Ile żyje królowa pszczół?
Interakcje między owadami bywają fascynujące. Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak zorganizowana jest pszczela rodzina? Poznaj ciekawostki na jej temat. Wyjaśniamy, ile żyje królowa pszczół i dlaczego zwyczajne robotnice umierają prędzej niż ona. Dowiedz się, kim jest matka roju i w jaki sposób ustala się hierarchię podrzędnych jej pszczółek.
Matka wszystkich pszczół
Kto jest najważniejszym mieszkańcem ula? Królowa, inaczej nazywana pszczelą matką. Jest tylko jedna w całym roju i pełni bardzo ważne funkcje. Jej zadanie polega na składaniu jaj i pilnowaniu porządku w rodzinie. Zazwyczaj żyje około 5 lat. To bardzo długi okres, szczególnie, jeśli porównać go do śmiertelności robotnic. Te pracujące w sezonie umierają po 30-40 dniach od wyklucia.
Wygląd i feromony królowej pszczół
Pszczelą matkę bardzo łatwo poznać. Jest większa od innych pszczół, mierzy około 2 cm długości, czyli dwa razy więcej od innych mieszkańców ula. Jej ciało jest też dłuższe i smuklejsze. Ma mocne mięśnie skrzydeł, co umożliwia jej łatwiejsze przemieszczanie się do miejsc godowych. Jako jedyna w roju ma rozwinięte jajniki i jest w stanie się rozmnażać. Co więcej, wydziela feromony. Ich główną funkcją nie jest jednak przyciąganie partnera, a scalanie pszczelej rodziny. Ektohormon, znany też jako substancja mateczna, wpływa na nastroje pszczół i sprawia, że stają się bardziej posłuszne.
Feromony mogą zwiększać produkcję wosku, blokują rozwój jajników u robotnic oraz nakłaniają mieszkańców ula do harmonijnej pracy. Gdy ich zabraknie, pszczoły czują się osierocone i działają chaotycznie. W takiej sytuacji zależy im na uzyskaniu nowej matki, która zaprowadzi porządek w roju. Z jednej strony, te owady bardzo cenią silne przywództwo. Z drugiej, jeżeli przestaje sprawdzać się w swojej roli, robotnice szybko się jej pozbywają i wyznaczają dla niej zastępstwo.
Płodność i rozwój pszczół
To pewne, że u pszczół królowa jest tylko jedna. Nawet w przypadku bardzo dużego roju, liczącego więcej niż 70 000 owadów. Matka musi zatem być długowieczna, powszechnie uznawana i płodna. Jednego dnia jest w stanie znieść od 1500 do 2000 jaj. Zapładniają ją trutnie, czyli samce pszczelej kolonii. Większość z nich umiera bezpośrednio po kopulacji. Te, które przeżyją, po zakończeniu lotów godowych są usuwane z ula przez robotnice, ponieważ nie pełnią żadnej użytecznej funkcji poza zapładnianiem przywódczyni.
Jaja robotnic i matek są identyczne. Co sprawia, że wykluwają się z nich pszczoły o innej budowie? Rój decyduje o potrzebie wychowania nowej przywódczyni. Wybiera zatem jedną larwę i karmi ją dłużej niż inne owady. Jest ona karmiona mleczkiem pszczelim aż przez 9 dni, w czasie gdy zwykłe pszczółki pracujące otrzymują je przez 6 dni. W wyniku podawania tego pokarmu u królowej rozwijają się struktury odpowiedzialne za płodność.
Zachowanie pszczół w ulu
Jak widać, przywódczyni jest bardzo zajęta znoszeniem jaj i powiększaniem roju. Tę czynność przerywa jedynie na spożywanie mleczka pszczelego i miodu dostarczanego jej przez innych mieszkańców ula. Co ciekawe, pszczoły nie śpią. Czasami pozostają natomiast w okresie bezruchu, kiedy to wciąż są czujne i gotowe do reagowania na bodźce zewnętrzne. Matka odpoczywa w czasie karmienia oraz wydawania feromonów. Pszczółki bardzo dbają o jej zdrowie i kondycję. Dobrobyt przywódczyni przekłada się na kondycję całego roju i efektywność produkcji miodu.
Na to, ile żyje królowa pszczół, mają wpływ warunki środowiskowe. Pszczela przywódczyni jest jedynym owadem w roju, który nie umiera po wbiciu swojego żądła w przeciwnika. Dzieje się tak, ponieważ żądła są ważnym narzędziem walk królowych. Nowa matka jest w stanie zabić starą, uznaną przez rodzinę za niezdolną do kontroli ula. Do konfliktów dochodzi również w sytuacji łączenia dwóch kolonii owadów.
Życie i śmierć królowej matki
Jak widać, w pszczelej rodzinie sporo się dzieje. Ile żyje pszczoła? Królowa zarządza rojem aż do 5 lat i umiera znacznie później niż zwykłe robotnice. Każdy z owadów w kolonii pełni wyznaczone funkcje. Śledź naszą stronę internetową, a poznasz więcej ciekawostek na temat życia owadów i zwierząt.
Matka pszczół – pytania i odpowiedzi
Dlaczego królowa żyje dłużej od innych owadów w roju?
Królowa żyje dłużej od robotnic i trutni, ponieważ jej przywództwo wpływa na hierarchię i sposób pracy owadów. Jako jedyna w kolonii może się rozmnażać i jest odpowiedzialna za przetrwanie rodu.
Po czym poznać matkę pszczół?
Matka jest większa od innych owadów w roju i zajmuje się wyłącznie reprodukcją. Nie zbiera nektaru.
Jak żyje pszczela kolonia?
Role pszczół w kolonii są jasno określone. Robotnice zbierają nektar i produkują miód, trudnie zapładniają królową, a pszczela matka znosi jaja i panuje nad porządkiem rodu.
- "Evolution and mechanisms of long life and high fertility in queen honey bees"; Silvia C. Remolina and Kimberly A. Hughes; Age (Dordr). 2008 Sep; 30(2-3): 177–185.;
- "The longevity of worker honey bees (Apis mellifera)"; Free JB, Spencer-Booth Y (1959). Proc R Entomol Soc 34:141–150;
