Mięsu należy się szacunek

Nie jestem wegetarianinem. Nie uważam, że fakt spożywania przeze mnie zwierzęcego mięsa czyni mnie w jakikolwiek sposób gorszym człowiekiem od wegetarian. Powiem więcej – jestem przeciwny wszelkim akcjom ofensywnie nakłaniającym innych do wyeliminowania mięsa z przyjmowanych pokarmów, szanuję inicjatywy uświadamiające lub propagujące ideę oraz zalety wegetarianizmu, ale nie toleruję nachalności.

Kwestia jedzenia bądź unikania mięsa zwierząt powinna być świadomym wyborem każdego człowieka. Miałem w swoim życiu nieprzyjemność spotkać się z ludźmi, którzy w bardzo otwarty sposób próbowali mi dać do zrozumienia, że są lepsi/mądrzejsi/bardziej świadomi ode mnie ze względu na swój wegetarianizm. Spotkałem też zapewne wielu wegetarian nie wiedząc nawet o ich preferencjach kulinarnych, gdyż po prostu nie mieli potrzeby, aby przechwalać się nimi (piszę tak, gdyż z relacji osób trzecich w kilku przypadkach dowiedziałem się, że ta lub inna, znajoma osoba jest wegetarianinem).

Zastanawiałem się czy jest możliwe, aby wszyscy lub prawie wszyscy przedstawiciele homo sapiens zostali wegetarianami. Większość ludzi została wychowana na tradycyjnej diecie, która oczywiście zawiera mięso. Różne kultury mają swoje specjalne potrawy i tradycje oparte na daniach mięsnych. Mięso, mówiąc wprost, dla wielu ludzi jest smaczniejsze i bardziej pożądane od potraw bezmięsnych. Istnieją wielkie firmy i organizacje, którym byłoby bardzo nie na rękę, gdyby drastycznie spadła sprzedaż mięsa, więc starałyby się do tego nie dopuścić. Można by wymienić jeszcze sporo czynników, które uniemożliwiają (a przynajmniej bardzo utrudniają) wiarę w wizję świata, w którym niełatwo znaleźć sklepy mięsne. Jednak popuśćmy wodze wyobraźni. Jeżeli ludzie młodzi (choćby większość z nich), którzy teraz są przed etapem zakładania swoich rodzin, staliby się przykładnymi wegetarianami, a także zgodnie z tymi wartościami wychowaliby swoje potomstwo, zaistniałaby szansa, że np. za 50 lat sprzedaż mięsa byłaby marginesem rynku spożywczego. Czy świat byłby lepszy? Wątpię. Czy ludzie byliby zdrowsi? Zapewne tak, choć to również nie jest do końca pewne i zależałoby jeszcze od wielu innych elementów. Co stałoby się ze zwierzętami? Tutaj zaczyna robić się ciekawie. W przypadku regularnych spadków w sprzedaży mięsa, które szłyby w parze z prognozami postępującego, powszechnego wegetarianizmu, większość producentów zapewne starałaby się pozbyć znacznej ilości zwierząt, z których uzyskiwała mięso. To samo dotyczy rolników. Utrzymywanie zwierząt hodowlanych, które były przeznaczone do konsumpcji, przestałoby się opłacać. Naturalnie część zwierząt zostałaby zachowana do celów własnych, część mogłaby podlegać nawet pewnym formom adopcji, jednakże logika podpowiada, że większość z nich zostałaby uśmiercona w cieniu rynku, na którym mięso stawałoby się coraz mniej popularnym produktem. Tak naprawdę przyniosłoby to jeszcze wiele innych  skutków, lepszych bądź gorszych, których na chwilę obecną nie da się przewidzieć.

Zastanówmy się co daje wegetarianizm w wymiarze jednostkowym, personalnym. Obietnica lepszego zdrowia, ok. Manifestacja sprzeciwu wobec instrumentalnego traktowania żywych organizmów, również jak najbardziej w porządku. Obniżanie popytu na produkty mięsne, ma to swoje zalety. Ja jednak nie jestem wegetarianinem i nie spodziewam się, aby mogło się to zmienić w czasie przyszłym. Moje podejście jednak nie jest bezrefleksyjne, kilka przemyśleń zawrę w dalszej części tekstu. Powiem również jasno – nie jest moim celem zachęcanie któregokolwiek wegetarianina, aby powrócił do spożywania mięsa. Przeciwnie, cieszę się, że w społeczeństwie są wegetarianie, gdyż m.in. część z nich wspiera różne akcje dotyczące najogólniej mówiąc ułatwienia/polepszania losu zwierząt, bądź też tworząc organizacje stają się siłą lobbującą szczytne cele. Poza tym, w kontekście światopoglądów, zdecydowanie większą sympatią darzę wegetarian od tych, którzy regularnie stołują się w fast foodach.

