Ekologiczne odświeżacze powietrza

Wszyscy marzymy o pięknie pachnącym domu, do którego chętnie się powraca każdego dnia. Niestety, komercyjne odświeżacze powietrza nie są obojętne ani dla zdrowia, ani dla środowiska. Na szczęście o przyjemną atmosferę w czterech ścianach można zadbać również naturalnymi metodami. Dowiedz się, jak samodzielnie przygotować ekologiczne odświeżacze powietrza.

Historia sztucznych aromatów do domu pełna jest kontrowersji. Za oceanem już w latach 50-tych XX w. furorę zrobiły kwieciście pachnące aerozole. W ciągu dwudziestu lat okazało się, jednak, że oparta na freonach aromatyczna formuła jest wyjątkowo szkodliwa dla pokładów ozonu, które chronią nas przed promieniowaniem UV. I choć powstały już nowe odświeżacze, bez zawartości freonów, ich produkcja również rodzi spore wątpliwości.

Dlaczego komercyjne odświeżacze do powietrza są szkodliwe?

Formuły współczesnych aerozoli, sprayów i elektrycznych odświeżaczy nie są zazwyczaj ujawniane, więc można tylko podejrzewać co czai się w ich składzie. Najwięcej wątpliwości budzi ilość dwutlenku węgla związanego z samą produkcją, obecność ftalanów, które zaburzają płodność u człowieka, jak również lotnych związków organicznych (VOC), które negatywnie wpływają na zdrowie ludzkie i środowisko naturalne. Zdaniem naukowców z Uniwersytetu w Massachusetts używanie komercyjnych odświeżaczy wiąże się ze wzrostem poziomu formaldehydu, benzenu, toluenu i innych kontrowersyjnych substancji w powietrzu we wnętrzach. Spekuluje się, że mogą one powodować bóle głowy, nasilać przebieg astmy, a u wrażliwych osób nawet prowokować zaburzenia neurologiczne. W USA aż 20% ogólnej populacji skarży się na negatywne skutki zdrowotne związane z użyciem komercyjnych aromatów do wnętrz!

Nie można też zapominać, że popularne odświeżacze do kontaktów oznaczają dodatkowe wydatkowanie energii, która w masowej skali nie jest wcale bagatelna. Niestety też, nawet preparaty reklamowane jak „naturalne” mogą emitować potencjalnie groźne związki chemiczne.
 

Pachnąca moc olejków eterycznych

 Olejki destylowane z liści, kwiatów czy kory to najpopularniejsza metoda naturalnej aromatyzacji domu. Skondensowana forma ułatwia stosowanie i gwarantuje wysoką efektywność. Wiele olejków eterycznych nie tylko pięknie pachnie, ale ma również pozytywne oddziaływanie na naszą psychikę i zdrowie.

Do odświeżania powietrza we wnętrzach szczególnie polecany jest relaksujący olejek lawendowy, świeże olejki z mięty i eukaliptusa, które pomagają przy infekcjach dróg oddechowych, przeciwdepresyjny i uspokajający olejek kadzidłowy, energetyzujące olejki ze słodkiej pomarańczy i bergamotki, jak również budzące skojarzenia z przytulnością olejki: waniliowy, jaśminowy czy cynamonowy. Nie ma przy tym żadnych przeciwwskazań, aby łączyć po 2-3 olejki w ulubione kompozycje. Do takich mieszanek doskonale nadaje się również olejek z trawy cytrynowej, grejpfruta, rozmarynu, jodły czy szałwii.

Jak stosować olejki w formie odświeżaczy? Sposobów jest co najmniej kilka:

• w kominku aromaterapeutycznym podgrzewanym świeczką;
• na wilgotnym ręczniku powieszonym na kaloryferze;
• na kulkach z naturalnego, nielakierowanego drewna
• w butelce z wodą i zapachowymi pałeczkami (dyfuzorami);
• w mieszankach typu potpourri, które skropić można kilkoma kroplami olejku;
• w formie sprayu, gdzie na 250 ml wody dodamy 20 kropli wybranego olejku oraz 1-2 łyżki spirytusu.

Ten ostatni ma działanie dezynfekcyjne oraz pomaga łączyć olej z wodą jednocześnie przyspieszają czas schnięcia. Taki spray można rozpylać w powietrzu, na gładkich powierzchniach użytkowych, ale także obiciach mebli.

Kuchenne neutralizatory odorów

Doskonałym sposobem na odświeżanie powietrza we wnętrzach jest też ocet. Nie pachnie on może zbyt przyjemnie, ale polecany jest do neutralizowania nieprzyjemnych zapachów. Roztwór wody i octu w proporcji 1:1 można wykorzystywać jako spray i rozpylać w pomieszczeniach. Alternatywnie miskę z octem można ustawić w kuchni podczas gotowania bardziej uporczywych aromatycznie dań. Woń octu dość szybko wietrzeje, a wraz z nią znikają nieprzyjemne nuty zapachowe. Nie zapominajmy, że ocet działa jako skuteczna dezynfekcja niszcząca bakterie, a to właśnie drobnoustroje są częstą przyczyną niesympatycznych woni np. na blatach roboczych czy w zlewozmywakach.

Podobną rolę pełni soda kuchenna, której wykorzystanie w domu jest bardzo szerokie i bynajmniej nie ogranicza się do pieczenia. Jeśli rozpuścisz łyżeczkę sody w 0,5 litra wody otrzymasz niezwykle skuteczny spray do neutralizacji nieprzyjemnych woni w domu i aucie. Można nim nawet spryskiwać zasłony, tapicerkę, koce oraz tekstylia, które nie nadają się do prania.

Naturalne odświeżacze powietrza z garnka

Jeśli ocet i soda kuchenna wydają Ci się za mało aromatyczne, zaś olejki eteryczne są zbyt intensywne, może wypróbować odświeżanie za pomocą gotowania. W niewielkim garnku z małą ilością wody umieszcza się przyprawy i gotuje na małym ogniu, pozwalając, aby parująca woda odświeżyła powietrze. Do gotowania można wykorzystać cynamon w laskach, anyż, nasiona kardamonu, gałązki rozmarynu, suszone żurawiny, skórki z jabłek, gałkę muszkatołową, skórki z pomarańczy lub cytryny czy laskę wanilii.

Gorący jeszcze garnek możesz przenieść do innych niż kuchnia pomieszczeń i pozostawić go do całkowitego ostygnięcia na żaroodpornej podstawce. Co ważne, jedną mieszankę można wykorzystywać kilkakrotnie, dolewając po prostu nieco świeżej wody. Ta forma aromatyzacji powietrza szczególnie dobrze pasuje do zimowego klimatu i może być sposobem na uprzyjemnienie adwentu.

Uwaga: Zamiast gotować mieszankę godzinami, zdecydowanie bardziej ekologicznie jest dusić ją na małym ogniu ok. 15minut, a następnie wyłączać i pozostawiać do odparowania. Kilka takich cykli zapewni pożądany efekt przy minimalnym zużyciu energii elektrycznej.

Inne sposoby na ekologiczną aromatyzację wnętrz

Wbrew pozorom popularne w kulturach wschodnich kadzidełka nie są najlepszym rozwiązaniem do wnętrz. Ich palenie wiąże się bowiem z emisją szkodliwych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (PAC), które mają udowodnione działanie rakotwórcze. Kadzidełka znacząco pogarszają więc jakość powietrza w domu i w długim okresie mogą negatywnie wpływać na układ oddechowy.
Lepszym rozwiązaniem są już świeczki zapachowe, o ile powstały na bazie wosku pszczelego, sojowego lub kokosowego, nie zaś parafiny. Warto również zawrócić uwagę na pochodzenie samych aromatów i ich intensywność. Generalnie lepiej i bezpieczniej jest jednak aromatyzować bez procesu spalania. Do ciekawych metody należy również:

• wysypywanie świeżo zmielonej kawy do miseczek;
• nabijanie pomarańczy goździkami lub krojenie cytrusów w plastry i suszenie na tacach;
• aranżacja suchych bukietów z pachnących ziół typu lawenda, kocimiętka, mięta, szałwia, bagno zwyczajne;
• macerowanie skórek z pomarańczy lub cytryny w wódce (ok. 2 tygodni) i wykorzystywanie cieczy po odcedzeniu w formie sprayu.

Czy naturalne odświeżacze powietrza są zdrowe i bezpieczne?

Domowe receptury oparte na składnikach przyrodniczych nie gwarantują niestety pełnego bezpieczeństwa. Zwłaszcza w odniesieniu do olejków eterycznych należy zachować szczególną ostrożność, gdyż wysoka koncentracja związków lotnych może mieć negatywny wpływ na zdrowie. Wiele osób jest wręcz uczulonych na zioła, owoce czy drzewa, a kontakt z aromatami na ich bazie może być przyczyną poważnych reakcji alergicznych. Eksperci podkreślają, że zamiast usilnie zwalczać nieprzyjemne domowe zapachy powinniśmy przede wszystkim redukować ich źródła i nasilenie. Można to osiągnąć poprzez:

• regularne wynoszenie śmieci i sprzątanie po zwierzęcych pupilach;
• częste wynoszenie odpadków;
• regularne wietrzenie i korzystanie z okapu podczas gotowania;
• skrupulatne odkurzanie całego domu (zwłaszcza odkurzaczem z filtrem HEPA) i przecieranie powierzchni na mokro;
• częste i dokładne mycie klozetu, zlewu, umywalki i wanny, łącznie z odblokowywaniem odpływów;
• postaw na rośliny, które mają zdolność do filtrowania powietrza, tj. zielistka Sternberga, epiprenum złociste czy sanseweria gwinejska
• instalację systemów wentylacyjnych.

Warto też pamiętać, że prawdziwy rodzinny dom może, a nawet powinien pachnieć obiadem, ciastem i kawą, niekoniecznie zaś orientalnymi kwiatami czy alpejską łąką. Na świecie coraz modniejsze są też budynki publiczne o polityce bezzapachowej (fragrance free), które mają za zadanie chronić osoby wrażliwe na nadmiar aromatów. Badania pokazują, że większość z nas wcale nie przepada za wyraźnymi woniami w najbliższym otoczeniu!