Część Amazonii emituje więcej CO2 niż pochłania

Nowe badania sugerują, że jedna piąta lasów deszczowych Amazonii emituje więcej CO2 niż pochłania. Co stanowi punkt krytyczny dla „płuc Ziemi” ‒ donosi BBC Newsnight. Jedną z głównych przyczyn jest wylesianie. Podczas wzrostu drzewa pochłaniają dwutlenek węgla z atmosfery; z kolei martwe drzewa uwalniają go ponownie.

Od lat naukowcy przewidują „punkt krytyczny” Amazonii – czyli czas kiedy zaczyna emitować więcej dwutlenku węgla niż jest w stanie pochłaniać ‒ za kilkadziesiąt lat. Jednak nowe badanie przeprowadzone przez BBC Newsnight sugeruje, że takie zdarzenie ma już miejsce w odizolowanych częściach lasu.

Wyniki dziesięcioletniego badania gazów cieplarnianych w dorzeczu Amazonki pokazują, że około 20% całkowitej powierzchni lasu już emituje spore ilości dwutlenku węgla do atmosfery.

Co dwa tygodnie przez ostatnie 10 lat zespół naukowców pod kierownictwem prof. Luciany Gatti z Brazylijskiego Narodowego Instytutu Badań Kosmicznych (INPE), za pomocą samolotów wyposażonych w czujniki, mierzył gazy cieplarniane nad różnymi częściami dorzecza Amazonki

To, co grupa odkryła, było zaskakujące: podczas gdy większość lasów deszczowych nadal zachowuje zdolność do pochłaniania dużych ilości dwutlenku węgla ‒ zwłaszcza w bardziej mokrych latach – wydaje się, że jedna piąta część lasu, która jest szczególnie mocno wylesiona, straciła tę zdolność. Badania Gatti sugerują, że chodzi o południowo-wschodnią część lasu, która stanowi około 20% całkowitej powierzchni Amazonii.

„Zauważyliśmy, że ten obszar na południowym wschodzie jest ważnym źródłem węgla. Nie ma znaczenia, czy będzie to rok mokry czy suchy.

Carlos Nobre, który jest współautorem badania, nazwał tę obserwację „bardzo niepokojącą”, ponieważ „mogła wskazywać na początek ważnego punktu zwrotnego”.

Jego zdaniem, te odkrycia sugerują, że w ciągu następnych 30 lat ponad połowa Amazonii mogłaby przekształcić się z lasu deszczowego w sawannę. Przez dziesięciolecia naukowcy ostrzegali przed „punktem zwrotnym Amazonii”, punktem, w którym las traci zdolność do odnawiania się i zaczyna emitować więcej węgla niż pochłania.

„Amazonka była w latach 80. i 90. bardzo silnym pochłaniaczem węgla, wydobywającym z atmosfery dwa miliardy ton dwutlenku węgla” – mówi prof. Nobre. „Dziś ta siła może być zmniejszona do 1-1,2 miliarda ton dwutlenku węgla rocznie”. Ale liczba ta nie uwzględnia ilości dwutlenku węgla uwalnianego przez wylesianie i pożary lasów.

„Jeśli w naszych obliczeniach przekroczymy 20–25% wylesiania, a globalne ocieplenie będzie kontynuowane, wówczas punkt krytyczny zostanie osiągnięty wcześniej, niż zakładaliśmy”, mówi prof. Nobre. 

Prof. Gatti powiedziała Newsnight, że jedynym sposobem, by odwrócić ten trend jest wprowadzenie moratorium na wycinkę drzew w Amazonii. Ale to wydaje się mało prawdopodobne. Prezydent Brazylii wyraźnie określił swój priorytet dla lasów tropikalnych: rozwój nad ochroną.