Co ma wspólnego odporność na antybiotyki z zanieczyszczonym powietrzem? Okazuje się, że bardzo wiele

Zanieczyszczenie powietrza przyczynia się do wzrostu oporności na antybiotyki, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi na całym świecie – wynika z najnowszego badania opublikowanego w czasopiśmie Lancet Planetary Health.

„Nasz przegląd przedstawia mocne dowody na to, że rosnący poziom zanieczyszczenia powietrza wiąże się ze zwiększonym ryzykiem oporności na antybiotyki” – napisali naukowcy z Chin i Wielkiej Brytanii.

Oporność na antybiotyki jest jednym z najszybciej rosnących zagrożeń dla zdrowia na świecie. Może dotknąć ludzi w każdym wieku w każdym kraju i według szacunków już zabija 1,3 miliona osób rocznie.

Głównymi czynnikami są nadal niewłaściwe i nadużywane antybiotyki, które są stosowane w leczeniu infekcji. Jednak badanie sugeruje, że problem pogarsza rosnący poziom zanieczyszczenia powietrza.

W jaki sposób? Pył zawieszony PM2,5 może zawierać bakterie oporne na antybiotyki i geny oporności, które są przenoszone między środowiskami i wdychane bezpośrednio przez ludzi – twierdzą autorzy badania.

Zanieczyszczenie powietrza już samo w sobie jest zagrożeniem dla zdrowia publicznego. Długotrwałe narażenie na „brudne powietrze” wiąże się z chorobami przewlekłymi, takimi jak choroby serca, astma czy nowotwór płuc. Krótkotrwałe narażenie na wysoki poziom zanieczyszczeń może powodować kaszel, świszczący oddech i ataki astmy.

Główny autor badania, prof. Hong Chen z Uniwersytetu Zhejiang w Chinach, powiedział: „Odporność na antybiotyki i zanieczyszczenie powietrza to jedne z największych zagrożeń dla zdrowia na świecie.”

„Do tej pory nie mieliśmy jasnego obrazu możliwych powiązań między nimi, ale ta praca sugeruje, że korzyści z kontrolowania zanieczyszczenia powietrza mogą być dwojakie: nie tylko zmniejszy szkodliwe skutki złej jakości powietrza, ale może również odgrywają ważną rolę w zwalczaniu wzrostu i rozprzestrzeniania się bakterii opornych na antybiotyki”.

Chociaż uznaje się, że powietrze jest bezpośrednią drogą rozprzestrzeniania się oporności na antybiotyki, istnieją ograniczone dane na temat różnych dróg, którymi geny oporności na antybiotyki są przenoszone przez zanieczyszczenie powietrza. Potencjalne ścieżki obejmują szpitale, gospodarstwa rolne i oczyszczalnie ścieków, które emitują i rozprzestrzeniają cząstki oporne na antybiotyki do powietrza.

Do tej pory dane na temat tego, jak duży wpływ na globalną oporność na antybiotyki ma zanieczyszczenie powietrza PM2,5, które składa się z cząstek 30 razy mniejszych niż szerokość ludzkiego włosa, są ograniczone. Źródła PM2,5 obejmują ruch drogowy, procesy przemysłowe oraz domowe spalanie węgla i drewna. Dane wskazują, że 7,3 miliarda ludzi na całym świecie jest bezpośrednio narażonych na niebezpieczne średnie roczne poziomy PM2,5. Autorzy stworzyli obszerny zbiór danych, aby zbadać, czy PM2,5 był kluczowym czynnikiem napędzającym globalną oporność na antybiotyki, wykorzystując dane ze 116 krajów w latach 2000-2018. Źródła danych obejmowały Światową Organizację Zdrowia, Europejską Agencję Środowiska i Bank Światowy.

Odkrycia wskazują, że oporność na antybiotyki wzrasta wraz ze wzrostem ilości PM2,5, przy czym każdy wzrost zanieczyszczenia powietrza o 10% wiąże się ze wzrostem oporności na antybiotyki o 1,1%.

Analiza wskazuje, że oporność na antybiotyki wynikająca z zanieczyszczenia powietrza była związana z około 480 tys. przedwczesnych zgonów w 2018 roku. Modelowanie możliwych przyszłych scenariuszy wskazuje, że gdyby nie zmiany w obecnej polityce dotyczącej zanieczyszczenia powietrza, do 2050 r. poziom oporności na antybiotyki na całym świecie mógłby wzrosnąć o 17%. W związku z tym liczba przedwczesnych zgonów związanych z opornością na antybiotyki może wzrosnąć do około 840 tys. rocznie.

Naukowcy wskazali, że badanie miało charakter obserwacyjny, więc nie mogło udowodnić związku przyczynowo-skutkowego. Przyszłe analizy powinny koncentrować się na zbadaniu mechanizmu leżącego u podstaw wpływu zanieczyszczenia powietrza na oporność na antybiotyki – wskazali autorzy raportu.