Ptasie rekordy – najciekawsze i najdziwniejsze ptaki

Ptaki są najbardziej zróżnicowaną gromadą kręgowców lądowych na świecie. Zadziwiają różnorodnością ubarwienia i zachowań. Ptaki mają swoje języki i obyczaje. Wśród nich można znaleźć prawdziwe oryginały. W ramach Europejskiego Dnia Ptaków prezentujemy najciekawszych przedstawicieli ptasiej rodziny.

Król parkietu

Ozdobnik lirogłowy, lirogłów (Lophorina superba) to prawdziwy uwodziciel. Mógłby nauczyć miłosnego fachu niejednego mężczyznę. Lirogłów może pochwalić się niebieskimi piórami na piersi, stroszonymi podczas toków. Jednak nie ubarwieniem, ale tanecznym krokiem podbija serca dam. W trakcie zalotów ten ptasi tancerz wygina ozdobne pióra w kołnierz, po czym wykonuje skoki do przodu i do tyłu. Wszystko, by zdobyć serce partnerki.

Niezwykła inteligencja

O tym, że ptaki krukowate są inteligentne, wiadomo od dawna. W licznych doświadczeniach udowodniono, że wiele krukowatych potrafi twórczo rozwiązywać problemy. Gawrony udowodniły prawdziwość jednej z bajek Ezopa, powstałej 2000 lat temu. Według opowiastki, spragniona wrona potrafiła podnieść poziom wody w dzbanie wrzucając do niego kamienie, dzięki czemu mogła się napić.

Naukowcy z Cambridge udowodnili, że gawron potrafi być równie mądry jak bajkowa wrona. W niezwykłym eksperymencie przed tym ptakiem postawiono wąską tubę z niewielką ilością wody. Na powierzchni wody unosił się robak. Gawron szybko spostrzegł, że aby skonsumować owada, wystarczy podnieść poziom wody. W tym celu wrzucił do tuby znalezione obok kamienie. W kolejnej odsłonie doświadczenia ptaki mogły korzystać z kamyków różnej wielkości i szybko okazało się, że znacznie chętniej wybierają te większe. Dzięki temu mogły szybciej i przy mniejszym wysiłku sięgnąć dziobem po nagrodę.

Szybki jak błyskawica

Bezsprzecznie najszybszym ptakiem na świecie jest sokół wędrowny (Falco peregrinus). Pod tym względem nie ma właściwie konkurencji. Podczas normalnego lotu potrafi osiągnąć prędkość ok. 100 km/h, co jest bardzo ważne, bo wiem sokoły polują wyłącznie w powietrzu. W trakcie polowania spadają na swoją ofiarę lotem pikowym z zawrotną prędkością nawet do 350 km/h.

Życie w locie

Jerzyki zwyczajne (Apus apus) to niepozorne ptaszki, które często mylone są z jaskółkami. Jednak posiadają pewną cechę, dzięki której są wyjątkowe – jerzyki nigdy nie przysiadają na drutach tak jak jaskółki. Ptaki te spędzają większość swego życia w locie – tam się żywią, śpią i kopulują. Jedynym dłuższym momentem, kiedy jerzyki lądują jest okres lęgowy.

Niektóre źródła podają, że jerzyk może pozostawać w locie bez przerwy przez 2-3 lata. W Polsce jerzyki objęte są ścisłą ochroną gatunkową. Niestety od kliku lat populacja jerzyków w naszym kraju maleje, między innymi na skutek coraz powszechniejszych prac związanych z ocieplaniem budynków, które są głównym miejscem gniazdowania tych ptaków.

Ptasi Drakula

Okazuje się, że ptaki, jak nietoperze, mogą żywić się krwią. Takim ewenementem jest zięba wampirza (Geospiza difficilis septentrionalis), która zamieszkuje Wyspy Galapagos. Zięba wampirza znana jest z tego, że od czasu do czasu lubi napić się krwi. By zaspokoić swoje krwiożercze instynkty żeruje na większych ptakach, głównie głuptakach, dziobiąc ofiarę i spijając krew z powstałej rany. Co ciekawe ofiary, zdają się nawet nie zauważać tego faktu. Dlaczego akurat krew? Ta nietypowa dieta jest wynikiem małej dostępności wody na wyspie.

