Quady w lesie. Nielegalne rajdy quadami w lasach

Quady, motory typu cross, czy tez samochody terenowe – robią wiele szkód, a hałas, jaki im towarzyszy, powoduje płoszenie zwierzyny. Rozjeżdżanie terenów przyczynia się do erozji gleby. Niszczone są uprawy leśne, torfowiska, runo leśne, a także grzyby. Zagrażają turystom i spacerowiczom. Jak walczyć z rozjeżdżającymi lasy pojazdami mechanicznymi?

Wrogowie publiczni
W ubiegłym roku strażnicy leśni zarejestrowali ponad 40 tys. przypadków bezprawnego korzystania z lasu. To wzrost o ponad 5 tys. w porównaniu do 2016 r. Leśnicy przypominają: wjazd pojazdem silnikowym do lasu jest zabroniony. Drogi leśne nie wymagają specjalnego oznakowania zakazującego wjazdu. Odwrotnie, droga leśna, po której można się poruszać samochodem (lub quadem), musi być wyraźnie oznakowana jako dopuszczona do ruchu lub posiadać choćby drogowskaz (do miejscowości, leśniczówki itp.).

– Quadami można jeździć po drogach publicznych, o ile pojazdy te są zarejestrowane, a kierowcy mają odpowiednie uprawnienia.

Jednak poruszanie się tego typu pojazdami po leśnych drogach, do tego celu nieprzeznaczonych, jest zabronione  – wyjaśnia Jerzy Reja, główny specjalista SL w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie. – Jeżdżenie po lasach szczególnie w okresie wiosennym, gdzie las potrzebuje spokoju, choćby ze względu na okres lęgowy ptaków, jest nieodpowiedzialne – podsumowuje.

Wbrew apelom leśników, problem wjazdu do lasu samochodami, motocyklami crossowymi i quadami do lasu nie znika. Nie odstraszają także kary finansowe. Poruszanie się pojazdami mechanicznymi poza wyznaczonymi do tego drogami na tych obszarach, jest traktowane przez polskie prawo w kategoriach wykroczenia. Stosowana w takich przypadkach kara grzywny w drodze mandatu karnego wynosi maksymalnie 500 złotych – widełki zaczynają się od minimum wynoszącego 20 złotych. Jeżeli sprawca łamie co najmniej dwa przepisy, np. wjeżdża do lasu i jednocześnie na obszar prawnie chroniony, wtedy maksymalna wysokość mandatu wynosi 1000 złotych.

Nie pomaga także fakt, że właściciele czterokołowców nie muszą rejestrować swoich pojazdów, przez co mają poczucie anonimowości i bezkarności.

Jak podkreślają funkcjonariusze fakt, iż robią coś nielegalnego, tylko dodaje adrenaliny. Niektórzy właściciele quadów, crossów czy terenówek mają za nic przepisy – chcą się wyszaleć, ale problem jest w tym, że nie mają gdzie. Poza tym nielegalna jazda jest dużo bardziej ekscytująca i trudno będzie nad tym zapanować bez konkretnych przepisów.

„Jak nie ma gdzie jeździć to normalne ze po lesie, tam można się wyszaleć i uciec przed policją i w tym cała zabawa” – czytamy na jednym z forów internetowych.

Skala problemu jest duża, o czym świadczą doniesienia z całego kraju, dotyczące bezkarności sprawców. Używanie pojazdów mechanicznych w miejscach, takich jak rezerwaty i obszary, które stanowią ostoję przyrody, mogą prowadzić do powstania znaczących szkód w środowisku. Takim przykładem może być Rezerwat Lipowska, gdzie zostało zniszczone jedno z najcenniejszych przyrodniczo miejsc w Beskidzie Żywieckim. Podobnie dzieje się w wielu miejscach w Polsce. Nadwiślańskie rezerwaty w rejonie Warszawy i polskie wybrzeże Bałtyku, górskie szlaki piesze i koryta rzek, są dosłownie rozjeżdżane.

Polowanie na quady
Quady i motocykle terenowe są często zmorą mieszkańców, którzy są bezsilni wobec kierowców rozjeżdżających okoliczne lasy i łąki. W związku z tym na własną rękę próbują walczyć z wandalami. Organizowane są patrole, powstają blokady i przeszkody na szlakach w postaci przewalonych drzew. Niektórzy mieszkańcy uciekają się do bardziej brutalnych metod – układają deski z gwoździami i potłuczone butelki na trasie, rozwieszają linki i druty kolczate między drzewami. Jednak nie tędy droga – ostrzegają służby leśne. Bo to czy można po lesie jeździć quadami to jedna sprawa, ale na pewno nie wolno na własną rękę wymierzać kar. W takim przypadku lepiej powiadomić odpowiednie służby, bo wymierzanie sprawiedliwości na własną rękę może doprowadzać do kolejnych wypadków, w tym także śmiertelnych.

