Złociec czerwonawy (Buchwaldoboletus lignicola)

Wstęp

Złociec czerwonawy to jadalny, zasługujący na ochronę członek rodziny borowikowatych Boletaceae, stosunkowo rzadki na świecie i w Polsce. Umieszczono go na czerwonych listach gatunków ginących krajów skandynawskich, Czech, Niemiec oraz Belgii.

Sezon

Złociec czerwonawy zawiązuje owocniki latem i jesienią, od czerwca po październik.

Występowanie

Złoćca czerwonawego obserwowano w Europie, Korei Południowej, Meksyku, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Wszędzie rośnie mało licznie i w rozproszeniu, tworząc niewielkie grupki.

Owocniki tego grzyba wykształcają się niemal zawsze na drewnie drzew szpilkowych: modrzewi, sosen albo jedlic. Znacznie rzadziej notowano go na rozkładających się pniakach i konarach drzew liściastych np.: czereśni ptasiej.

Wygląd

Owocniki tego złoćca odznaczają się kapeluszami o średnicy 30-90 mm oraz trzonami grubości 7-27 mm.

Kapelusz zmienia z wiekiem kształt tak samo jak u lepiej znanych borowikowatych: najpierw będzie półokragły, potem łukowaty, w końcu stanie się płaski. Jego brzegi niemal do końca trwania owocnika pozostaną podwinięte. Faktura kapelusza również zmienia się z wiekiem: o ile młode egzemplarze będą filcowate i matowe w dotyku, o tyle stare kosmkowate, z licznymi poletkami, przedzielonymi szczelinami. Szczeliny owe bywają tak głębokie, iż widać przez nie miąższ. Płaty skórki łatwo ściągnąć. Mleczka nie wydziela. Po zadaniu kwasu siarkowego skórka wyraźnie brunatnieje. Jeszcze mocniej ciemnieje, wręcz czernieje w reakcji z ługiem potasowym. Gwajakol przebarwia go na fiołkowo, a wodorotlenek amonu na liliowo.

Rurki tego gatunku lekko zbiegają po nóżce bądź do niej przyrastają, zawsze jednak oddzielają się bez kłopotów od miąższu. Na młodych egzemplarzach przybierają odcień cytrynowy, u dojrzalszych złoćców będą coraz zieleńsze.

Pory odznaczają się kanciastym kształtem i średnimi wymiarami. Uszkodzone robią się niebieskie bądź seledynowe. Kwas siarkowy przebarwia rurki oraz pory złoćca czerwonawego na ochrowo.

Nóżka tego gatunku charakteryzuje się równogrubym, krótkawym, zwykle cylindrycznym lubo często wygiętym kształtem. Dół trzonu będzie jaśniejszy od góry. Jako całość przybiera wielorakie odcienie rdzawo czy miedzianych brązów. Przy podstawie łatwo dostrzec wyrosłą z niej cytrynowo lub zielono-żółtą grzybnię. Pełna w środku. Pierścienia ani pochwy nie posiada.

Miąższ złoćca czerwonawego niemal wszędzie odznacza się jaskrawą, cytrynową barwą. Tylko tuż pod kapeluszem przybiera różne odcienie płowych brązów. Zgnieciony bądź nacięty delikatnie niebieszczeje, szczególnie wyraźnie przy rurkach. Cechuje go także gąbczasta, miękkawa, ale dość zwarta i mięsista konsystencja (twardsza i bardziej zwięzła w trzonie niż w kapeluszu), kwaśny, ew. gorzko-kwaśnawy smak oraz dość mocna, choć miła, żywiczno-grzbowa woń. Fenol przebarwi miąższ tego złoćca na ciemny bord wpadający w czerń.

Wysyp zarodników oliwkowo zielony. Spory tego grzyba cechują: cienkie ścianki, gładka powierzchnia, żółta barwa, brak pór rostkowych oraz wrzecionowato jajowaty kształt. Mierzą najczęściej 3-4 x 6-9 μm. Podstawki tego borowikowatego będą przezroczyste, a maczugowate w kształcie.

Złociec czerwonawy bywa mylony nie tylko z innymi członkami rodzaju Buchwaldoboletus, lecz także złotoborowik Aureoboletus oraz lejkoporek Gyrodon.

Właściwości

Złociec czerwonawy to grzyb jadalny, dość smaczny. Nie powinno się go jednak zbierać i konsumować z uwagi na rzadkość.

Zastosowanie

Jak wyżej: jadalny, lecz zasługuje na ochronę.