Obecnie los wielu zwierząt nie jest do pozazdroszczenia. Niezliczona liczba tych istot, które człowiek potraktował jako produkt, spędza swoje krótkie życie w fatalnych warunkach. W zasadzie trudno to nazwać życiem. Zwierzęta te są często pozbawione nawet możliwości swobodnego ruchu, przetrzymywane w wielkim ścisku, bez nadziei na coś co w języku ludzi oznacza przyszłość. Nie są im okazywane uczucia; warunki transportu, faszerowanie chemią, często też sposób uśmiercania – to wszystko jest czymś gorszym niż to co można zamieścić przy słowie “niehumanitarne”.  Zapytaj własną intuicję: czy mięso pełne sztucznych dodatków, pochodzące od zwierzęcia, które być może nigdy nie odczuło pozytywnych emocji, może też nie ujrzało światła dnia, a za to było zabite w atmosferze terroru przesiąkając hormonami strachu, może być zdrowe dla twojego organizmu? Nie pytam, czy może być dla ciebie smaczne. Producenci mają obecnie taką technologię, która pozwoliłaby im wziąć kawałek padliny z ulicy, przerobić go i tak przystroić w aromaty i barwniki, że wydawałby Ci się najpyszniejszą potrawą. Pytam czy to jest zdrowe dla Ciebie? Może inaczej – czy jeśli często korzystał(a)byś z tego typu pokarmów, nie stworzyłoby to pewnej delikatnej więzi między Tobą a tymi producentami mięsa i nie odbiło się co najmniej rysą na Twojej godności?

Czytałem kiedyś o polowaniach niektórych prymitywnych ludów. Zwierzęta były przez tych łowców traktowane z należytym szacunkiem. Okres polowań poprzedzały często modlitwy do ducha danego gatunku z prośbą o pomoc w upolowaniu pojedynczego osobnika, a także z prośbą o przebaczenie za ten przyszły czyn. Sama śmierć była zadawana w sposób możliwie szybki i bezbolesny, a upolowanie zwierzyny i późniejsza uczta były okazją do modlitw i tańców dziękczynnych. Zabijanie było konieczne, gdyż skóry i futra dawały ciepło i ochronę wobec warunków pogodowych, a mięso było wartościowym pokarmem, który zapewniał przeżycie. To “prymitywne” podejście zawierało w sobie wartości, które dziś trudno spotkać u konsumentów mięsa.

Jedną z wad moralnych producentów mięsa jest chęć maksymalizacji zysków. Prowadzi do uprzedmiotowienia zwierząt hodowlanych, truciu ich substancjami, które przyspieszają wzrost i tycie tylko po to, aby szybciej można było je zabić i wprowadzić ich mięso na rynek. Często jest tak, że im większe firmy, tym gorszy los mają zwierzęta. Popularność różnych punktów, które oferują jedzenie typu fast food, jest jednym z czynników, które najbardziej są odpowiedzialne za niegodziwe traktowanie zwierząt przeznaczonych na rzeź. Producenci mięsa muszą ze sobą konkurować, w świecie biznesu nie ma miejsca na uczucia, tym bardziej dla zwierząt. Liczy się możliwie szybka produkcja. Kurczak w “oceanie” kurczaków staje się tylko kawałkiem mięsa w oczach hodowców, nigdy nie doświadczy tego co można nazwać życiem. To wszystko buduje nam przed oczami obraz bardzo smutnej rzeczywistości, która zapewne okazałaby się jeszcze gorsza, gdyby na jaw wyszło wiele rzeczy, które są ukrywane przed konsumentami.

Co mogę zrobić nie będąc wegetarianinem, aby mimo wszystko w jak najmniejszym stopniu przyczyniać się do cierpień zwierząt oraz po to, aby nie wstydzić się jakości własnej moralności? Przede wszystkim uważam, że warto jest omijać punkty typu fast food, unikać także taniego mięsa produkowanego masowo przez wielkie firmy. Zamiast tego kupować mięso z niewielkich ferm, z innych miejsc, po których możemy oczekiwać, że zwierzęta były hodowane w dobrych warunkach; kupować od właścicieli gospodarstw, których znamy. Naprawdę uważam, że jest olbrzymia różnica w przypadku np. świń, które są trzymane w wielkim stadzie w zamkniętym pomieszczeniu i są traktowane przedmiotowo od niewielkiego wybiegu dla zwierząt, gdzie, powiedzmy, dzieci gospodarza czasem pobawią się z tymi świnkami, pogłaszczą je itd., gdzie ludzie okażą im przynajmniej trochę uczucia i uwagi. Nie tak łatwo jest oczywiście kupić mięso ze źródeł, w których zwierzęta są w jakimś stopniu szanowane jak kupić je w pobliskim markecie, ale nic nie zaszkodzi rozejrzeć się na lokalnym rynku. Ogólnie warto ograniczyć spożywanie mięsa, pomijając już wspomniane m.in. omijanie fast foodów. Ostatnią rzeczą, o której muszę powiedzieć, jest kwestia samego aktu spożywania mięsa. Nie chodzi mi o żadną modlitwę ani tym podobne sprawy. Rzecz w tym, aby spożywając mięso przynajmniej czasem zastanowić się nad tym, że jakieś zwierzę mimowolnie oddało życie, aby stać się dla nas pokarmem. Trzeba naprawdę to docenić i poczuć wdzięczność za jego ofiarę. Mięsu należy się szacunek.