Wilk syty i owca cała
Brak wyznaczonych tras dla off-roadowców, śmiesznie niskie grzywny za wjazd do lasu i brak precyzyjnych wytycznych do rejestracji quadów – to według inicjatorów akcji StopQuadom.pl główne przyczyny nielegalnego „quadowania”. Off-roadowców w Polsce jest sporo, a będzie ich jeszcze więcej. Zatem jak rozwiązać problem?

Kary za łamanie zakazów dotyczących poruszania się niektórych pojazdów mechanicznych, takich jak quady, motory typu cross, czy samochody terenowe, poza wyznaczonymi do tego celu drogami, powinny zostać zaostrzone. Takie zaostrzenie jest możliwe, jednak wymaga inicjatywy ze strony parlamentu i rządu – uważa organizacja ekologiczna WWF Polska.

Ekolodzy postulują również za tym, by łamanie zakazów na obszarach leśnych oraz w rezerwatach przyrody i parkach narodowych rozszerzyć o karę ograniczenia wolności.

Oprócz wprowadzenia nowych, surowszych sankcji, należałoby wprowadzić dolną granicę ustawowego zagrożenia daną karą, wyższą niż wynikająca z przepisów ogólnych – mówi Dorota Zawadzka-Stępniak, Koordynator Pionu Polityki Środowiskowej z WWF Polska. – Przykładowo w przypadku kary grzywny ta granica mogłaby wynosić nie mniej niż 1000 złotych, a nie 20 złotych, jak przewiduje obecnie prawo. Istnieje też możliwość wprowadzenia zakazu prowadzenia określonego pojazdu na okres od pół roku do trzech lat, kara ograniczenia wolności do miesiąca, co oznacza uniemożliwienie zmiany miejsca stałego pobytu i obowiązek wykonywania w tym okresie prac społecznych.

W ocenie redakcji StopQuadom.pl obecna sytuację można poprawić przez wyznaczenie tras off-roadowych w mniej cennych przyrodniczo rejonach i bezwzględne wyciąganie konsekwencji za jazdę poza dopuszczonymi do ruchu obszarami. Podstawą powinny być bardziej precyzyjne wytyczne do rejestracji quadów, co umożliwiłoby funkcjonariuszom Straży Leśnej skuteczniejsze ściganie właścicieli i kierowców naruszających zakaz poruszania się pojazdem mechanicznym po lesie.

Według redakcji konieczna jest kampania informacyjna poświęcona zagadnieniom bezpieczeństwa. Użytkownikom quadów, zwłaszcza tym, którzy wypożyczają pojazdy na jednorazowe przejażdżki, brakuje podstawowej wiedzy na temat zakazu wjazdu na drogi i tereny niepubliczne, co w szczególności dotyka tereny leśne.

„Problemy związane z polskim off-roadem wymagają ogólnych systemowych rozwiązań, których brak, jak do tej pory” czytamy na stronie StopQuadom.pl

Kierowcy dają PrzyQUAD!
Oczywiście dużą niesprawiedliwością byłoby stwierdzenie, iż wszyscy kierowcy „wszędołazów” to wandale. W Polsce są także quadowcy, którzy przyrody nie chcą niszczyć i przestrzegają przepisów. „Quadowcy sprzątają lasy, patrolują szlaki, ulice, chronią ludzi na plażach, ratują w górach” wylicza w wywiadzie dla portalu wCzestochowie.pl Rafał Sonik, szef Polskiego Stowarzyszenia Czterokołowców ATV Polska. Jego postawa i sukcesy sportowe mają silne oddziaływanie na miłośników tego sportu, dlatego na swoim biało-czerwonym kombinezonie podczas rajdu Dakar 2010 w Argentynie umieścił hasło „DAJ PRZYQUAD! NIE NISZCZ LASU!”. Jak powiedział, slogan ma na celu na celu uświadamianie miłośników czterokołowców, że można jeździć quadami w sposób legalny, nie niszcząc przy tym środowiska.

Zresztą często sami kierowcy quadów odcinają się od wandali, którzy niszczą przyrodę i przyznają, że winę za zły wizerunek w dużym stopniu ponoszą sami użytkownicy. – W Polsce mamy w tej kwestii „dziki zachód”. Brakuje torów, ale niestety, często brakuje też oleju w głowach właścicieli quadów. Ten piękny sport uprawiać można w taki sposób, by nikomu nie przeszkadzać – powiedział serwisowi Trójamiasto.pl Maciej Szulwach z Kolibki Adventure Park.

„Sam jako użytkownik quada nie rozumiem osób, które jeżdżą po czyichś polach albo straszą ludzi przejeżdżając koło nich na pełnym gazie. Za tych wszystkich „baranów” mogę jedynie przeprosić i zapewnić że nie wszyscy się tak zachowują. Zresztą w każdej rodzinie mogą zdarzyć się czarne owce” – czytamy na jednym z forów internetowych.