją głównie w buczynach na skałach wapiennych, o wiele rzadziej na innych siedliskach (wilgotniejszych postaciach buczyn storczykowych, buczynach kwaśnych, zboczowych lasach jaworowo-lipowych, grądach i dąbrowach podsadzanych bukiem). Grzyb ten lubi stanowiska wilgotne, o glebach próchnicznych, zasobnych w wapń a jednocześnie nader ubogich w azot, wykształconych na skałach o mocno zasadowym odczynie (wapieniach, rzadziej bazaltach i innych skałach wylewnych).

Wygląd

Grzybówka szafranowa posiada kapelusz oliwko szarawy, upstrzony pomarańczowymi cętkami, prążkowany do połowy, dalej gładki. Młode grzybówki szafranowe odznaczają się dzwonkowatym kształtem swoich kapeluszy, podczas gdy starsze owocniki mają kapelusze niemal płaskie, za to z garbkiem na szczycie.

Blaszki rzadko rozmieszczone, zatokowo powcinane albo przyrośnięte do nóżki, kremowo białe, upstrzone szafranowymi lub czerwonawymi plamkami.

Nóżka rurkowata, zwykle dość krucha, wydłużona, nierzadko wygięta, osiągać może 5-12 cm długości, a 1-3 mm szerokości.

Miąższ grzybówki szafranowej jest kruchy, nie ma smaku ani zapachu. Uszkodzony wydziela sok koloru szafranowo złotego.

Wysyp zarodników bezbarwny. Spory g. szafranowej są amyloidalne, eliptyczne, opatrzone dzióbkiem, w środku uziarnione, o mierzą około 7-10 μm. Cystydy kształtem przypominające maczugi, 24-30×10 μm, ze sprzążkami oraz z wyrostkami na wierzchołkach. Odstawki o czterech zarodnikach.

Grzybówkę szafranową łatwo odróżnić od pozostałych grzybówek za sprawą soku wydzielanego przez uszkodzone owocniki. Jest on jaskrawej, szafranowo żółtej lub szafranowo pomarańczowej barwy (stąd nazwa).

Właściwości

Grzybówka szafranowa jest grzybem niejadalnym, niesmacznym, zasługuje na ochronę.

Zastosowanie

Z racji rzadkości, małych rozmiarów i braku walorów jadalnych grzybówka szafranowa nie posiada zastosowań.

Okres występowania

III

VII

VIII

XII

Galeria zdjęć

fot. shutterstock

Bibliografia

Gminder A. 2008.; "Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej?"; Wyd. Weltbild, Warszawa.;
Kujawa A. 2005.; "„Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych” - nowa forma gromadzenia danych mikologicznych pochodzących od amatorów. Podsumowanie roku 2005."; Przegląd Przyrodniczy16 (3-4): 17-52.;
Kujawa A., Gierczyk B. 2007.; "Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006."; Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70.;
Kujawa A., Gierczyk B. 2011.; "Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008."; Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83.;
Kujawa A., Gierczyk B. 2013.; "Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VII. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2011."; Przegląd Przyrodniczy 24 (2): 3-44.;
Laux H. 2002.; "Der neue Kosmos - Pilzatlas. 1. Auflage."; Kosmos, Stuttgart.;
Lisiewska M. 1987.; "Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XVII. Grzybówka (Mycena)."; PWN, Warszawa.;
Wojewoda W., Ławrynowicz M. 2006.; "Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. Red list of macrofungi in Poland."; Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków.;