drewno orzecha włoskiego
Drewno orzecha włoskiego — Drewno orzecha włoskiego, drewno orzechowe – drewno pozyskiwane z orzecha włoskiego (Juglans regia), gatunku drzewa z rodziny orzechowatych (Juglandaceae) występującego naturalnie w zachodniej, środkowej i wschodniej Azji oraz południowo-wschodniej Europie.
Drewno orzecha włoskiego – pozyskiwanie
Drewno orzecha włoskiego pozyskiwane jest z orzecha włoskiego (Juglans regia) występującego naturalnie w południowo-wschodniej Europy (Półwysep Bałkański) oraz na górskich obszarach zachodniej, środkowej i wschodniej Azji, rozciągających się od wschodniej Turcji, Gruzji, Armenii i Azerbejdżanu, przez Iran, Turkmenistan, Afganistan, Pakistan, płn. Indie, Tybet, Bhutan i Nepal po południowy Kirgistan, Kazachstan, Uzbekistan i zachodnią część Chin. Orzech włoski jest gatunkiem uprawianym w wielu krajach Europy.
Budowa anatomiczna drewna orzecha włoskiego
Drewno orzecha włoskiego jest drewnem półpierścieniowonaczyniowym z dość dużymi, owalnymi naczyniami rozmieszczonymi równomiernie na całym przekroju – pojedynczo, parami bądź w krótkich rzędach usytuowanych promieniowo. Naczynia w drewnie wczesnym (wiosennym) są wyraźne i cechują się większą średnicą w porównaniu z naczyniami w drewnie późnym (letnim).
Promienie drzewne są wąskie i rozmieszczone pojedynczo; przeważnie są całkowicie niewidoczne lub bardzo niewyraźnie zarysowane. Rdzeń komorowy (przegródkowy) na przekroju poprzecznym pnie ma kształt gwiazdy o barwie ciemniejszej od otaczającego drewna; jest przedzielony przegrodami wypełnionymi powietrzem. Włókna drzewne o przebiegu falistym, cechują się matowym połyskiem.
Biel i twardziel są wyraźnie oddzielone. Wąski biel cechuje się szarą, biało-szarą lub siwą barwąwarunków siedliskowych. Twardziel w karpach korzeniowych i rozwidleniach gałęzi cechuje się wzorzystym rysunkiem z ciemnymi plamkami lub paskami. Drewno orzecha włoskiego z drzew porastających strefę umiarkowaną przeważnie cechuje się bielą znacznie jaśniejszą od twardzieli; drewno pozyskiwane z drzew występujących w rejonie śródziemnomorskim zabarwione jest jednolicie na kolor czekoladowobrązowy.
Cechy charakterystyczne drewna orzecha włoskiego
Drewno orzecha włoskiego jest drewnem twardym (III klasa twardości Brinella), średnio ciężkim, łatwo łupliwym i łatwo zapalnym. Wykazuje dość dużą kurczliwość, jest mało podatne na paczenie. Suszy się dobrze i powoli; po wysuszeniu nie wykazuje zmiany wymiarów (drewno słabo „pracuje”). Drewno orzecha włoskiego w stanie świeżym cechuje się charakterystycznym, przyjemnym i kwaskowatym zapachem.
Drewno orzecha włoskiego jest mało odporne na działanie czynników atmosferycznych. Wykazuje bardzo dużą odporność na działanie kwasów oraz niemal całkowity brak odporności na działanie zasad. Trwałość drewna orzecha włoskiego w stanie suchym i mokrym jest duża; w wodzie twardnieje. Biel cechuje się niewielką trwałością; twardziel podatna jest na grzyby oraz ataki żerujących w drewnie owadów.
Drewno orzecha włoskiego jest drewnem łatwym w obróbce mechanicznej – łatwo poddaje się cięciu, struganiu, frezowaniu i toczeniu, dzięki czemu możliwe jest otrzymanie bardzo gładkiej powierzchni. Gnie się dobrze (po parzeniu). Parzenie drewna, stosowane w celu uzyskania większej elastyczności, giętkości i podatności na skrawanie, może spowodować przyciemnienie barwy.
Drewno orzecha włoskiego jest podatne na obróbkę powierzchniową – sklejanie, barwienie lakierami, bejcowanie, polerowanie i politurowanie. Drewno klei się dobrze, lecz jest podatne na przebarwienia spowodowane zawartością garbników w klejach o odczynie zasadowym. Wykazuje dużą nasycalność.
Do wad drewna orzecha włoskiego zalicza się krzywizny, niecylindryczność, przemieszczenie twardzieli oraz fałszywą twardziel, skręt włókien, przebarwienia oksydacyjne, pęknięcia mrozowe i okrężne, zgnilizny, zniszczenie dokonane przez owady żerujące w drewnie (chodniki owadzie) oraz szkody spowodowane żerowaniem dzięciołów.
Zastosowanie drewna orzecha włoskiego
Drewno orzecha włoskiego ma dużą wartość użytkową i jest wykorzystywane w przemyśle meblarskim do produkcji mebli oraz arkuszy forniru (okleiny), z których najbardziej ceniona jest okleina z zawiłym układem włókien uzyskiwana z odziomkowej części pnia z karpami korzeniowymi.
Drewno orzecha włoskiego stanowi także dobry surowiec stolarski wykorzystywany do wyrobu parkietów, podłóg, okładzin, boazerii, słupów, tralek, drzwi oraz różnego rodzaju obudów. Nie jest w wykorzystywane w budownictwie oraz w stolarce zewnętrznej ze względu na małą odporność na czynniki atmosferyczne.
Drewno orzecha włoskiego często używane jest także w stolarstwie i rzemiośle artystycznym, np. w sztuce zdobniczej polegającej na tworzeniu obrazu przez wykładanie powierzchni elementów drewnianych (głównie mebli) innym rodzajem drewna (intarsji).
Drewno orzecha włoskiego, w związku z dużą podatnością na obróbkę mechaniczną i powierzchniową, jest cennym surowcem do produkcji drobnych wyrobów ozdobnych (szkatułki, ramy do obrazów), przedmiotów codziennego użytku (np. szpulek do nici) oraz instrumentów muzycznych.
Drewno orzecha włoskiego wykorzystywane było od średniowiecza do wyrobu drewnianych elementów broni (np. kuszy); obecnie używane jest w produkcji kolb strzelb oraz karabinów maszynowych, rękojeści noży oraz elementów broni myśliwskiej (łoża).
