Kowalik (Sitta europaea)

Nazwa „kowalik” nie mówi o wszystkich wyjątkowych umiejętnościach jakie posiada ten niewielki ptak. Oprócz kucia w drewnie ma on również zdolności „akrobatyczne” – bardzo zwinnie porusza się po spodniej stronie gałęzi oraz po pniach drzew, często głową w dół. Do tego nie stawia nóg obok siebie, ale jedna nad drugą. Zasługuje także na miano murarza, gdyż dostosowuje otwory dziupli do swojej wielkości obmurowując je iłem i gliną.

Wygląd

Kowalik to ptak o długości ciała ok. 13-16 cm, rozpiętości skrzydeł 29 cm i wadze 20-25 g. Jego dziób jest dość długi i silny, ogon krótki, a nogi zaopatrzone są w długie i ostre pazury. W Europie występują dwa podgatunki różniące się upierzeniem: S.e.caesia ma kremowy spód z rdzawymi bokami, S.e.europaea – spód ciała biały. Oba podgatunki mają wierzch ciała stalowoszary i przebiegającą przez oko czarną pręgę.

Biotop

Kowalik żyje w luźnych starodrzewiach liściastych i mieszanych, borach oraz większych parkach. Stare drzewa o licznych dziuplach są jego ulubionym środowiskiem. Unika natomiast wnętrza kompleksów leśnych.

Występowanie

Areał lęgowy kowalika obejmuje Europę, Azję Mniejszą i znaczne przestrzenie Azji. W Polsce jest to gatunek średnio liczny, najliczniej gniazduje w dolinach większych rzek. Ptak ten kolonizuje także zieleń miejską, gdzie nie osiąga jednak wysokich zagęszczeń. Jest osiadły, zimuje w obrębie areału lęgowego.

Legi

Kowalik gnieździ się w dziuplach lub budkach lęgowych dostosowując otwór wejściowy do swoich rozmiarów (35 mm średnicy) poprzez obmurowywanie go. Gniazdo wyścieła płatkami kory sosnowej. Składa 5-8 białych, nakrapianych na czerwono jaj. Wysiaduje tylko samica przez ok.2 tygodnie, młode pozostają w gnieździe 22-25 dni. Kowalik wyprowadza tylko 1 lęg w roku, w kwietniu.

Pokarm

Kowaliki szukają pożywienia w szparach kory, odłupując jej kawałki. Zdarza się, że w jej pęknięciach ukrywają na zimę smaczne kąski, np. nasiona słonecznika. Jednak główną ich dietę stanowią owady we wszystkich stadiach rozwojowych. Zimą jedzą nasiona, np. buka, leszczyny, lipy, dębu, które rozłupują dziobem.