CIEK WODNY. Definicja pojęcia - ciek wodny
Ekologia.pl Wiedza Encyklopedia ciek wodny
Definicja pojęcia:

ciek wodny

Spis treści

Ciek wodny — Ciek wodny – określenie powierzchniowych wód płynących stale lub okresowo pod wpływem siły ciężkości w wyraźnym, otwartym korycie naturalnym (ciek naturalny) lub sztucznym (ciek sztuczny), o określonym obszarze zasilania.

Cieki naturalne

Cieki naturalne obejmują wody powierzchniowe płynące pod wpływem siły grawitacji w otwartym korycie naturalnym. Należą do nich:

Cieki naturalne, ze względu na ciągłość zasilania, dzieli się na:

  • cieki stałe (stale płynące) – płynące przez cały rok, zasilane wodami podziemnymi oraz wodami ze spływu powierzchniowego pochodzącymi z opadów atmosferycznych i roztopów;
  • cieki okresowe (periodyczne) – płynące regularnie przez kilka miesięcy w ciągu roku (w porze deszczowej), zasilane wodami pochodzącymi ze spływu powierzchniowego i w mniejszym stopniu płytkimi wodami podziemnymi; występują na obszarach klimatu podzwrotnikowego;
  • cieki sporadycznie wysychające – zanikające podczas długotrwałych okresów suszy, zasilane wodami podziemnymi i wodami ze spływu powierzchniowego;
  • cieki epizodyczne (efemeryczne) – pojawiające się po okresach zwiększonych opadów deszczu, występują na suchych obszarach półpustynnych i pustynnych w strefie subtropikalnej i tropikalnej kuli ziemskiej, na ogół nie posiadają wyraźnie wyodrębnionego koryta, np. australijski creek, afrykański ued (wadi).

Górski potok w Bieszczadach. Fot. pixabay.com

Strefowość cieków naturalnych

Podział cieków naturalnych na strefy od źródła do ujścia został wprowadzony przez Botosaneanu i Illiesa z uwzględnieniem rozmieszczenia gatunków widelnic (Plecoptera), jętek (Ephemeroptera) i chruścików (Trichoptera). Larwy tych owadów zasiedlają poszczególne strefy cieków wodnych, w związku z czym wykazują specyficzne przystosowania siedliskowe.


Cieki wodne dzielą się na następujące strefy:

  • kryal – cieki wysokogórskie zasilane wodą z lodowców i pokrywy śnieżnej;
  • krenal – strefa źródliskowa, siedlisko występowania organizmów przystosowanych do życia w czystych i zimnych wodach źródeł (krenobiontów);
  • rhitral – strefa strumienia lub potoku, siedlisko życia rhitrobiontów;
  • potamal – strefa rzeki nizinnej, siedlisko życia potamobiontów;
  • limnal – strefa jezior przepływowych, siedlisko limnobiontów.

Podział cieków na strefy jest szczególnie dobrze zaznaczony w przebiegu rzek górskich.

Rzeka efemeryczna w Maroku. Wikimedia.org

Cieki sztuczne

Cieki sztuczne obejmują wody powierzchniowe płynące w korycie sztucznym. Do cieków sztucznych zalicza się kanały wodne i rowy melioracyjne.


Kanały wodne są ciekami wodnymi płynącymi po powierzchni ziemi (kanały otwarte, odkryte) lub rzadziej pod jej powierzchnią (kanały zakryte). W zależności od przeznaczenia wyróżnia się:

  • kanały żeglowne – sztuczne drogi wodne umożliwiające żeglugę pomiędzy morzami (kanały żeglugi morskiej) lub łączące jeziora z rzekami (kanały żeglugi śródlądowej),
  • kanały melioracyjne – doprowadzające i rozprowadzające wodę na obszarach nawadnianych (kanały nawadniające) lub odprowadzające wodę z obszarów podmokłych (kanały odwadniające),
  • kanały przerzutowe – umożliwiające przepływ wody pomiędzy obszarami
  • kanały energetyczne i przemysłowe – doprowadzające i odprowadzające wodę z elektrowni wodnych i cieplnych oraz zakładów przemysłowych,
  • kanały ściekowe (odprowadzające ścieki do oczyszczalni lub do rzek),
  • kanały przeciwpowodziowe – stanowiące element ochrony przeciwpowodziowej.

Rowy melioracyjne (rowy wodne) to podłużne zagłębienia w ziemi, okresowo wypełnione wodą. Służą głównie do odprowadzania nadmiaru wody z przylegających obszarów (np. pół uprawnych) do pobliskich rzek lub zbiorników wodnych, a także do podsiąkowego nawadniania terenu podczas suszy. 

Rów melioracyjny. Wikimedia.org

Sieć rzeczna

Powierzchniowe wody płynące na danym obszarze, zarówno cieki naturalne oraz cieki sztuczne, tworzą sieć rzeczną (sieć hydrograficzną). Tworzy ją rzeka główna uchodząca bezpośrednio do morza lub oceanu wraz z wszystkimi jej dopływami (np. Wisła, Odra).


Układ sieci rzecznej zależy od rzeźby terenu, budowy geologicznej oraz od rozwoju sieci rzecznej. Wyróżnia się sieci symetryczne (obie części dorzecza zajmują podobny obszar i mają zbliżoną liczbę cieków) oraz asymetryczne (występuje przewaga jednej części dorzecza).

Asymetria sieci rzecznej Odry z przewagą prawej części dorzecza. Wikimedia.org
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż
Znaki ekologiczne
Produkcja ekologiczna
Produkcja ekologiczna
4.6/5 - (18 votes)
Subscribe
Powiadom o
1 Komentarz
Inline Feedbacks
View all comments

Skoro – według SJP PWN – ciek «strumień wody płynącej otwartym korytem lub pod ziemią», to dodanie epitetu „wodny” nic nie wnosi, zaś prowadzi do pleonazmu, czyli redundantnego połączenia wyrazowego…