Modrogrzbiecik tęposterny - opis, wygląd, występowanie
Ekologia.pl Wiedza Atlas zwierząt Strunowce Kręgowce Ptaki Wróblowe Gorzykowate Modrogrzbiecik Modrogrzbiecik tęposterny
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Modrogrzbiecik tęposterny (Chiroxiphia caudata)

Nazywana/y także: manakin modry
Modrogrzbiecik tęposterny, fot. shutterstock
Spis treści

Biologia

Modrogrzbiecik tęposterny (po ang. 'blue manakin’, stąd używana czasem potoczna polska nazwa, 'manakin modry’) to przedstawiciel endemicznej dla Ameryki Środkowej i Południowej rodziny gorzykowatych. Te małe ptaki wróblowe charakteryzują się krzykliwymi barwami (choć tylko u samców) i skomplikowanymi rytuałami godowymi. Modrogrzbiecik tęposterny słynie ze swoich występów grupowych – przed samicami popisują się, ściśle ze sobą współpracując, całe „zespoły” samców. Modrogrzbiecik tęposterny może żyć zarówno w pierwotnych, jak i wtórnych lasach tropikalnych, również tych zdegradowanych. W związku z tym, a także z powodu swojego relatywnie dużego areału występowania, nie jest obecnie uznawany za gatunek zagrożony wyginięciem.

Wygląd

Modrogrzbiecik tęposterny to niewielki ptak o krótkich skrzydłach i ogonie. Obie płci bardzo różnią się ubarwieniem: samce mają głęboko czarną głowę z jaskrawoczerwoną czapeczką, oraz czarne skrzydła. Reszta ciała jest jaskrawoniebiesko opierzona. W przeciwieństwie do samców, samice modrogrzbiecika tęposternego są skromnie i maskująco ubarwione w kolorze jednolitej zieleni. U obu płci dwie środkowe sterówki ogona są wydłużone i tępo zakończone (stąd polska nazwa gatunkowa). Modrogrzbiecik tęposterny osiąga 15 cm długości ciała i ok. 25 gramów wagi, samice są minimalnie mniejsze od samców.

Występowanie

Modrogrzbiecik tęposterny występuje przede wszystkim w południowo-wschodniej Brazylii, i miejscami w Paragwaju i północnej Argentynie.

Biotop

Modrogrzbiecik tęposterny żyje w gęstym podszycie lasów tropikalnych, m.in. w tzw. lasach atlantyckich rosnących na wybrzeżach południowo-wschodniej Brazylii. Choć lasy te są jednymi z najbardziej zagrożonych przez wyrąb i rozbudowę infrastruktury, modrogrzbiecik tęposterny jest w stanie przystosować się do życia w zdegradowanym środowisku (gęste zarośla porastające miejsca, w których dokonano wyrębu drzew). Modrogrzbiecik tęposterny występuje zazwyczaj na nizinach, rzadko przekraczając wysokość 1500 m n.p.m.

Lęgi

Samica modrogrzbiecika tęposternego buduje gniazdo, wysiaduje jaja i wychowuje pisklęta samodzielnie, bez pomocy samca. Samce żyją w grupach po kilka osobników, stale przebywających na niewielkim terytorium, którego sercem jest arena do grupowych występów. Arena składa się z poziomej gałęzi na wysokości ok. metra nad ziemią. Arena jest utrzymywana w czystości, samce usuwają z gałęzi, na której występują, liście, rośliny, mech itd. W zespole samców modrogrzbiecika tęposternego jest widoczna hierarchia: zespół składa się z 1 samca alfa, 1 samca beta, i kilku podrzędnych samców gamma. Kiedy samce zauważą samicę, rozpoczyna się występ: samiec alfa wydaje głośne dźwięki, a wszystkie samce siadają na gałęzi obok siebie, zgodnie z ustaloną hierarchią. Następnie zaczynają po kolei skakać po gałęzi, a następnie zawisać w powietrzu tuż koło samicy, głośno krzycząc. Po zaprezentowaniu się samicy, każdy samiec wraca na koniec kolejki, i cykl powtarza się. Cały cykl może składać się nawet ze 150 podskoków i prezentacji, od czasu do czasu przerywanych i podejmowanych od nowa. W trakcie pokazu samica jest widocznie pobudzona, podskakując na gałęzi i machając skrzydłami. Występ kończy się w momencie, kiedy dominujący samiec wydaje inny rodzaj dźwięku – podporządkowane samce odlatują, a dominujący samiec zaczyna przeskakiwać z gałęzi na gałąź wokół samicy, cały czas wykonując skierowane w jej stronę ukłony. Jeśli występ był udany, dominujący samiec – i tylko on – kopuluje z samicą.

Pokarm

Modrogrzbiecik tęposterny żywi się owadami chwytanymi w locie oraz owocami.

Bibliografia
  1. Snow, D. (2020); "Blue Manakin (Chiroxiphia caudata). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive."; Lynx Edicions, Barcelona. URL: https://www.hbw.com/node/57085; 2020-03-25;
  2. Foster M (1981); "Cooperative Behavior and Social Organizationof the Swallow-Tailed Manakin (Chiroxiphia caudata)"; Behavioral Ecology and Sociobiology 9: 167-177. URL: https://www.jstor.org/stable/4599429; 1981-07-07;
  3. Cornell Lab of Ornithology; "Swallow-tailed Manakin (Chiroxiphia caudata), W: Neotropical Birds Online (red. T. S. Schulenberg)"; Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA. URL: https://neotropical.birds.cornell.edu/Species-Account/nb/species/swtman1; 2020-03-25;
  4. BirdLife International 2016; "Chiroxiphia caudata. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T22701083A93812244"; IUCN. URL: https://www.iucnredlist.org/species/22701083/93812244; 2020-03-25;
4.7/5 - (19 votes)
Default Banner Post Banner
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments