Świstun zwyczajny (Mareca penelope)

Wstęp

Ptak średniej wielkości, nieco mniejszy od krzyżówki. W Polsce rzadki wędrowny gatunek lęgowy. Nielicznie zimujący, średnio liczny na przelotach. Cechuje go szybki lot. W locie widoczna biel na brzuchu oraz rozległa biała plama na skrzydłach u samców.

Wygląd

Głowa okrągła z krótką szyją. Tęczówki ciemne. Dziób mały, szary, z ciemnym zakończeniem, Spód ciała jasny. Ogon i skrzydła spiczaste. Dymorfizm sezonowy wyraźny. Samiec w szacie godowej, łatwo rozpoznawalny, ma głowę oraz szyje w barwie kasztanowej. Od czoła do ciemienia żółtawy pas. Wierzch szarawy. Pierś szaroróżowa. Na skrzydłach zielone lusterko. Podogonie czarne. Po za tym samce są nieco większe. Samica rdzawobrązowa lub szarawa, podogonie plamkowane. Samce w szacie spoczynkowej oraz osobniki młodociane podobne do samic. U samców po za okresem godowym widoczna biel na pokrywach skrzydeł (przy złożonych skrzydłach widoczna biała wstawka). U osobników młodych na spodzie plamkowanie. Szata młodych samców w pierwszym roku już przypomina szatę godową dorosłych, choć pokrywy skrzydeł są bardziej brązowe.

Występowanie

Świstun zamieszkuje obszary tajgi i tundry całej Eurazji oraz Wyspy Brytyjskie i Islandię. Zimuje wyspowo na obszarze Europy Zachodniej, basenu Morza Śródziemnego, na Bliskim Wschodzie, w Afryce środkowej i wschodniej, na południu Azji (głównie w Indiach i Chinach) oraz w Japonii.

Biotop

Preferuje miejsca podmokłe, jeziora, mokradła. W okresie zimowy gromadzi się przy ujściach rzek.

Lęgi

Gniazdo, osłonięte roślinnością, zakłada w zagłębieniu ziemi. Wyściela je puchem. Wyprowadza jeden lęg w roku, przypadający w maju. Samica składa od 6 do 12 (przeważnie 8-10) kremowych jaj. Czas wysiadywania wynosi około 24 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo zaraz po wykluciu. Osobniki młode stają się zdolne do latania po około 6 tygodniach.

Pokarm

Świstun żywi się pokarmem roślinnym (liśćmi, nasionnasionami, łodygami, bulwami). Pożywienie zdobywa głównie na lądzie, gdzie się pasie, rzadziej w wodzie.