Żagiew wielogłowa - opis grzyba, sezon, wygląd, występowanie
Ekologia.pl Wiedza Atlas grzybów Grzyby grzyby podstawkowe pieczarniaki żagwiowce żagwiowate żagiew Żagiew wielogłowa
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Żagiew wielogłowa (Polyporus umbellatus)

Nazywana/y także: żagwica wielogłowa, chorei, chropiatka wielogłowa, chuling, huba okółkowa, pogięty wspornik, wielogłówka okółkowa, zhu-ling
Żagiew wielogłowa, fot. shutterstock
Spis treści

Wstęp

Żagiew wielogłowa to rzadka i chroniona w Polsce, duża huba z rodziny żagwiowatych Polyporaceae. Pasożytuje głównie na drzewach liściastych. Od niepamiętnych czasów odgrywa dużą rolę w tradycyjnej medycynie i kuchni Dalekiego Wschodu. Medycyna oficjalna Zachodu bada jej wpływ na ludzkie zdrowie i zdaje się potwierdzać wiele spośród przypisywanych jej w Chinach, Japonii i Korei cennych właściwości.

Sezon

Żagiew wielogłowa produkuje owocniki jednoroczne, od czerwca do października, zwykle przez wiele lat w tym samym miejscu tego samego drzewa (dębu, buka lub klonu).

Występowanie

Żagiew wielogłowa to huba szeroko rozpowszechniona na półkuli północnej, spotykana w umiarkowanych i borealnych strefach Eurazji oraz Ameryki Północnej, wszędzie tam, gdzie rosną jej rośliny żywicielskie: buki, dęby oraz klony, na glebach alkalicznych, zasobnych w wapień, dolomit bądź gips. Tym niemniej jako gatunek przywiązany do starych okazów i wielkogabarytowego, martwego drewna stała się bardzo rzadka w wielu krajach Europy, w tym w Polsce.

Wygląd

Owocnik żagwi wielogłowej (huby okółkowej) składa się z: rozgałęzionej, mięsistej podstawy (tzw. skleroty), wielu trzonów i kapeluszy, tworzących razem kulistą, nieregularną całość. Wyrasta z korzeni lub podstawy pnia drzewa-gospodarza, co roku w tym samym miejscu.
Kapelusz o nieregularnym kształcie, w dotyku łuskowaty i włókniście zamszowy, przyrośnięty centralnie do nóżki (trzonu). Łuski ciemne, zwykle brązowo-siwe lub ochrowo żółte, wpadające w brąz.
Rurki koloru słomkowo żółtego, daleko zbiegające na nóżkę.
Trzon brudno biały, rzadziej kremowy, pełny w środku, kruchy bądź włóknisty w dotyku, o nieregularnym kształcie, wyrastający z rozgałęzionej skleroty, najgrubszy przy sklerocie, a najcieńszy przy kapeluszu, zwykle 3-5 cm długi, 0,5-0,8 cm szeroki.
Miąższ żagwi wielogłowej (huby okółkowej) jest białawy, nie blaknący po uszkodzeniu, początkowo kruchy, potem długo mięsisty, u najstarszych owocników nieco włóknisty w konsystencji, o silnej ale przyjemnej woni kopru, w smaku przypomina orzechy włoskie, aczkolwiek jest nieco cierpki. Psuje się szybko. Gdy zacznie śmierdzieć nie należy go zjadać.
Wysyp spor biały. Zarodniki gładkie, okrągławe, bezbarwne, o wymiarach 7–10 × 3–4 µm.
Żagiew wielogłową pomylić można z żagwicą listkowatą Grifola frondosa, wachlarzowcem olbrzymim Merispilus giganeteus lub z jodłownicą górską Bondarzewia mesenetrica. Pamiętajmy jednak, iż żagwica listkowata nie zawiązuje kapelusików! Wachlarzowiec olbrzymi jest większy i pospolitszy, zdecydowanie mocniej przywiązany do stanowisk antropogenicznych jak parki czy cmentarze. Jodłownica górska z kolei atakuje jodły, ma większe, mniej równe, a bardziej kanciaste pory.

Właściwości

Żagiew wielogłowa to jedna z wielu hub powodujących białą zgniliznę drewna.

