Plamiak (Melanogrammus aeglefinus)

Biologia

Plamiak jest charakterystyczną rybą z rodziny dorszowatych, występującą w północnym Atlantyku. Ze względu na walory smakowe swojego mięsa jest obiektem intensywnych połowów rybackich – w Wielkiej Brytanii jest często spożywany w formie tradycyjnego ‘fish and chips’ (ryba z frytkami), i jest trzecią najpopularniejszą ryba w handlu. W Polsce nie ma tradycji jedzenia plamiaka, jako że ryba ta w Bałtyku pojawia się rzadko i przede wszystkim na jego zachodnich krańcach. Zasadniczo większość stad plamiaka w północnym Atlantyku jest objęta międzynarodowymi programami zarządzania zasobami rybackimi, mającym na celu ochronę tego gatunku; kupowanie mięsa plamiaka opatrzonego certyfikatem MSC zwiększa szanse, że ryba nie została pozyskana w sposób zagrażający przyrodzie. Ze względu na częste występowanie plamiaka w wodach przydennych, łowi się go m.in. za pomocą włoków dennych – ten sposób połowu ryb jest bardzo szkodliwy dla środowiska, ponieważ wleczona po dnie morza sieć nie tylko odławia ryby, ale i niszczy cały ekosystem dna morskiego.

Wygląd

Plamiak osiąga maksymalną długość 110 centymetrów przy wadze ponad 16 kilogramów, a żyć może nawet 20 lat. Ze względu na intensywną eksploatację rybacką, takie osobniki plamiaka trafiają się już bardzo rzadko, a najczęściej spotykane są ryby niewiele większe niż 35 centymetrów (rozmiar, przy którym plamiak osiąga dojrzałość płciową). Podobnie jak inne ryby z rodziny dorszowatych, plamiak ma aż 3 płetwy grzbietowe. Plamiak jest pokryty drobną łuską koloru srebrzystego, z grzbietem znacznie ciemniejszym niż boki ciała. Linia naboczna jest ciemno pigmentowana, a nad płetwami piersiowymi z każdej strony znajduje się duża, ciemna plama (stąd nazwa!). Oczy są duże (znacznie większe niż np. u dorsza), a z dolnej szczęki wyrasta niewielki, pojedynczy wąsik.

Występowanie

Plamiak występuje w wodach szelfu kontynentalnego wschodniego Atlantyku, od Zatoki Biskajskiej przez wody wokół Wielkiej Brytanii i Irlandii, Morze Północne, Norweskie i Barentsa aż po archipelag Svalbard i Nową Ziemię. Można go spotkać także wokół Islandii, a rzadziej – przy południowych wodach Grenlandii. Po drugiej stronie Atlantyku występuje wzdłuż brzegów Ameryki Północnej od Labradoru aż po Nowy Jork, ale jest tam znacznie rzadszy niż u brzegów Europy. Plamiak występuje najczęściej w wodach pomiędzy 80 a 200 metrów głębokości. Ten gatunek jest znany również z okresowych migracji pomiędzy żerowiskami a miejscami rozrodu.

Rozmnażanie

Plamiak jest gatunkiem jajorodnym, tarło następuje na głębokości 50-150 metrów, zazwyczaj w sezonie wiosennym. Samice plamiaka w zależności od wielkości mogą wyprodukować od 50 do 180 tysięcy jaj. Jaja plamiaków są pelagiczne, i są unoszone przez prądy morskie przez okres 1-3 tygodni aż do wyklucia się z nich larwplanktonowy tryb życia do osiągnięcia długości ok. 7 centymetrów.

Pokarm

Plamiaki żywią się drobnymi zwierzętami żyjącymi przy dnie morskim – skorupiakami, mięczakami, szkarłupniami itd., oraz mniejszymi od siebie rybami.