Najpiękniej pachnące kwiaty na świecie
Słodkie, aromatyczne, zniewalające – najpiękniej pachnące kwiaty to idealne dopełnienie ogrodu, inspiracja dla perfumiarzy i źródło zmysłowych rozkoszy dla każdego wrażliwego nosa. Nie zawsze jest jednak tak, że to największe i najurodziwsze kwiaty wydzielają najbardziej spektakularną woń. Które z najpiękniej pachnących gatunków roślin nadają się do polskich ogrodów?
Dlaczego kwiaty pachną? Ewolucyjna przyczyna nie ma nic wspólnego z radością człowieka – chodzi o przyciąganie obdarzonych czułym zmysłem powonienia owadów, które są kluczowe dla procesu zapylania większości roślin na świecie. Źródłem owego wabiącego aromatu są olejki eteryczne produkowane w płatkach kwiatostanu – poszczególne kwiaty wytwarzają ich od kilku do nawet ponad stu. Pod wpływem słońca olejki te parują, przekształcając się w organiczne związki lotne, które nazywamy właśnie zapachem kwiatów.
Gardenia
Przez wielu uważana za najpiękniej pachnący kwiat na świecie, gardenia jaśminowata (Gardenia jasminoides) to wiecznie zielony krzew z rodziny marzanowatych. Jego duże (6-10 cm w średnicy) białe kwiaty wydzielają ciężką, słodką woń, która roznosi się w powietrzu głównie wieczorem, gdyż ma za zadanie przyciągać zapylające ten gatunek ćmy. Specjaliści określają zapach gardenii jako kremowy, bogaty, delikatnie cytrusowy z subtelnymi zielonymi nutami. W Chinach jej płatki wykorzystuje się do aromatyzowania herbaty.
Uprawa: W Polsce gardenia jaśminowata uprawiana jest wyłącznie jako roślina doniczkowa. Przy odpowiedniej pielęgnacji może jednak kwitnąć co roku – nie każdemu ten sukces się jednak udaje.
Kwiat gardenii jaśminowatej, fot. envato
Róża
Prawdopodobnie najbardziej lubiany kwiat na świecie, róża należy również do najaromatyczniejszych. W uprawie spotykane są przede wszystkim hybrydy róży chińskiej (Rosa chinesis), których jest już ponad tysiąc. Za najbardziej pachnące uważa się jednak tzw. róże historyczne, a więc wyhodowane jeszcze w XVIII i XIX w., w kolorach czerwieni i różu oraz róże angielskie, będące hybrydami tych pierwszych. Ich woń jest tradycyjna, ciepła, umiarkowanie słodka. Miłośnikom intensywnych zapachów polecane są przede wszystkim: róża damasceńska, róża francuska, róża burbońska, a także odmiany róż angielskich: „AUSbord”, „Gertrude Jekyll”, „Lady Emma Hamilton”, „The Generous Gardener”, „Boscobel” czy pnąca „Constance Spry”.
Uprawa: Krzewiaste róże historyczne są łatwe w uprawie i odporne na szkodniki oraz choroby. W porównaniu do innych odmian róż dobrze znoszą też mrozy. Należy jednak unikać moczenia ich liści, aby ograniczyć ryzyko rozwoju chorób grzybowych.
Różowe i czerwone odmiany róż angielskich uważane są za najbardziej esencjonalne, fot. envato
Jaśmin
Najładniej pachnące kwiaty do ogrodu ma również jaśmin lekarski (Jasminum officinale), zwany również właściwym. Gatunek przybiera postać pnączy lub krzewów, które na wiosnę obsypują się drobnym białym kwieciem o wyjątkowo słodkim, poniekąd waniliowym zapachu. Roztacza się on przede wszystkim o zmierzchu, dlatego kwiaty na potrzeby perfumiarstwa i aromaterapii zbierane są zawsze nocą. Olejek jaśminowy znany jest z właściwości uspokajających i antydepresyjnych, a jako nuta zapachowa wykorzystywany jest w najsłynniejszych perfumach świata, w tym legendarnym Chanel No 5.
Uprawa: Jaśmin jest gatunkiem ciepłolubnym i w naszym klimacie można go uprawiać wyłącznie jako roślinę doniczkową. Do ogrodu polecany jest natomiast jaśminowiec wonny (Philadelphus coronarius) niespokrewniony, ale również uroczo pachnący krzew.
Kwiaty jaśminu lekarskiego, fot. envato
Groszek pachnący
Stosunkowo niepozorne, jednoroczne pnącze groszku pachnącego (Lathyrus odoratus) produkuje jedne z najpiękniej pachnących kwiatów ogrodowych. Na pędach nie przekraczających długością 2 m w czerwcu rozwijają się motylkowe kwiaty o różnych kolorach: białym, różowym, żółtym, pomarańczowym czy nawet niebieskim. Jako ozdoba groszek pachnący jest raczej subtelny, rustykalny w charakterze, zachwyca natomiast wyjątkowo intensywnym i słodkim, miodowo-piżmowym aromatem z wyraźną nutą świeżości. Posadzony w ogrodzie rozsiewa swój aromat na zaskakująco duże odległości.
Uprawa: Groszek pachnący w naszym klimacie wysiewa się w marcu bezpośrednio do gleby, aby w lecie doczekać się kwitnącego pnącza. Gatunek dobrze znosi wiosenne chłody, ale potrzebuje słonecznego stanowiska.
Delikatne kwiaty groszku pachnącego, fot. envato
Lilie
Pięknie pachnące kwiaty lilii orientalnych (Lilium orientalis) to radość dla oczu i nosa. Są to krzyżówki azjatyckich gatunków lilii charakteryzujące się wyjątkowo dużym, atrakcyjnie wybarwionym kwieciem – na jednej łodydze w przeciągu kilku tygodni rozwija się nawet do ośmiu kwiatostanów. Ich aromat określany jest jako ekskluzywny, bogaty, egzotyczny, a przypadku najpopularniejszej odmiany „Stargazer” nawet korzenny. Najwyższe okazy osiągają nawet do 200 cm wysokości. Równie wysoka jest lilia biała (Lilium candidum), która już starożytnym Egipcjanom służyła do produkcji perfum.
Uprawa: Lilie orientalne są dość kapryśne, ale dają się z powodzeniem uprawiać w polskim klimacie. Potrzebują jednak doskonale przepuszczalnego, kwaśniejszego podłoża i półcienistego stanowiska. Na zimę cebulki mogą pozostać w gruncie.
Eleganckie kwiaty lilii, fot. envato
Frezja
W bukietach perfumiarskich nietrudno też znaleźć frezję – słodki miodowy zapach kojarzący się z dzikimi kwiatami i dojrzałymi truskawkami. Frezje ogrodowe (Freesia) to kultywary wyhodowane z gatunków naturalnie porastających południową część Afryki. Poza wonią cenione są za wyjątkową urodę jednostronnie rozmieszczonych kwiatostanów, odmieniających się przez wszystkie kolory tęczy. W zależności od odmiany osiągają wysokość od kilkunastu do 40 cm. To jedne z najpopularniejszych kwiatów ciętych, wykorzystywanych m.in. do bukietów ślubnych.
Uprawa: W Polsce frezja nie przetrwa zimy w gruncie, więc kłącza sadzi się na wiosnę i wykopuje przed nastaniem przymrozków. Roślina wymaga regularnego podlewania i nawożenia.
Kolorowe, pachnące kwiaty frezji w bukiecie, fot. envato
Hiacynt
Jeśli brać pod uwagę siłę aromatu, najbardziej pachnącym kwiatem jest prawdopodobnie hiacynt (Hyacinthus). Ta niewielka bylina cebulowa kojarzona jest z wiosną, a w Szwecji jest też ulubioną bożonarodzeniową dekoracją domów. Pochodzące oryginalnie z Turcji rośliny zachwycają gęstymi gronami drobnych dzwonkowatych kwiatów w kolorze białym, różowymi, fioletowym lub niebieskim. Ich woń określana jest jako mieszanka słodko-korzenna, z silnymi nutami miodu i piżma, a także tonami balsamicznymi i cytrusowymi. Rezultat dla wielu osób jest… zbyt przytłaczający. Hiacynty we wnętrzach mogą wydać się duszące, a wrażliwe osoby nie mogą wręcz znieść ich obecności.
