Najmądrzejsze zwierzęta na świecie

Czy człowiek rzeczywiście jest najbardziej inteligentnym stworzeniem na Ziemi? W kwestii tej panuje sporo kontrowersji, bo cóż dobrego można powiedzieć o krótkowzroczności związanej z niszczeniem własnego środowiska życia? Nasi mniejsi bracia wydają się pod wieloma względami bardzo odpowiedzialni i racjonalni. Oto 10 najmądrzejszych zwierząt na świecie!

Jak mierzyć inteligencję istot żywych? Pytanie to od wieków spędza naukowcom sen z powiek. Ujęcia tematu bywają różne, ale zazwyczaj punktem odniesienia w rozmaitych porównaniach jest Homo sapiens i atrybuty, które pozwoliły mu przejąć kontrolę nad całą planetą. Za najważniejsze uważa się więc umiejętność uczenia się z doświadczeń, wykorzystywania swej wiedzy do manipulacji środowiskiem oraz adaptacji do nowych warunków. Bardziej szczegółowo mówi się również o zdolności do rozumienia pojęć abstrakcyjnych, uczenia się i pamiętania, obserwacji i wyciągania wniosków, a przede wszystkim rozwiązywania problemów. Jak na tym tle wypadają zwierzęta?

Szympans

Jak się dało oczekiwać, człowiek za najmądrzejsze zwierzę uważa to najbardziej podobne do siebie, czyli szympansa. Ów sympatyczny naczelny ma w 99% identyczne DNA jak Homo sapiens. Nic też dziwnego, że dzieli z nami wielce cennych umiejętności jak choćby wyrabianie i wykorzystywanie narzędzi do osiągnięcia celu czy strategiczne polowanie w grupach. Ponadto szympansy cechuje wyjątkowa empatia i altruizm oraz zdolność do komunikacji z użyciem gestów. Trzymane w niewoli są w stanie nauczyć się języka migowego, a następnie zdobytą wiedzę przekazać własnym pociechom! Naukowcy stwierdzili również, że nasi bliscy kuzyni potrafią myśleć abstrakcyjnie, a z prostych symboli są w stanie złożyć sekwencję o złożonym sensie.

Orangutan

97% DNA mamy wspólnego z orangutanem, który również zaskakuje zdolnościami intelektualnymi. Te krytycznie zagrożone naczelne pochodzące z lasów tropikalnych Malezji i Indonezji potrafią śledzić przedmioty na tyle czujnie, że znajdą je po zniknięciu z pola widzenia. W przełomowym eksperymencie przeprowadzonym w zoo w Lipsku okazało się, że rozumieją też zasadę pomagania sobie nawzajem z nadzieją na późniejsze odwdzięczenie. Potrafią rozpoznawać się w lustrze, a zdaniem psychologów dostrzegają też jasno zależności przyczynowo-skutkowe. Za pomocą narzędzi są w stanie zbudować prostą konstrukcję, np. aby ochronić się przed deszczem. Godna podziwu jest również złożona struktura społeczna orangutanów, w której matki długo opiekują się potomstwem, ucząc je wszelkich przydatnych do życia umiejętności.

Słoń

Ogromne ciało słonia kryje w sobie również bardzo duży mózg, a w tym przypadku rozmiar faktycznie ma znaczenie. Uszasty ssak jest przede wszystkim bardzo uczuciowy – jawnie okazuje smutek, przywiązanie i współczucie. Potrafi się uczyć, a jego pamięć stała się już przysłowiową marką. Naukowcy obserwujący codzienne życie słoni zaobserwowali tak wzruszające akty jak rytuały pogrzebowe dla bliskich czy poświęcanie swego życia dla ratowania młodszego pokolenia. Co więcej, sympatyczne olbrzymy potrafią współpracować dla ogólnego dobra, a na podstawie zapachu moczu są w stanie rozpoznawać nawet do trzydziestu swych krewnych. Wiemy także, że myją swoje pożywienie, korzystają z narzędzi i umieją samodzielnie aplikować sobie leki, sięgając w zdrowotnej potrzebie po konkretne liście o walorach terapeutycznych.

Delfin

Delfiny butelkonose odznaczają się wśród innych gatunków delfinów wyjątkowo dużym mózgiem w porównaniu do budowy ciała. Bardzo towarzyskie, posiadają swój własny język i długo opiekują się młodymi, przekazując im własną wiedzę. Rozpoznają nie tylko swoje odbicie w lustrze, ale i telewizyjne obrazy, i cechują się niezwykle dobrą pamięcią. Z badań wynika wręcz, że delfin posiada świadomość własnej egzystencji i zdolność do abstrakcyjnego myślenia. W jednym z eksperymentów nagradzano dwa butlonosy za wymyślanie nowych trików – zwierzęta same zorientowały się czego badacze od nich oczekują i zaszokowały ich swoją kreatywnością. W innym przypadku trzymane w oceanarium delfiny wytrenowano, aby przynosiły trenerom śmieci wrzucane do zbiorników w nagrodę za rybę. Jedna z samic pojęła, że nagroda nie zależy od wielkości odpadku, więc ukryła jeden z większych śmieci pod kamieniem i przynosiła go trenerom po kawałku!

