Trzmielec ziemny (Bombus vestalis)

Biologia

Trzmielec ziemny jest jednym z wielu gatunków trzmieli, które są oszustami, pasożytującymi na innych gatunkach z tego rodzaju. Trzmielec ziemny pasożytuje wyłącznie na gniazdach trzmiela ziemnegopyłek z kwiatów do gniazda. Trzmielce ziemne ich nie posiadają, bo nie potrzebują – ich larwy żywią się nektarem i pyłkiem przynoszonym przez ich żywicieli.

Wygląd

Trzmielec ziemny przypomina wyglądem trzmiela ziemnego: krępe ciało jest pokryte gęstymi włoskami, a barwa podstawowa to czarny. Na tym tle znajduje się żółta lub ruda przepaska na tułowiu oraz biały koniec odwłoka. Z boków odwłoka znajdują się dodatkowo żółte plamy. Inne cechy odróżniające trzmielca ziemnego od trzmiela ziemnego to ciemniejsza barwa skrzydeł, oraz wspomniany wyżej brak obnóży pyłkowych.

Występowanie

Trzmielec ziemny występuje wszędzie tam, gdzie jego gospodarz – trzmiel ziemny, tj. w całej Europie poza Skandynawią, a także w północnej Afryce. Jest gatunkiem częstym – lokalnie nawet połowa gniazd trzmiela ziemnego może być przejęta przez trzmielce. Oba te gatunki występują w różnych typach krajobrazu, pod warunkiem, że mogą tam znaleźć kwiaty dostarczające nektaru i pyłku. Można je również spotkać blisko człowieka, w ogrodach i parkach.

Pokarm

Zarówno samce, jak i samice trzmielca ziemnego żywią się nektarem kwiatów. W przeciwieństwie do trzmieli, nie zbierają pyłku. Samice, kiedy przebywają w gnieździe po jego przejęciu, są karmione przez robotnice gospodarza. Poza gniazdem samce i samice trzmielca ziemnego żerują na kwiatach.

Rozród

Samice trzmielca ziemnego wybudzają się z hibernacji wiosną, w momencie w którym w gniazdach trzmiela ziemnego pojawia się pierwsze pokolenia robotnic. Dzięki temu, że robotnic w gnieździe gospodarza jest jeszcze mało, samica trzmielca ma większą szansę na zakończone sukcesem przejęcie władzy w gnieździe. Samica wkracza do gniazda, wydzielając substancje chemiczne, które odstraszają od niej robotnice i zniechęcają do atakowania jej. Jeśli robotnic jest więcej, jest większe ryzyko, że uda im się zabić intruza. Pozostając w gnieździe, samica trzmielca ziemnego zabija królową, co oznacza przejęcie władzy w gnieździe. Od tego momentu robotnice trzmiela ziemnego opiekują się jajami i larwami trzmielca ziemnego. Po przeobrażeniu się larw w dorosłe samice i samce trzmielca ziemnego, opuszczają one gniazdo. Po kopulacji samce stopniowo wymierają, a samice, żywiąc się nektarem, zbierają rezerwy energetyczne niezbędne do przetrwania zimy.