Mikrodrobiny plastiku są wszędzie, także we francuskim górskim powietrzu
Według badań opublikowanych w czasopiśmie Nature Communications mikroplastik – definiowany jako małe kawałki plastiku o wielkości poniżej 5 mm – odkryto w obserwatorium astronomicznym na wysokości prawie 3000 metrów nad poziomem morza w południowej Francji. Odkrycie sugeruje, że cząstki mogą krążyć po świecie i docierać nawet do najbardziej odległych regionów.
Naukowcy wykorzystali narzędzia do modelowania meteorologicznego, aby zasugerować, że cząstki mogły pochodzić z tak odległych miejsc, jak USA i Kanada. Do obserwatorium Pic du Midi w Pirenejach w południowo-zachodniej Francji trafiły przenoszone przez wiatr przez warstwę atmosfery nad chmurami, znaną jako wolna troposfera.
Mikrodrobiny plastiku to małe kawałki plastiku, każdy o średnicy poniżej 5 milimetrów. Zostały one wcześniej odkryte w niższym rejonie troposfery zwanym warstwą przyścienną, gdzie występuje tarcie między powietrzem a powierzchnią Ziemi, a prędkość wiatru jest stosunkowo niska. Teraz po raz pierwszy mamy dowody na to, że mikrodrobiny plastiku mogą podróżować na większych wysokościach w warstwie troposfery, która nie odczuwa skutków tarcia o powierzchnię Ziemi. W tej warstwie – zwanej wolną troposferą – wyższe prędkości wiatru dają mikroplastikom większy potencjał do podróżowania na duże odległości, niż wcześniej sądzono.
Odkrycia naukowców z Wielkiej Brytanii i Francji są znaczące, ponieważ sugerują, że nawet najbardziej dziewicze, odległe i niezamieszkane miejsca na świecie mogą być zanieczyszczone przez tworzywa sztuczne, które potencjalnie mogą przenosić wirusy i chemikalia.
To, jak daleko mogą przebyć plastikowe cząstki, zależy częściowo od wysokości, na jaką się wzniosą, przy czym szybciej poruszające się wiatry znajdują się wyżej w atmosferze.
„Kiedy mikrodrobiny plastiku trafią w wolną troposferę, staje się ona super autostradą dla ruchu zanieczyszczeń. Jest tam duża prędkość wiatru i bardzo mało deszczu, więc zanieczyszczenia nie są wymywane i po prostu przemieszczają się znacznie szybciej niż w planetarnej warstwie granicznej poniżej]” – mówi Steve Allen z University of Strathclyde w Wielkiej Brytanii, członek zespołu badawczego.
Większość badań dotyczących rozprzestrzeniania się plastiku koncentruje się na ruchach oceanicznych, ale to najnowsze badanie wskazuje, że plastik może pokonywać ogromne odległości także w powietrzu. Pył, który dostał się do wolnej troposfery, został zarejestrowany na całym świecie.
Badanie fragmentów plastiku w Londynie z 2020 roku sugeruje, że znaleziono plastik, który pochodzi z prawie 9000 km. Inne badania wykazały duże ilości plastikowych cząstek w śniegu zebranym w górach lodowych i Arktyce.
Naukowcy z uniwersytetów Strathclyde i Birmingham w Wielkiej Brytanii oraz Grenoble i Tuluzy we Francji zasugerowali, że źródłem plastiku była Ameryka Północna, Europa Zachodnia i Afryka Północna. Do takich wniosków doszli analizując wiatr, wilgotność i inne wzorce pogodowe.
„Odkrycia te mają implikacje dla odległych obszarów, przenosząc to nowe zanieczyszczenie (i potencjalne zanieczyszczenie) daleko poza lokalizację źródła” – czytamy w badaniu.
„Wskazuje to również na potencjalne ryzyko dla środowiska i zdrowia ludzkiego ze względu na możliwość przenoszenia zaadsorbowanych chemikaliów i bakterii/wirusów na duże odległości przed osadzeniem w nieskazitelnych miejscach i obszarach”. Jeden z autorów artykułu, Steve Allen, powiedział, że badanie jest uzupełnieniem niewielkiej liczby prac dotyczących wpływu tworzyw sztucznych roznoszonych przez wiatr.
Badanie wykazało, że najpowszechniejszą formą plastiku znalezioną w obserwatorium Pic du Midi był polietylen. Ten wynaleziony w latach 50. XX wieku plastik, jest jednym z najszerzej produkowanych tworzyw sztucznych na świecie.
Ogromna produkcja plastiku i nieumiejętne jego utylizowanie pozostawiły świat z ogromnymi ilościami tworzyw sztucznych, które są używane tylko przez kilka minut, ale ich rozkład może zająć 400 lat.
Naukowcy stwierdzili, że dalsze badania z wykorzystaniem modelowania mogą pomóc w identyfikacji źródeł zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi.
- Carissa Wong; "Microplastics in French mountain air may have crossed Atlantic Ocean"; newscientist.com; 2021-12-22;