Astry kwiaty – sadzenie, uprawa i pielęgnacja astrów

Rodzina astrowatych obejmuje aż 600 gatunków drobnych astrów krzewiastych – kolorowych bylin wieloletnich, które tradycyjnie kojarzone są z jesienią. Tak naprawdę jednak michałki to kwiatki, które w swojej rozmaitości potrafią kwitnąć od wiosny do pierwszych przymrozków, zaś ogrom kolorów i typów kwiatostanów pozwala stworzyć zagon wymykający się stereotypom, a zwłaszcza asocjacji z „cmentarnymi” chryzantemami.

Nazwa aster pochodzi od greckiego słowa oznaczającego gwiazdę i odnosi się do wieloramiennego kształtu kwiatów. Według mitologii greckiej bogini Astraja płakała, że na niebie zabrakło gwiazd, a z jej łez wyrosły właśnie michałki – przez długie wieku uznawane za kwiaty magiczne i odstraszające złe duchy.

Klasyfikacja astrów

Pod względem botanicznym drobne kwiaty gatunku aster to prawdziwe dzieła sztuki. Wokół dyskowatego środka, wewnątrz koszyczka, znajdują się żółte lub różowe kwiaty rurkowate, przez laików mylone z słupkami i pręcikami. Sam koszyczek uformowany jest natomiast z języczkowych kwiatów zewnętrznych, które potrafią przyjmować najróżniejsze barwy – od bieli po klasyczny fiolet, nigdy natomiast żółci. Cała roślina w zależności od gatunku osiąga od kilkunastu centymetrów wzrostu aż do półtora metra. W polskich ogrodach najczęściej mamy do czynienia z michałkami krzewiastymi (Aster dumosus), które dzięki bogactwu ciemnozielonych liści doskonale wypełniają wolne miejsca na zagonach i to na długi czas przed zakwitnięciem. Ich wysokość najczęściej kształtuje się w granicach 20-60 cm.

Astry jednoroczne i wieloletnie

Ogromna popularność, jaką cieszą się astry, sprawia, że sadzonki gatunku występują w wielu interesujących wersjach. Co do zasady prawie wszystkie kwiatki michałki to byliny wieloletnie, chociaż coraz większym powodzeniem cieszą się też warianty jednoroczne. Pośród najbardziej rozpowszechnionych w ogrodnictwie odmian chińskich (Callistephus chinensis), w rzeczywistości należących do odrębnego rodzaju roślin krzewiastych, zdarzają się jednak gatunki dwuletnie – informację o długowieczności danego kultywaru najlepiej potwierdzić więc bezpośrednio u sprzedawcy. Warto rozważyć dobrze zakup konkretnej odmiany sadzonki, aby dostosować do niej zabiegi pielęgnacyjne.

Astry – wymagania glebowe

Popularne michałki to kwiatki bez specjalnych wymagań dotyczących podłoża. Drobny aster krzewiasty pochodzi oryginalnie z prerii Ameryki Północnej i nie sprawia mu problemu zakorzenianie się nawet w ubogiej glebie. Tym niemniej, większość gatunków, zwłaszcza popularne astry nowoangielskie, osiągające 120-150 cm wzrostu, oraz nowobelgijskie, kwitnące już od połowy sierpnia, poleca się sadzić do umiarkowanie wilgotnego podłoża, ale nigdy trwale mokrej ziemi. Warunkiem koniecznym powiedzionej uprawy jest również bezkompromisowo słoneczne stanowisko dla sadzonek – w cieniu astry nie tylko nie będą kwitnąć, ale na dodatek mogą cierpieć na grzybowe infekcje.