Zastosowanie

Żagiew wielogłowa jest jadalna. Odpowiednio przyrządzone owocniki uznaje się za przepyszne w smaku, jeden z najwspanialszych delikatesów grzybowych.

Żagwi wielogłowej przypisuje się w krajach Dalekiego Wschodu działanie przeciwzapalne, opóźniające starzenie, stymulujące siły obronne, przyśpieszające regenerację wątroby oraz przeciwnowotworowe. Trwają badania kliniczne nad właściwościami leczniczymi tej huby.

Okres występowania
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Bibliografia
  1. Domański S., Orłoś H., Skirgiełło A. 1967.; "Żagwiowate II (Polyporaceae pileateae), szczecinkowcowate II (Mucronosporaceae pileateae), lakownicowate (Ganodermataceae), bondarcewiowate (Bondarzewiaceae), boletkowate (Boletopsidaceae), ozorkowate (Fistulinaceae). w: Kochman J., Skirgiełło A. (red.),"; PWN, Warszawa;
  2. Cetto B. 1980.; "Der große Pilzführer."; BLV Verlagsgesellschaft, München-Berno-Wien.;
  3. Gerhardt E. 2006.; "Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik. Ponad 1000 opisanych gatunków."; Wyd. Klub dla Ciebie, Warszawa.;
  4. Grochowski W., Grochowski A. 1994.; "Leśne grzyby, owoce i zioła. Zbiór i wykorzystanie."; PWRiL, Warszawa;
  5. Höllthaler L. 1982.; "Pilzdelikatessen."; Wilhelm Heyne Verlag, München.;
  6. Krieglsteiner G., Gminder A., Winterhoff W. 2000.; "Die Großpilze Baden-Württembergs. Band 2: Ständerpilze: Leisten-, Keulen-, Korallen- und Stoppelpilze, Bauchpilze, Röhrlings- und Täublingsartige."; Ulmer Verl;
  7. Kujawa A. 2010.; "Ochrona grzybów wielkoowocnikowych w Polsce – stan aktualny, problemy i wyzwania. Głos w dyskusji."; Przegląd Przyrodniczy, 21 (2): 42-51.;
  8. Laux H. 1985.; "Eßbare Pilze und ihre giftigen Doppelgänger."; Franckh Kosmos Verlag, Stuttgart;
  9. Li X., Xu W., Chen J. 2010.; "Polysaccharide purified from Polyporus umbellatus (Per) Fr induces the activation and maturation of murine bone-derived dendritic cells via toll-like receptor 4."; Cell Immunol., 265 (1): 50–56.;
  10. Łakomy P., Hanna Kwaśna H. 2008.; "Atlas hub."; Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa.;
  11. Moser M. 1978.; "Röhrlinge und Blätterpilze. Kleine Kryptogamenflora Mitteleuropas. vol. 2."; Gustav Fischer, Stuttgart;
  12. Snowarski M. 2010.; "Grzyby. Seria: Spotkania z przyrodą."; Wyd. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa;
  13. Sun Y., Yasukawa K. 2008.; "New anti-inflammatory ergostane-type ecdysteroids from the sclerotium of Polyporus umbellatus."; Bioorg Med Chem Lett., 18 (11): 3417–3420.;
  14. Szczepkowski A. 2012.; "Grzyby nadrzewne w innym świetle – użytkowanie owocników."; Studia i Materiały CEPL w Rogowie 14, 32: 3.;
  15. Tyszko-Chmielowiec P. (red.) 2012.; "Aleje – skarbnice przyrody. Praktyczny podręcznik ochrony alej i ich mieszkańców."; Fundacja EkoRozwoju, Wrocław.;
  16. Wojewoda W. 2003.; "Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski."; Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków;
  17. Zhao Y., Chao X., Zhang Y., Lin R., Sun W. 2010.; "Cytotoxic Steroids from Polyporus umbellatus."; Planta Med., 76 (15): 1755–1758.;
  18. Zhou W., Lin W., Guo S. 2007.; "Two new polyporusterones isolated from the sclerotia of Polyporus umbellatus."; Chem Pharm Bull., 55 (8): 1148–50.;
4.9/5 - (9 votes)
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments