Struś szaroskóry (Struthio molybdophanes)

Strusie to największe żyjące ptaki. Struś szaroskóry, znany również pod nazwą „struś somalijski” dopiero od niedawna jest uznawany za osobny gatunek. Wcześniej klasyfikowano go jako podgatunek strusia czerwonoskórego (Struthio camelus). Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje strusia szaroskórego za gatunek narażony (w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych ma on status VU – Vulnerable).

Występowanie

Struś szaroskóry występuje w północno-wschodniej Afryce, a jego zasięg obejmuje Etiopię, Somalię, Dżibuti i Kenię. Zasięg występowania strusia szaroskórego pokrywa się w dużej mierze z terenami określanymi jako Róg Afryki. Jest to półwysep o bardzo dużej powierzchni położony w Afryce Wschodniej, między Zatoką Adeńską a Oceanem Indyjskim. Dawniej, aż do połowy XX wieku, obszar występowania strusi szaroskórych był znacznie większy, występowały naturalnie w południowo-zachodniej Azji, na Półwyspie Arabskim i Afryce. Od tego czasu polowano na nie aż do wyginięcia, z wyjątkiem Afryki Subsaharyjskiej.

Biotop

Naturalnym środowiskiem życia strusi szaroskórych są półpustynne i suche łąki, ale dawniej można je było także spotkać w gęstych zaroślach czy lasach. Strusie są obecnie ograniczone siedliskowo do bardziej suchych i piaszczystych regionów środkowej oraz południowej Afryki.

Wygląd

Struś szaroskóry to ogromny, nielotny ptak lądowy, którego samce mogą osiągnąć rekordowo nawet 275 centymetrów wysokości! Masa ciała wynosi zazwyczaj od 90 do 130 kilogramów. Przeciętna wysokość wyprostowanego zwierzęcia mieści się w zakresie od 200 do 240 centymetrów, ptak ten jest więc wyższy od przeciętnego, dorosłego mężczyzny. Występuje słabo zaznaczony dymorfizm płciowy, osobniki obu płci różnią się nieco między sobą – samice są zazwyczaj trochę wyższe od samców. Strusie szaroskóre są podobne z wyglądu do innych gatunków strusi, jednak skóra szyi i ud strusia szaroskórego jest niebieska (a nie różowawa jak u pozostałych strusi). W okresie godowym skóra na szyi samca przybiera bardziej wyrazisty, intensywnie niebieski kolor. Szyja pozbawiona jest typowego dla strusi szerokiego białego pierścienia z piór. Pióra na ogonie są białe. Samce są większe niż samice. O ile wiadomo, struś szaroskóry jest podobny pod względem wielkości do innych strusi, być może średnio nieznacznie mniejszy niż niektóre podgatunki strusia czerwonoskórego. Tym samym strusie somalijskie są jednym z dwóch największych zachowanych gatunków ptaków.

Biologia

Strusie szaroskóre żyją w stadach liczących od 5 do 50 osobników i zwykle można je spotkać w towarzystwie pasących się zwierząt, takich jak antylopy i zebry. W sezonie lęgowym, który trwa około 5 miesięcy, stada zajmują terytoria od dwóch do piętnastu kilometrów kwadratowych. Poza sezonem lęgowym tworzą się mniejsze, luźniejsze grupy liczące 2-5 samic. Samce konkurują między sobą o przejęcie kontroli nad daną grupą. W tym celu wykonują misterne pokazy upierzenia i tańców godowych oraz wydają syki i inne dźwięki. Są przy tym mocno terytorialnie i agresywnie przeganiają konkurentów. Po podzieleniu na grupy godowe strusie na niektórych obszarach budują wspólne gniazdo. Wszystkie samice ze stada składają w nim jaja, wspólnie je wysiadują, a samiec dba o bezpieczeństwo całej grupy. W jednym gnieździe znajduje się jednocześnie. Gniazdo ma formę płytkiego wgłębienia wykopanego w gołej ziemi. Przeciętne jajko ma około 15 centymetrów długości i 12 centymetrów szerokości, a jego masa wynosi mniej więcej kilogram. Jajo jest błyszczące i białe, ma bardzo grubą skorupę. Jaja wykluwają się w ciągu około 40 dni. Opieka nad jajami, a później także pisklętami, jest podzielona między samce i samice. Samce czuwają nad nimi w nocy, a różne samice z grupy godowej zmieniają się w ciągu dnia. W niewoli strusie szaroskóre mogą dożyć wieku 50 lat.

Odżywianie

Strusie szaroskóre są zwierzętami roślinożernymi, odżywiają się głównie materią roślinną, ale czasami zjadają także szczątki zwierząt pozostawione przez mięsożerne drapieżniki. Są bardzo selektywne, gdy poszukują pożywienia, wybierają tylko określone gatunki traw i kwiatów. Czasami jedzą szarańczę. Ptaki te spędzają znaczną część dnia na poszukiwaniu pożywienia i żerowaniu, ponieważ ze względu na swoje imponujące rozmiary, mają bardzo duże zapotrzebowanie energetyczne. Struś w niewoli wymaga dostarczania 3,5 kilograma pokarmu dziennie. Ptaki te są dobrze przystosowane do życia na półpustyniach i suchych łąkach, mogą przetrwać bez wody przez długi czas.