Smagliczki kwiaty – sadzenie, uprawa i pielęgnacja smagliczek

Smagliczki to kategoria atrakcyjnych i wytrzymałych kwiatów ogrodowych, która z punktu widzenia botanicznego nie jest już jednak w całości aktualna. Chociaż ogromna większość gatunków zaliczana jest bowiem do rodzaju Alyssum, dwie bardzo popularne smagliczki zostały przesunięte przez naukowców do innych jednostek taksonomicznych.

Botaniczne wątpliwości są w pełni uzasadnione – rośliny określane mianem smagliczek cechują się bowiem dość podobnym pokrojem i wymaganiami. Pośród około 200 gatunków zidentyfikowanych na Ziemi i zaliczanych do rodziny kapustowatych znajdują się co prawda zarówno byliny, jak i rośliny jednoroczne oraz półkrzewy, ale zróżnicowanie to wynika przede wszystkim z szerokiego obszaru rozprzestrzeniania. Smagliczki w stanie naturalnym porastają bowiem nie tylko większą część Europy, ale także Azję, Amerykę Północną, a nawet Afrykę Północną. W Polsce w środowisku naturalnym spotyka się cztery gatunki:

• smagliczkę drobną (Alyssum desertorum) – gatunek dość rzadki o biało-żółtych kwiatach, spotykany przede wszystkim na Mazowszu;
• smagliczkę kielichowatą (Alyssum alyssoides) – typową dla klimatu umiarkowanego, o białych kwiatach;
• smagliczkę pagórkową, zwaną również górską (Alyssum montanum) – występującą w dolinach większych rzek, o złociście żółtych kwiatach; wpisaną na czerwoną listę roślin bliskich zagrożenia;
• smagliczkę skalną (Aurinia saxatalis) – rozpowszechnioną jedynie w Pieninach, ale bardzo chętnie uprawianą; odznacza się zdobnymi żółtymi kwiatami tworzącymi baldachy.

To właśnie smagliczka skalna, zwana również złotką skalną, przeniesiona została do nowego rodzaju Aurinia, obejmującego zaledwie 10 gatunków. Podobny los spotkał smagliczkę nadmorską, która z Alyssum maritimum stała się gatunkiem Lobularia maritima. Rodzaj Lobularia obejmuje jedynie 5 gatunków typowych dla basenu Morza Śródziemnego i Wysp Kanaryjskich oraz Wysp Zielonego Przylądka. Smagliczka nadmorska jest jednak chętnie uprawiana w celach ozdobnych z powodu pachnących miodem i bardzo zdobnych kwiatów w odcieniach bieli, różu czy fioletu, które zebrane są w atrakcyjne kuliste grona.

Ogólnie rzecz biorąc, smagliczki najczęściej tworzą dość zwarte kępy łodyg sięgające maksymalnie 20 cm wysokości – wyjątkiem bywa smagliczka skalna dorastająca nawet 30 cm. Liście są podłużne, zazwyczaj skupione w dolnej części rośliny, a kwiaty najczęściej bywają groniaste, ale różnią się dość znacznie między gatunkami. Klasyczne smagliczki kwitną przy tym w kwietniu i maju, ale u smagliczki nadmorskiej pojawiają się przez cały okres wegetacyjny.

Smagliczki – wymagania glebowe

Smagliczki w większości są mało kapryśne i zaspokajają się nawet uboższą, suchą glebą, o neutralnym odczynie. Lubią przede wszystkim piaszczyste i kamieniste podłoże o sporej zawartości wapienia. Wysoka przepuszczalność jest wymagana, aby utrzymać rośliny w pełnym zdrowiu, podobnie zresztą jak słońce, którego smagliczkom nigdy zbyt wiele. Intensywne światło faworyzuje bowiem silny rozrost roślin i sprawia, że bujnie kwitną. Wyjątkiem w tym zakresie jest smagliczka nadmorska, które preferuje żyzną ziemię i najlepiej powodzi się jej na lekko wilgotnym stanowisku.

Sadzenie i uprawa smagliczek

Smagliczkę najłatwiej jest wysiać w kwietniu (nadmorską w maju), bezpośrednio na zagon, bez konieczności przysypywania glebą – wystarczy lekko docisnąć nasiona do gruntu. Poszczególne nasiona powinny być rozmieszczone co 20 cm, aby zapewnić roślinom miejsce do rozwoju. Smagliczki nadmorskie są nieco mniejsze, więc wystarczą im odstępy 10-15 cm.