Uprawa: Hiacynty łatwo uprawiać na zagonie i w donicy, zawsze w nasłonecznionymi miejscu. Cebulki nie wymagają wykopywania na zimę, a dzięki pędzeniu można we wnętrzach doczekać się kwitnienia nawet w środku zimy.
Kolorowe hiacynty należą do najsilniej pachnących kwiatów, fot. envato
Konwalia
Doskonale znana nam z leśnych zakątków konwalia majowa (Convallaria majalis) wyróżnia się wśród najpiękniej pachnących kwiatów niebywałą świeżością. Jej bukiet jest lekko słodki, zielony, subtelnie cytrynowy, chętnie wykorzystywany przez najsłynniejszych producentów perfum. Małe dzwonkowate kwiaty nie są co prawda w stanie owionąć swym aromatem połowy ogrodu, ale w bliskości 1-2 metrów są upajające.
Uprawa: Konwalia jest łatwa w uprawie i odporna na mróz oraz choroby, ale wymaga zacienionego i wilgotnego stanowiska. Wysadza się ją w postaci kłączy umieszczanych bezpośrednio na zagonie.
Aromatyczne kwiaty konwalii majowej, fot. envato
Heliotrop
Krzewy heliotropu peruwiańskiego (Heliotropium arborescens) słyną ze swojego uwielbienia dla słońca – pojawiające się na wiosnę ciemnofioletowe kwiaty zebrane w baldachowate kwiatostany obracają się bowiem zawsze za światłem. Drugim słynnym atrybutem tego egzotycznego gatunku jest uwodzicielski zapach przyrównywany do… ciasta z wiśniami. Najsilniej pachnie odmiana „Fragrant Blue”, której kwiecie podczas ochłodzenia nabiera pięknej niebieskiej barwy.
Uprawa: Jako roślina ciepłolubna heliotrop w Polsce uprawiany jest jako roślina jednoroczna. Zebrane na koniec sezonu nasiona można jednak wykorzystać do dalszego rozmnażania.
Krzew heliotropu, fot. envato
Smagliczka
Do niepozornych, ale najpiękniej pachnących kwiatów do ogrodu należy smagliczka nadmorska (Lobularia maritima), zalicza do roślin… kapustowatych. Pochodzi z regionu Morza Śródziemnego i doskonale czuje się w klimacie umiarkowanym. Ten jednoroczny gatunek wzrostem nie przekracza 30 cm, a jego pędy zakończone są gęstymi skupiskami drobnych, bo zaledwie pięciomilimterowych kwiatów. Emanują one przyjemny miodowy zapach, który przyciąga chmary motyli, trzmieli oraz pszczół – smagliczka jest bowiem rośliną miododajną. Gatunek jest doskonale odporny na upały oraz suszę, a jego pędy, liście i kwiaty są w pełni jadalne.
Uprawa: Smagliczkę nadmorską wysiewa się do gruntu lub donic na przełomie kwietnia i maja. Przycięta po 6 tygodniach od pojawienia się pierwszych kwiatów, odwdzięczy się dłuższym i intensywniejszym kwitnieniem.
Delikatne kwiaty smagliczki nadmorskiej, fot. envato
- „Understanding of floral scents blossoms in Purdue laboratory” Purdue University, https://www.purdue.edu/uns/html4ever/0007.Dudareva.petals.html, 25/07/2024;
- “23 of the Most Fragrant Flowers That Add Sweet Scents to Any Garden” Sheryl Geerts, https://www.bhg.com/gardening/design/styles/fragrant-plant-favorites/, 25/07/2024;
- “9 Best Smelling Flowers in the World” Johan Perez, https://agribotix.com/best-smelling-flowers/, 25/07/2024;
- “Top roses for scent” BBC Gardeners' World Magazine, https://www.gardenersworld.com/plants/top-scented-roses/, 25/07/2024;
- “19 Fragrant Flowers That Will Make Your Garden Smell–and Look—Amazing” Johanna Silver, https://www.marthastewart.com/2227024/most-fragrant-flowers-garden, 25/07/2024;
- “25 Fragrant Plants That Will Make Your Garden Smell Amazing” Arrica Elin Sansone, https://www.countryliving.com/gardening/g4195/best-fragrant-outdoor-plants/, 25/07/2024;