Ośmiornica

Zdecydowanie najinteligentniejszym bezkręgowcem jest ośmiornica, kolejne zwierzę o wyjątkowo dużej proporcji mózgu do masy ciała. Aby wydostać się z niewoli potrafi ona zaplanować wielostopniowy plan ucieczki, stosując się do takich trików jak rzucanie kamieniami w szkło akwarium czy opryskiwanie wodą urządzeń znajdujących się poza zbiornikiem, aby je zepsuć. Ośmiornica w obliczu zagrożenia potrafi udawać, że jest kamieniem, a nawet po wielodniowych podróżach jest w stanie wrócić do swego „domu” na oceanicznym dnie. W eksperymentach zaskakuje talentem do rozwiązywania zadań logicznych i labiryntów, a także pokonywaniem przeszkód, aby dostać to, na co ma ochotę – odkręcanie słoika nie sprawia jej trudności. Co ciekawe, potrafi nawet rozpoznawać ludzi, mimo że noszą identyczne uniformy, a tych nielubianych konsekwentnie gnębi!

Kruk

Wśród ptaków o plamę pierwszeństwa w kategorii IQ zacięcie walczą kruki. Niby bardzo pospolite, wyróżniają się spośród innych skrzydlatych gatunków wyjątkowo długim dzieciństwem, co zdaniem naukowców wpływa na ich intelekt. Jako jedyne ptaki potrafią wyrabiać narzędzia z patyków i zielonych gałązek i wydają się rozumieć niektóre prawa fizyki. Skutecznie rozłupują na przykład orzechy układając je na drodze przed nadjeżdżającymi autami. Kruki mają też zdolność do rozpoznawania ludzkich twarzy, porozumiewają się własnym dialektem i robią sobie nawzajem psikusy. Z eksperymentów wynika, że ich racjonalność w rozwiązywaniu problemów można porównać do siedmioletniego dziecka!

Świnia

Porównanie do świni dla większości ludzi jest obraźliwe, choć de facto jest to najmądrzejsze ze zwierząt hodowlanych. Wcześniej niż ludzkie dziecko jest w stanie rozpoznać siebie w lustrze, a do komunikacji używa nawet dwudziestu różnych dźwięków. Rozumie i okazuje emocje, a nawet jako jeden z nielicznych gatunków jest zdolna do empatii. Świnie potrafią rozwiązywać labirynty i grać w komputerowe gry, a w niektórych zdaniach okazują się równie bystre jak szympansy. Można je łatwo wytrenować do różnych zadań, a ich orientacja w terenie zawstydziłaby nie jednego podróżnika.

Papuga

Do skrzydlatych intelektualistów należą również papugi. Absolutnym Einsteinem wśród nich jest żako kongijskie, które stało się jednym z ulubionych pupilów domowych ze względu na umiejętność imitowania ludzkiej mowy. Szara papuga potrafi opanować nawet kilkuset słów! Poza tym można nauczyć ją rozpoznawania kolorów i kształtów oraz rozróżniania przedmiotów większych i mniejszych, podobnych i różnych, a nawet rozmieszczonych pod czy nad innym obiektem. Żako kongijskie wydaje się rozumieć pojęcie przyczyny i skutku, a przy odrobinie wysiłku może posiąść umiejętność liczenia, dodawania i odejmowania!

Gołąb

Choć nie cieszy się specjalnie dobrą opinią wśród ludzi, gołąb jest czymś więcej niż tylko niszczycielem naszych cennych zabytków. Posiada on niezwykle rozwinięty talent do rozpoznawania ludzi i miejsc, nawet jeśli nie widział ich długie lata. Potrafi też zidentyfikować samego siebie w lustrze, a naukowcom udało się już nauczyć go odróżniać wszystkie litery łacińskiego alfabetu. W testach na inteligencję radzi sobie zaskakująco dobrze!

Szczur

W rankingu dziesięciu najmądrzejszych zwierząt świata nie może też zabraknąć szczura. Gryzoń co prawda nie posiada przesadnie wielkiego ani rozwiniętego mózgu, ale potrafi go bardzo dobrze wykorzystywać. Pod względem schematów myślenia i reagowania bardzo przypomina człowieka, co uczyniło z niego idealne zwierzę laboratoryjne. Szczury wydają się odczuwać samotność i rozwijać depresję z jej powodu, mają doskonały zmysł do nawigacji mimo słabego wzroku, a ponadto łatwo się uczą i rozwiązują problemy – pod tym względem wyprzedzają psy. Wzruszający i zawstydzający jest ich poziom empatii – szczur raczej pomoże w potrzebie swemu kompanowi niż pójdzie po smakołyk.

W rozważaniach nad inteligencją zwierząt pojawiło się już pytanie, czy któryś z wymienionych wyżej gatunków próbuje oceniać jak mądry jest człowiek? Jeśli tak, to ciekawe jakie wysunął wnioski…