Troć wędrowna (Salmo trutta trutta)

Nazywany/a też: troć atlantycka

Troć wędrowna, fot. shutterstock
Troć wędrowna jest podobna do łososia, choć ma od niego nieco większą głowę i bardziej walcowate ciało. Długość ciała troci wędrownej wynosi ponad 100 cm, a masa ciała to zazwyczaj około 12-13 kg. Samice mają dość dużą głowę, u samic jest nieco mniejsza i smuklejsza. Kolejną cechą odróżniającą płcie jest budowa dolnej szczęki - u samców w okresie tarła wyrasta z niej niewielki, lekko zakrzywiony hak. Nie ma go u samic. Trzon ogona jest stosunkowo szeroki, a płetwa ogonowa prosta. Osobniki młodociane mają małe wcięcie w płetwie ogonowej. Na kolor ciała wpływają warunki środowiskowe panujące w danej rzece. Grzbiet ciała ma zazwyczaj szarobrązową barwę z jaśniejszym odcieniem po bokach. Brzuch jest srebrzysty. Płetwa grzbietowa ma charakterystyczny czerwony brzeg. Na grzbiecie głowie i bokach widoczne są gęsto rozmieszczone czarne plamki, które w okresie tarła u samców otoczone są dodatkowo żółtą otoczką. U samców w tym okresie pojawiają się także czerwone plamki na bokach. U młodych troci występują z kolei ciemne prążki na całym ciele i czerwone plamki na grzbiecie i bokach.
  1. Biologia
  2. Odżywianie
  3. Występowanie
  4. Praktyczne zastosowanie
  5. Systematyka
  6. Galeria zdjęć

Biologia

Troć wędrowna jest rybą dwuśrodowiskową. Większość życia spędza w wodach morskich, ale w okresie tarła odbywa długą wędrówkę do słodkowodnych rzek. Wędrówki tarłowe rozpoczynają się lipcu i trwają do jesieni. Na tarliska najpierw docierają samice, a później dołączają do nich samce. Samice wykopują płetwami niewielki dołki na ikrę. Po złożeniu jaj starannie zakopują je żwirem. W ten sposób powstają gniazda tarłowe – kopczyki nad ikrą, które mogą mieć nawet dwa metry średnicy. Po odbytym tarle dorosłe samce i samice wracają do morza. Po około czterech miesiącach z jaj wykluwają się młode trocie. Początkowo korzystają one z zapasów pokarmowych zgromadzonych w dużym woreczku żółciowym, ale po upływie 3-6 tygodni zaczynają zdobywać samodzielnie pokarm. Młode osobniki są drapieżne podobnie jak postacie dorosłe. Odżywiają się drobnymi skorupiakami i larwami owadów, stopniowo polując na coraz większe zdobycze. Ten etap rozwoju charakteryzuje się bardzo intensywnym żerowaniem. Osobniki młodociane pozostają w rzece przez początkowy okres swojego życia. Może to trwać od roku do nawet siedmiu lat, ale w Polsce trocie zazwyczaj rozpoczynają wędrówkę do morza w wieku dwóch lat. W okresie następuje zmiana ubarwienia ryb, przechodzą tzw. „wysrebrzanie” i tracą ciemne prążki. W morzu spędzaj od roku do czterech lat. Jest to okres silnego wzrostu i nabierania masy. Dorosłe trocie powracają na tarło do rzek, w których się urodziły. Troć wędrowna może żyć nawet do 20 lat na wolności. Obecnie nie jest zagrożona wyginięciem. W Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych Wyginięciem (IUCN) ma stratus gatunku najmniejszej troski (LC).
Czy wiesz, że...Ze względu na podobieństwo do łososia przez długi czas troć nie była wyróżniana jako osobny gatunek.

Odżywianie

Troć wędrowna to gatunek drapieżny. Polują głównie na ryby śledziowate i dobijakowate. Głównym pożywieniem młodych osobników są owady, niewielkie skorupiaki i denne bezkręgowce.

Występowanie

Zasięg występowania troci wędrownej obejmuje wschodnią część północnego Atlantyku (stąd druga nazwa tego gatunku – troć atlantycka). Żyje w rzekach i morzach od Portugalii aż po Morze Białe u wybrzeży Skandynawii. Można ją także spotkać w Morzu Północnym, Zatoce Baskijskiej i Morzu Bałtyckim. W Polsce troć występowała licznie w latach 50., ale degradacja środowiska oraz zapory na Wiśle i dobrze znacznie zredukowały jej populację. Obecnie występuje w Wiśle i jej dopływach, które znajdują się poniżej zapory: rzeki takie jak Drwęca, Wierzyca czy Wda. Można ją także spotkać w dorzeczu Odry – w Wartcie, Drawii i Gwdzie.

Praktyczne zastosowanie

Troć wędrowna to gatunek użytkowy i hodowlany. W Polsce poławiany jest zarówno przez zawodowych rybaków, jak i przez amatorów. Aby zapobiec nadmiernemu poławianiu, stosuje się ograniczenie w połowach wędkarskich do dwóch sztuk w ciągu doby. W połowach przemysłowych ilość ta jest nielimitowana. Wymiar ochronny dla tego gatunku wynosi 35 cm w wodach śródlądowych oraz 50 cm w morzu. Okres ochronny trwa w Polsce w zależności od regionu od września-października do końca grudnia.

Bibliografia

  1. M. Brylińska; “Ryby słodkowodne Polski.”; PWN; 2000
  2. Kirczuk L., Domagała J.; “Characteristisc of young sea trout (Salmo trutta m. trutta L., 1758) growing in Pomeranian rivers to the smolt stage.”; Elect. Jour. of Pol. Agricul. Univ. Fish.; 2003
  3. “http://wnos.uwm.edu.pl/aktualnosci/zrozumiec-troc-wedrowna”; data dostępu: 2021-05-23
  4. “https://hel.ug.edu.pl/edukacja/o-gatunkach/troc/”; data dostępu: 2021-05-23
  5. “https://ryby.wwf.pl/species/salmo-trutta-trutta-s-t-fario/”; data dostępu: 2021-05-23
Troć wędrowna, fot. shutterstock Troć wędrowna, fot. shutterstock

Galeria zdjęć

Troć wędrowna, fot. shutterstock
Troć wędrowna, fot. shutterstock

Systematyka

Domena:Eukarionty
Królestwo:Zwierzęta
Podtyp:Kręgowce
Takson parafiletyczny:Ryby
Rodzina:Łososiowate
Indeks nazw polskich - takson parafiletyczny Ryby
A B C D E F G H I J K L Ł M N O Q P R S Ś T U V W X Y Z Ż Ź