Jaszczurka zwinka (Lacerta agilis)

Fot. Piotr Podsiadły, GNU/Wikipedia
Jaszczurka zwinka to krępa jaszczurka o stosunkowo mocnej budowie. Głowa duża o zaokrąglonym pysku, płynnie przechodzi w masywny grzbiet. Kończyny silne o długich palcach zakończonych pazurkami, ogon długi i walcowaty stanowi nawet połowę długości ciała. Wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy, samice mają jasnobrązowy lub szarawy grzbiet i kremowo-żółty brzuch. Kończyny przeważnie brązowe, a na grzbiecie i ogonie wzór z ciemniejszych, najczęściej czarnych plam. U samców boki ciała intensywnie zielone, podobnie brzuch, który najczęściej jest pokryty ciemniejszymi plamami. Osobniki młode są ciemnobrązowe, dopiero z wiekiem jaśnieją i przyjmują ubarwienie dorosłych. Podobnie jak wiele innych jaszczurek w sytuacji zagrożenia potrafi odrzucić ogon, który potem się regeneruje, nie osiągając jednak pierwotnych rozmiarów.
  1. Występowanie
  2. Środowisko i tryb życia
  3. Rozmnażanie
  4. Pokarm
  5. Systematyka
  6. Galeria zdjęć

Występowanie

Jaszczurka zwinka zasiedla dużą część Europy, na zachodzie sięgając do środkowej Francji, na północy po część Półwyspu Skandynawskiego (część Szwecji i Finlandia). Na południu sięga po Bałkany. Na wschodzie osiąga Kaukaz, występując także w Azji mniejszej aż po północno-zachodnie prowincje Chin. W Polsce występuje na obszarze całego kraju.
Czy wiesz, że...
  • Mimo, że jaszczurka zwinka jest najpospolitszym krajowym gadem na niektórych terenach, na skutek uprzemysłowienia, niszczenia siedlisk i dużej presji ze strony drapieżników nie jest często spotykana. Populacje żyjące na wschodzie są niekiedy nieco większe niż te żyjące w Polsce.
  • Jaszczurka zwinka podobnie jak wszystkie krajowe gatunki gadów, podlega całkowitej ochronie.

Środowisko i tryb życia

Jaszczurka zwinka spotykana jest w rozmaitych środowiskach, najczęściej są to łąki i skraje lasów, ale także ogrody, wrzosowiska a nawet pola uprawne czy nasypy kolejowe. Wydaje się preferować środowiska ciepłe i dobrze nasłonecznione o stosunkowo luźnej pokrywie roślinnej. Są aktywne w ciągu dnia, przy czym najczęściej w godzinach przedpołudniowych  wygrzewają się w promieniach słońca, a na polowanie wyruszają popołudniu. Noce a także zbyt gorące, upalne dni spędzają w kryjówce, przeważnie są to różnego typu norki, zakamarki wśród korzeni i mchu czy też wnętrze spróchniałych pni. W sen zimowy zapadają przeważnie w październiku, a zimowe kryjówki (najczęściej głębokie nory lub szczeliny) opuszczają w marcu lub w kwietniu.

Rozmnażanie

Jaszczurka zwinka rozpoczyna gody przeważnie w końcu kwietnia i trwają do czerwca. W okresie godów samce stają się terytorialne i zyskują piękną intensywnie zieloną szatę godową. Podobnie jak u innych gatunków samce toczą ze sobą walki o prawo dodanego terenu i samic. Kilka tygodni po kopulacji, przeważnie w końcu maja lub w czerwcu samica składa w wygrzebanej przez siebie jamce kilka jaj (przeważnie 5-10, rzadko ponad 14). Młode o długości ciała 5-6 cm lęgną się po około dwumiesięcznej inkubacji, najczęściej na przełomie sierpnia i września. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 1,5-2 lat.

Pokarm

Jaszczurka zwinka podobnie jak wiele innych jaszczurek, podstawę diety opiera na rozmaitych bezkręgowcach, najczęściej są to owady i ich larwy oraz pajęczaki. Dieta jest uzupełniana o ślimaki oraz dżdżownice, zdarza się także że okazjonalnie poluje na mniejsze, młode jaszczurki.
Jaszczurka zwinka, Lacerta agilis, sand lizard Fot. Piotr Podsiadły, GNU/Wikipedia

Galeria zdjęć

Jaszczurka zwinka, Lacerta agilis, sand lizardJaszczurka zwinka, Lacerta agilis, sand lizard
Jaszczurka zwinka, Lacerta agilis, sand lizard

Systematyka

Domena:Eukarionty
Królestwo:Zwierzęta
Podtyp:Kręgowce
Gromada:Gady
Rodzaj:Lacerta
Indeks nazw polskich - gromada Gady
A B C D E F G H I J K L Ł M N O Q P R S Ś T U V W X Y Z Ż Ź