Sadzenie i uprawa astrów

Rośliny wieloletnie i jednoroczne tego krzewiastego gatunku można z powodzeniem wysiewać z nasion. Wysiew należy przeprowadzić już w lutym do korytka i przetrzymywać je w warunkach cieplarnianych, minimalnie na parapecie okna, dbając o odpowiednią wilgotność podłoża. Od połowy kwietnia sadzonki można umieszczać bezpośrednio na rabacie, pamiętając wszak o zachowaniu odpowiednich odstępów. Astry z początku rozwijają się bardzo powoli, ale ich końcowe rozmiary nie dopuszczają większej gęstości niż 3-4 rośliny na metr kwadratowy. W przypadku drobnych kwiatków michałków można zachować proporcje 8-9 sadzonek na m². Sadząc, nie należy podsypywać kompostu bezpośrednio pod korzenie, ale odgrodzić go warstwą ziemi na dnie jamy.

Astry – wysokość kwiatów

Wysokie odmiany michałków wieloletnich wymagają podwiązywania i to odpowiednio wczas. Pędy, które położą się już bowiem na ziemi, nie dadzą się potem łatwo wyprostować, a cała roślina traci na uroku wskutek nieregularnego kształtu. Formowaniu wysokich astrów krzewiastych służy również okresowe skracanie pędów – jeśli w lipcu zetniesz je o połowę, łodygi nabiorą siły i będą prezentować się bardziej okazale. Niestety, takie cięcie może opóźnić kwitnienie nawet o 2-3 tygodnie!

Gdy już doczekasz się kwiatów (większość odmian zakwita w okresie od sierpnia do października), warto obserwować roślinę i usuwać od razu przekwitłe koszyczki kwiatowe – to wspomoże rozwój kolejnych pąków. Późną jesienią, gdy cała roślina zacznie powoli usychać, należy obciąć wszystkie pędy zaraz na powierzchnią ziemi.

Podlewanie i nawożenie astrów

Choć niektóre odmiany astrów jednorocznych czy wieloletnich  są w stanie przetrwać umiarkowaną suszę, znacznie lepiej powodzi im się w warunkach niskiej acz stałej wilgotności. W związku z tym astry powinno się podlewać regularnie przez cały okres wegetacyjny, zwłaszcza zaś na końcu lata – niedostatek wody w tym czasie może znacząco ograniczyć liczbę pąków. Podlewać należy 1-2 na tydzień w zależności od warunków atmosferycznych, zawsze kierując strumień wody pod roślinę – bezpośrednio na system korzeniowy. Mulczowanie gleby wokół za pomocą kory jest dodatkowym wsparciem dla drobnych kwiatków michałka, ograniczającym rozwój chwastów i utrzymującym wilgoć w podłożu.

Nawożenie astrów

Jeśli chodzi o nawożenie, to astry są dość „żarłocznymi” roślinami, które potrzebują dużej ilości składników odżywczych. Ich ulubioną pożywką jest przy tym organiczny kompost, który warto przymieszać do gleby jeszcze przed sadzeniem. Wiosną i w okresie kwitnienia należy również grabiami wmieszać nieco kompostu w glebę wokół rośliny – zaprocentuje to urodą kwiatów. Nawożąc drobne kwiatki michałki, można je przygotować sadzonki na niesprzyjające warunki. Na roślinach krzewiastych pojawiają się czasem mszyce, które można spryskiwać roztworem z mydłem 2-3 razy dziennie, aż do ustąpienia insektów.

Rozmnażanie astrów

Urocze, drobne kwiatki michałki można rozmnażać na kilka sposobów, ale najłatwiejszym i najbardziej naturalnym jest dzielenie bryły korzeniowej. Czasem jest to zabieg wręcz zalecany, bowiem po kilku latach na jednym stanowisku astry astry wieloletnie i jednoroczne mają tendencję do rzednięcia. Wykopawszy więc roślinę w maju lub czerwcu dzielimy ostrożnie korzenie na kilka kawałków, pozbywając się części centralnej, a resztę rozsadzając w inne miejsca na zagonach. W każdej nowej sadzonce korzeniowej powinny być widoczne minimum 3 pędy.

Alternatywnym sposobem jest rozmnażanie przez sadzonki pędowe, którego również dokonujemy na wiosnę. Po ukorzenieniu się pędów w substracie przemieszamy młode michałki krzewiaste bezpośrednio na rabatę.

