Przebiegły jak gąsienica, czyli kamuflaż owadów

Niektóre gąsienice upodabniają się do suchych liści lub gałązek, aby ujść uwadze ptaków. Owady starające się przechytrzyć w ten sposób drapieżniki stosują niezwykle sprytne strategie.  

Gąsienice naśladujące wyglądem suche gałązki sadowią się w miejscu, w którym szanse na przeżycie („oszukanie” drapieżników, że mają do czynienia z rośliną) maksymalnie rosną – zaobserwowali naukowcy z uniwersytetów Exeter, Liverpoolu, Liverpool Hope oraz Glasgow. Przeprowadzili oni eksperyment z kurami i gąsienicami motyla z gatunku Selenia dentaria, które upodabniają się do suchych gałązek. Okazało się, że owady częściej przechytrzają ptaki, kiedy ich otoczenie faktycznie obfituje w prawdziwe, suche patyki.

W miejscach bogatych w kamuflaż gąsienice lokują się za dnia. Robią tak nawet wtedy, kiedy miejsce nie sprzyja żerowaniu. Dopiero pod osłoną nocy opuszczają schronienie i pełzną tam, gdzie mogą się spokojnie najeść. Wtedy nie liczy się kamuflaż – groźne drapieżniki są bowiem po zmroku nieobecne.

Nieprawda, że gąsienice ślepo naśladują niejadalne przedmioty w swoim otoczeniu. Tak naprawdę stosują złożone strategie związane z wyborem okolicy, uwzględniające znajomość zachowania drapieżników – zauważa główny autor badania, ekspert w dziedzinie zachowania zwierząt, dr John Skelhorn z University of Exeter. – Zauważyliśmy, że kury rzadziej szukały zamaskowanych owadów, kiedy okolica obfitowała w obiekty, w tym wypadku – w gałązki, do których gąsienice się upodabniają. Chyba zniechęcała je mała szansa na znalezienie owada i skala związanego z szukaniem wysiłku.

Naukowcy doszli do tych wniosków po wielu doświadczeniach. Okazało się, że kury – raz po raz znajdując tylko suche gałązki – przenosiły się z tak jałowej okolicy. Kiedy jednak któryś patyk okazywał się gąsienicą, pozostawały tam znacznie dłużej i żerowały z większą uwagą. Naukowcy obserwowali też zachowanie gąsienic, kładąc je tak, by mogły wybrać jedną z dwóch gałęzi – suchą, ale mocno rozgałęzioną lub obrośniętą smakowitymi listkami. Okazało się, że w ciągu dnia gąsienice preferowały suchy, rozgałęziony patyk, który stanowił pewniejsze schronienie przed drapieżnikami. W nocy wybierały gałązkę liściastą.

Upodabnianie się do niejadalnych obiektów ma swoją cenę – zauważa Skelhorn. – Gąsienice nie mogą swobodnie iść tam, gdzie chcą, bardzo starannie wybierają miejscówkę. Korzyść z maskowania zależy od liczby gałązek znajdujących się w pobliżu jak również od tego, ile innych gąsienic, obecnych w pobliżu, także naśladuje gałązki. Jeśli w jednym miejscu będzie ich zbyt wiele, drapieżniki szybko się zorientują.