Jaskółka brzegówka – opis, występowanie i zdjęcia. Ptak jaskółka brzegówka ciekawostki

Najbliżej znamy oknówkę i dymówkę, lepiące z iłu misterne gniazda w sąsiedztwie naszych mieszkań. Rzadko kiedy mamy natomiast okazję obserwować ich krewną – jakółkę brzegówkę (Riparia riparia).

Ten gatunek jaskółki jest niewielki, bo mierzy zaledwie 12-13 cm długości, a jej skrzydełka w locie mają rozpiętość 27-29 cm. Dziób mierzy ok. pół centymetra. Obie płci są jednakowo ubarwione, tzn. zarówno samiec jak i samiczka maja szarobrązowy grzbiet, bez granatowego połysku, brzuch i podgardle są białe, przez pierś poprzecznie przebiega szarobrązowy pasek. Ogon mają mało rozwidlony.

Zimują w Afryce (na południe od Sahary) i w Indiach. Jaskółki brzegówki podczas wiosennych i jesiennych migracji przelatują ogromnymi stadami. Do Polski przybywają w połowie kwietnia a opuszczają we wrześniu. Pierwsze po przylocie są na miejscu samce. One rozpoczynają budowę gniazd. Drążą je w postaci długich korytarzy o prostym przebiegu w stromych brzegach rzek i jezior.

Wkrótce później przylatują samiczki. Pary łączą się w okresie 3–4 dni i wtedy wspólnie już kontynuują „górniczy” wysiłek. Zajmuje im to 3-4 dni. Ptaki pracują z niezwykłym zapałem, dziobkami usuwają grudki ziemi, wymiatając je specjalnymi twardymi piórkami, które wyrastają na ich nogach, powyżej tylnych palców. Norka mierzy zwykle 60-150 cm, na końcu posiada rozszerzenie, wysłane źdźbłami traw i piórkami. Samica składa zwykle 5 do 6 białych jaj. Ptaki wysiadują na zmianę przez 14 do 15 (niektóre źródła podają, że nawet do 22) dni.

Pokarm w postaci latających owadów ptaki zbierają w locie na wysokości metra do półtora. Rzadziej łowią owady nad powierzchnią wód i na wysokości ziemi. Łowieckie wyprawy po komary, muszki czy inne insekty odbywają brzegówki w pobliżu macierzystej kolonii gniazdowej.

Po 16-22 dniach od wyklucia pisklęta stają się samodzielne, chociaż długo jeszcze powracają do gniazda na nocleg. Brzegówki wyprowadzają zwykle dwa lęgi w ciągu lata – pierwszy w połowie maja a część par również drugi – w lipcu. Okazuje się, że różne lęgi w tym samym roku mogą ptaki prowadzić z innymi parterami.

Jaskółki brzegówki są rozpowszechnione w całym kraju, chociaż występują zwykle nad brzegami nieuregulowanych rzek środkowej części kraju, czyli Wisłą, Bugiem, Narwią, Notecią i Wartą. Zdarzają się również kolonie gniazd budowane z dala od wody.

Skupiska gniazd utrzymują się w jednym miejscu przez wiele lat, powiększając rokrocznie swoje rozmiary. Ponieważ na wielu odcinkach rzek dokonuje się obecnie regulacji brzegów, jaskółki brzegówki próbują drążyć korytarze gniazdowe we wznoszonych coraz częściej kopalniach żwiru i gliny.Widywałem również brzegówki budujące gniazda w wykopach przeznaczonych pod budowę budynków. Miejsca takie mogą stać się dla ptaków niebezpieczne poprzez prace, wykonywane przez zatrudnionych tam ludzi.

Jaskółki brzegówki nie zdradzają strachu na widok ludzi i zazwyczaj ich duże stado krąży wokół kolonii gniazd.