Dzięcioł czarny (Dryocopus martius)

Dzięcioł czarny to największy dzięcioł Europy. Wielkością dorównuje wronie. Od innych naszych dzięciołów odróżnia go kolorystka upierzenia. Jest cały czarny a na głowie ma czerwoną czapeczkę. U tego gatunku można rozpoznać płeć już u piskląt, o ile są już upierzone. U samców (dorosłych oraz młodych) czapeczka ta zaczyna się od czoła i sięga do potylicy. Natomiast samice mają jedynie czerwoną plamkę na potylicy. Dzięcioł czarny ma dłuższą głowę z bardziej kanciastą potylicą oraz węższą szyję. Tęczówkę oka ma białą. Pióra ogonowe – sterówki są sztywne i służą do podpierania się na drzewie. Ma mocne stopy z czterema palcami, dwa skierowane są do góry a pozostałe dwa w dół. Poza tym ma ostre pazury. Dzięcioły posiadają wydłużoną nasadę języka co pozwala na zdobywanie owadów głęboko ukrytych w drzewie. Podczas lotu wydaje się być niezdarny, trzyma wysoko głowę i trzepocze skrzydłami głównie poniżej linii grzbietu.

Dzięcioł czarny występuje w Europie jedynie w Wielkiej Brytanii, Grecji i Włoszech oraz północnej Skandynawii nie jest spotykany. Poza tymi obszarami zamieszkuje średnio licznie cały kontynent. Ponadto występuje w Azji aż do Japonii. W Polsce jest nielicznym ptakiem lęgowym obserwowanym w całym kraju.

Dzięcioł czarny żyje w borach sosnowo–świerkowych, czasem lasach mieszanych, rzadko w liściastych. W górach do granicy regla górnego. Wybiera także zadrzewienia i duże parki miejskie.

Gniazdo dzięcioła czarnego niewyścielone, lub z dodatkiem wiórów drewnianych, z otworem wlotowym prostokątnym lub owalnym. Do budowli wykorzystuje większe oraz starsze drzewa iglaste bądź liściaste. Ma jeden lęg w roku (w kwietniu). Składa od 3 do 5 błyszczących, białych jaj. Wysiadywanie trwa od 12 do 14 dni. Młode opuszczają gniazdo po 23-28 dniach. Następnie przez kilka tygodni są dokarmiane przez rodziców, głównie przez samca. Opuszczone dziuple tych dzięciołów wykorzystuje wiele gatunków zwierząt (takich jak ptaki, ssaki, bezkręgowce), które same nie byłyby w stanie stworzyć takiej kryjówki, często ich liczebność zależna jest od obecności dzięciołów czarnych w okolicy.

Dzięcioł czarny żywi się owadami zamieszkującymi drewno. Jego pokarm stanowią głównie mrówki, chrząszcze (często kózkowate) i ich larwy. Rzadziej odżywia się nasionami i sokiem drzew. W poszukiwaniu pokarmu rozkuwa korę tworząc duże prostokątne otwory. Pozostawia charakterystyczne pniaki z wielkimi otworami i w znacznym stopniu okorowane.