Trujący ptak

Jak dotąd poznano dwa gatunki trujących ptaków. Pitohui dicrous i Ifrita kowaldi żyją w Papui Nowej Gwinei. O śmiertelnym niebezpieczeństwie ostrzegają swoim jaskrawym upierzeniem. Trucizna znajduję się w całym ciele, lecz największe jej stężenie występuje w skórze i piórach.

Ta ptasia trucizna to batrachotoksyna występująca też u drzewołazów z rodzaju Phyllobates i w zabójczym przysmaku z Japonii – rybach fugu. Toksyna zaburza przekazywanie bodźców nerwowych powodując paraliż i praktycznie natychmiastową śmierć. W obu przypadkach batrachotoksyna jest wynikiem symbiozy z bakteriami. Skąd u tych kolorowych ptaków wzięła się trucizna w ich organizmie do dziś nie wiadomo. Analiza DNA dowodzi, że rodzaje Pitohui i Ifrita nie są ze sobą spokrewnione.

Obieżyświat

Burzyk szary (Puffinus griseus) jest średniej wielkości ptakiem mającym swoje lęgowiska na wyspach południowego Pacyfiku i Oceanu Atlantyckiego, głównie na Nowej Zelandii. Jest rekordzistą jeżeli chodzi o pokonywanie dystansów. Według naukowców w czasie swoich rocznych wędrówek potrafią pokonać nie bagatelną odległość ok. 65 tys. km. W ciągu zaledwie 200 dni potrafi oblecieć cały Pacyfik.

Trudno uwierzyć, że tak daleki przelot jest dziełem tak niewielkiego ptaka. Chociaż burzyk szary należy do najbardziej rozpowszechnionych gatunków ptaków morskich, jego liczebność spada. Jako obieżyświat burzyk narażony jest na zmiany środowiska bardziej niż jakikolwiek inny gatunek, dlatego jest traktowany przez naukowców jako wskaźnik zmian klimatycznych.

Mistrz naśladownictwa

Lirogony (Menuridae) to rodzina ptaków z rzędu wróblowatych, w skład której wchodzą dwa gatunki – lirogon wspaniały (Menura novaehollandiae) i lirogon skromny (Menura alberti). Oba występują wyłącznie w Australii. Jego nazwa nawiązuje do ogona w kształcie liry. Jednak to nie z tego powodu jest znany. Lirogony potrafią idealnie naśladować odgłosy innych ptaków. Ponadto lirogony potrafią naśladować ludzkie dźwięki, a także dźwięki mechaniczne każdego rodzaju, eksplozje i dźwięki instrumentów muzycznych. Zdolność tych ptaków do naśladownictwa (ptaki mimetyczne) jest praktycznie nieograniczona – od dźwięku gwizdu po dźwięk piły ręcznej czy łańcuchowej, a także odgłos silnika samochodu, syreny alarmowej, wystrzałów strzelby, odgłosów migawki aparatu, szczekania psów, płaczących dzieci itd.

Inteligentny jak naczelny

Wrona brodata (Corvus moneduloides) należy do rodziny krukowatych i zamieszkuje obszar Nowej Kaledonii i Wysp Lojalności. Jako jedno z niewielu zwierząt, poza naczelnymi, potrafią konstruować narzędzia i wiedzę o tym przekazywać innym wronom. To nie wszystko – w licznych doświadczeniach udowodniono, że wiele krukowatych potrafi twórczo rozwiązywać problemy, jakie przed nimi stają.

Poza tym, że kruki mogą m. in. wykorzystywać narzędzia do zdobywania pokarmu, to tej zdolności uczą się wzajemnie od siebie poprzez podpatrywanie. Co więcej, potrafią nie tylko wykorzystywać narzędzia, ale też je wykonać – chociażby przez odłamanie czy znalezienie odpowiednio ukształtowanej gałązki, która umożliwi im wyciągniecie smakołyku.

Najmniejszy ptak na świecie

Jak wiadomo największym ptakiem jest struś osiągający do 270 cm wysokości i 150 kg wagi. Zatem jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Koliberek hawański (Mellisuga helenae) to najmniejszy ptak na kuli ziemskiej – waży ok. 1,8 grama, czyli mniej niż polska dwugroszówka i mierzy ok. 5 cm.

Swoją posturą przypomina raczej dużego owada niż ptaka. Mimo swoich niewielkich rozmiarów potrafi bardzo szybko latać – nawet z prędkością 120 km/h. Jest także mistrzem podniebnych akrobacji – może zawisnąć w powietrzu i latać we wszystkich kierunkach, nawet do tyłu.