Mleczaj leszczynowy (Lactarius pyrogalus)

Nazywana/y także: mleczaj gryzący, mleczaj ogniowy, mleczaj ognisty, mleczaj palący

Tagi

Grzyby niejadalne

Spis treści

Wstęp
Sezon
Występowanie
Wygląd
Właściwości
Zastosowanie
Galeria zdjęć

Wstęp

Mleczaj leszczynowy to stosunkowo pospolity, grzyb niejadalny kapeluszowy należący do gołąbkowatych (Russulaceae), dotychczas zaliczany do rodzaju mleczaj Lactarius, a od 2012 r. niekiedy do odrębnych rodzajów Galorheus bądź Lactifluus, pozbawionych do tej pory polskich nazw.

Sezon

Owocniki mleczaja leszczynowego wyrastają od sierpnia do października, nierzadko bardzo licznie.

Występowanie

Mleczaj leszczynowy (m. palący) rośnie w Europie, Azji Mniejszej, Zakaukaziu i Ameryce Północnej. Opinie uczonych różnią się co do ścisłości związków tego mleczaja z leszczyną. Niektórzy uważają ten krzew za jego jedynego partnera mikoryzowego, inni tylko za najczęstszego, obok wiązów, dębów, grabów i jesionów.

Wygląd

Owocniki mleczaja leszczynowego małe lub średnie, o kapeluszach 50-100 mm średnicy, zawsze pręgowanych.

Kapelusz za młodu oślizgły i wypukły, u starych owocników niemal suchy w dotyku i miseczkowaty, z falisto wgłębionymi brzegami. Odznacza się brudnym, buro szarym kolorem (wpadającym niekiedy w oliwkowe lub fioletowe tony) z jaśniejszymi i ciemniejszymi pierścieniami.

Blaszki mleczaja leszczynowego są gęsto ustawione, lekko zakrzywione, zbiegające na nóżkę, na młodych owocnikach kremowobiałe, potem żółte i pomarańczowe, u najdojrzalszych blado ochrowe, zbliżone barwą do zarodników.

Nóżka mierzy 40-60 mm długości, a 7-15 mm grubości, zazwyczaj równogruba, niekiedy rozszerza się ku podstawie. Kolorem nie różni się od kapelusza. Pochwy oraz pierścienia brak.

Miąższ mleczaja leszczynowego charakteryzuje się wodnistą konsystencją, białym, stałym kolorem. Nie przebarwia się przy suszeniu.

Mleczko białe, ostro kwaśne, wręcz palące w smaku. Po zadaniu ługu potasowego przebarwia się na żółto.

Wysyp spor mleczaja leszczynowego jest ochrowy. Zarodniki są amyloidalne, szeroko jajowate, okryte brodawkami tworzącymi niepełną siateczkę. Mierzą zwykle 5,5-7,0 na 7-8 μm.

Właściwości

Mleczaj leszczynowy jest ohydny, piekący w smaku, zatem niejadalny. Powyższe właściwości podkreśla też nazwa łacińska pyrogalus – ogniste, palące mleko.

Zastosowanie

Choć mleczaj leszczynowy w Europie i USA uważany jest za niejadalnego, to jednak bywa zbierany i spożywany w Turcji. Grzyb ten występuje tam masowo na plantacjach leszczyny.

Okres występowania

III

VII

VIII

XII

Galeria zdjęć

Mleczaj leszczynowy, fot. shutterstock

Bibliografia

Skirgiełło A. 1998.; "Mleczaj (Lactarius). w: Grzyby (Mycota), tom 25. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), gołąbek (Russula)."; Wyd. Naukowe PWN, Warszawa-Kraków.;
Bessette A.R., Bessette A., Harris D. 2009.; "Milk Mushrooms of North America: A Field Identification Guide to the Genus Lactarius."; Syracuse University Press, Syracuse.;
Bon M. 2005.; "Pareys Buch der Pilze."; Franckh-Kosmos Verlag, Stuttgart.;
Gerhardt E. 2006.; "Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik. Ponad 1000 opisanych gatunków."; Wyd. Klub dla Ciebie, Warszawa.;
Gminder A., Krieglsteiner G., Winterhoff W. 2000.; "Die Großpilze Baden-Württembergs."; Band 2. Eugen Ulmer, Stuttgart.;
Gumińska B., Wojewoda W. 1985.; "Grzyby i ich oznaczanie."; PWRiL, Warszawa.;
Kibar B., Pekşen A. 2011.; "Mycelial growth requirements of Lactarius pyrogalus and Lactarius controversus."; African Journal of Microbiology Research, 5(28): 5107-5114.;
Lohmeyer T., Kũnkele U. 2006.; "Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie."; Wyd. Parragon, Warszawa.;
Roody W. 2003.; "Mushrooms of West Virginia and the Central Appalachians."; University Press of Kentucky, Kentucky.;