Mleczaj fennoskandzki (Lactarius fennoscandicus)

Wstęp

Sezon

Występowanie

Mleczaj fennoskandzki to gatunek zastępujący blisko z nim spokrewnionego mleczaja świerkowego w wyższych pasmach gór oraz na Dalekiej Północy Skandynawii. Wśród naukowych trwa dyskusja, czy grzyb ten może trafiać się także w innych pasmach górskich Eurazji i Ameryki Północnej, a także na Syberii. Może odnajdzie się i w naszych Karpatach albo Karkonoszach?

Wygląd

Owocniki mleczaja fennoskandzkiego bardzo podobne do lepiej znanych, wybornych w smaku mleczajów jak rydz i świerkowy, różniące się nieco kolorystyką. Przekrojony kapelusz przybiera charakterystyczne, piękne a kontrastowe zabarwienie: jasnobłękitne, lekko ziarniste tuż pod brązową skórką, a jaskrawo pomarańczowe w dole, bliżej blaszek.

Blaszki mleczaja fennoskandzkiego są łamliwe ale nigdy nie ząbkowane, zbiegające po trzonie, gęsto ułożone, koloru szafranowo żółtego bądź brunatnego.

Kapelusz w różnych odcieniach oranżu przechodzącego w koralowe bordy albo brązy, nierzadko z odcieniami srebra i fioletu, wyraźniej strefowany niż u m. świerkowego, ciemniejszy jak u rydza, ale o takiej samej średnicy: 3-12 cm. Prążki ułożone koncentrycznie na całym wierzchu kapelusza, koloru ciemno ceglasto brązowego. Skórka kapelusza łatwa przy brzegach do ściągnięcia, prędko wilgotnieje, robiąc się kleista. Po przymrozkach kapelusz może mocno zzielenieć podobnie jak u m. świerkowego.

Miąższ tak jak u pokrewnych mleczajów z sekcji Deliciosi bardziej sprężysty i trwalszy w kapeluszu niż w nóżce. W trzonie niemal zawsze komorowaty, łamliwy, kremowy (jasnożółto białawy), ciemniejsze, bardziej oranżowe bliżej skórki. Po nacięciu wolno zmienia kolor na szafranowy, potem na zielony lub seledynowy. Nie przebarwia się po zadaniu siarczanu żelaza ani ługu potasowego, natomiast gwajak zmienia go na żywo zielony, przypominający odcieniem młode liście. W dostępnej literaturze brak wiadomości odnośnie aromatu i smaku tego grzyba.

Mleczko (lateks) koloru pomarańczowego, po uszkodzeniu zmienia nieco barwę na morelową żółć, później rdzawo ceglaste, wreszcie staje się zielono-szare (a nie winno bordowe jak u m. świerkowego). Rozsmarowane na białym papierze zdaje się cytrynowo żółte.

Wysyp spor żółtopomarańczowy, ale blady. Zarodniki m. fennoskandzkiego są szeroko jajowate lub eliptyczne, z urzeźbieniem w postaci nieregularnej ale dość wyraźnej, amyloidalnej siateczki. Mierzą 7,9-9,3 × 5,7-7,0 μm. Mleczajowi fennoskandzkiemu zupełnie brak cheilocystidiów. Podstawki są czterozarodnikowe, w kształcie maczug.

Właściwości

Zastosowanie

Brak danych w dostępnej literaturze mikologicznej na temat zastosowań mleczaja fennoskandzkiego. Dalsze badania z pewnością naświetlą ewentualne możliwości jego wykorzystania kulinarnego czy naukowego.