Ochrona astrów

Astry to rośliny wieloletnie, które zwykle bez problemów zimują w glebie na zagonie. Dla pewności warto jednak po obcięciu pędów na jesień przysypać bryłę korzeniową dodatkową warstwą ziemi z kompostem lub korą.

Znacznie poważniejszym problemem niż przemarznięcie jest natomiast mączniak prawdziwy – infekcja grzybowa, która astry wieloletnie atakuje ze szczególnym zacięciem. Objawia się ona białym nalotem przypominającym mąkę lekko rozmoczoną z wodą i trapi szczególnie odmianę krzewiastą oraz nowobelgijską. Z mączniakiem należy walczyć za pomocą fungicydów w sprayu. Chorób grzybowych nękających drobne kwiatki michałki jest jednak więcej, a zapobiegać im można unikając nadmiernego podlewania sadzonek i dbając, aby nie skrapiać liści. Wspomniane wyżej dzielenie bryły korzeniowej co kilka lat również jest dobrym krokiem prewencyjnym.

Na astrach pojawiają się również czasem mszyce, które można spryskiwać roztworem z mydłem 2-3 razy dziennie, aż do ustąpienia insektów.

Astry w domu i ogrodzie

Astry w ogrodzie najlepiej prezentują się w większych skupiskach, najlepiej w otoczeniu wyższych roślin, które dodatkowo chronią ich łodygi przed wiatrem. Mniejsze odmiany krzewiaste sięgające 20-40 cm warto jest sadzić również na skraju rabaty, jako kolorowy pas oddzielający od trawnika.

Jeśli chodzi o kompozycję zagonu, drobne kwiaty michałki doskonale współgrają z bylinami, które kwitną w nieco innych przedziałach czasowych – można pomiędzy nie zasadzić cebulki tulipanów czy narcyzów, które zakwitną w okresie, gdy astry wieloletnie będą dopiero rozwijać liście. Poza tym architekci zieleni polecają łączenie astrów z makiem wschodnim, tojadem, malwami czy przegorzanem kulistym. Kwitnące późno odmiany pięknie wyglądają również w towarzystwie srebrnych i szarych traw ozdobnych.

Michałki – idealne kwiaty do domu

Astry wieloletnie to najpopularniejsza i najłatwiejsza w uprawie opcja na jesienne ożywienie zagonu. Błędem jest jednak myślenie, że nie da się wcześniej cieszyć ich urokiem – michałki alpejskie, niskie, o owłosionych liściach i różowo-fioletowych drobnych kwiatkach rozkwitają już na przełomie maja i czerwca! Dość wcześnie, bo w sierpniu kwitną także astry nowobelgijskie, zwane również marcinkami, które oprócz typowych odcieni przybierają również intrygujące kolory czerwieni i wiśni. Bardzo eleganckie potrafią być wysokie astry nowoangielskie, których odmiany obejmuję czerwoną „Ruby”, różową „Alma Potschke” czy absolutnie zachwycającą białą odmianę „Autumn Snow”. Mieszając na zagonie różne wysokości i kolory michałków krzewiastych, otrzymamy łatwy w utrzymaniu, bajkowy zakątek, który będzie cieszyć oczy aż do końca jesieni.

Aster wieloletni – pytania i odpowiedzi

Jaka ziemia jest najlepsza dla astrów?

Gatunek ten nie ma specjalnych wymagań, dlatego do wysiewu wystarczy najzwyklejsza ziemia. Nie musi być bogata w składniki odżywcze, ważne jest natomiast, aby była wilgotna, lecz niezbyt mokra.

Które odmiany astrów są wieloletnie?

Na rynku są dostępne michałki jednoroczne oraz wieloletnie. Ta pierwsza grupa jest liczniejsza i należą do niej takie odmiany, jak m.in. Rosa Singer (różowa), Treasure (fioletowa), Purple Dome (karłowate).

Kiedy sadzić astry?

Optymalny czas na sadzenia kwiatów to okres od marca do maja oraz od września do listopada. Wszystko zależy od odmiany posiadanych sadzonek.