Nie ma również problemu z zakupem smagliczek, zarówno jednorocznych, jak i wieloletnich, w formie gotowych sadzonek, które wysadza się na zagony zwykle w maju. W przypadku uprawy doniczkowej należy przede wszystkim zadbać o stosowny drenaż.

Gdy smagliczka przekwitnie, wskazane jest ścięcie całego kwiecia – przy sprzyjających warunkach roślina ma wówczas szansę zakwitnąć po raz drugi w tym samym roku, zazwyczaj wczesną jesienią. U gatunków jednorocznych usuwanie pojedynczych starych kwiatostanów przedłuża za to całkowity okres kwitnienia.

Podlewanie i nawożenie smagliczek

Smagliczki nie lubią wilgoci, a wręcz marnieją w mokrym podłożu, więc podlewanie ich zasadniczo nie jest wskazane. Na zagonie o odpowiednim poziomie przepuszczalności poradzą sobie więc bez naszej ingerencji, za wyjątkiem skrajnych okresów długotrwałej suszy. Rośliny w donicach w przypadku niedoboru deszczu mogą wymagać okresowego nawadniania, ale ziemia powinna zawsze zdążyć nieco przeschnąć przed kolejnym podlaniem. Suszy nie lubi natomiast smagliczka nadmorska, którą trzeba regularnie nawadniać, bez przelewania jednak.

Nawożenie ogólnie nie jest potrzebne, ani nawet wskazane, bowiem większość smagliczek preferuje ubogie gleby. Smagliczce górskiej i skalnej dobrze zrobi jednak okresowe wapnowanie stanowiska, a smagliczce nadmorskiej natomiast przyda się raz na jakiś czas zalewka z nawozu do roślin kwitnących – wydłuży ona okres kwitnienia.

Rozmnażanie smagliczek

Smagliczki da się z powodzeniem rozmnażać przez sadzonki pędowe. W tym celu w sierpniu pobieramy z roślin półzdrewniałe pędy i wkładamy do donicy z lekko wilgotnym piaskiem. Po ukorzenieniu można sadzonki już we wrześniu posadzić w docelowym miejscu w ogrodzie.

Ponadto do rozmnażania można wykorzystać nasiona zebrane z łuszczynek pojawiających się w miejscu przekwitłych kwiatów. Wysiewa się je potem na wiosnę bezpośrednio do gruntu. Ten sposób nie daje jednak dobrych rezultatów w przypadku szlachetnych odmian ogrodowych, zwłaszcza smagliczki nadmorskiej, bowiem potomstwo jest rzadko kiedy podobne do macierzystych roślin.

Ochrona smagliczek

Smagliczka górska i smagliczka skalna to rośliny doskonale przystosowane do klimatu umiarkowanego, którym zima i mróz nie wyrządzą żadnej szkody. Nie muszą więc być w żaden sposób chronione. Smagliczka nadmorska jest natomiast rośliną jednoroczną, którą co roku trzeba wysiewać ponownie. W sprzyjających warunkach potrafi jednak kwitnąć do późnej jesieni, więc uprawa jest zdecydowanie warta wysiłku.

Choroby i szkodniki zasadniczo omijają smagliczki z daleka. Jedynym poważnym problemem w uprawie jest nadmiar wilgoci, który prowadzi często do gnicia korzeni – takiej roślinie nie da się już niestety pomóc i trzeba ją w całości usunąć.

Smagliczki w ogrodzie

Smagliczki ze względu na niewielką wysokość wykorzystywane są najczęściej jako rośliny obwódkowe, zdolne do tworzenia szerokich i gęstych pasów oddzielających np. trawnik od zagonu. Łatwo pokrywają dostępną powierzchnię gleby, więc mogą być wykorzystywane do ozdobienia trudnych do zagospodarowania zakątków ogrodu o mało urodzajnej, suchej glebie. Projektanci zieleni szczególnie polecają wykorzystanie białych odmian smagliczek do wyznaczania krawędzi ścieżek w tzw. „ogrodach księżycowych”, czyli aranżacjach przeznaczonych do podziwiania porą nocną.

Poza tym smagliczki zaliczają się w poczet roślin odpowiednich na skalniaki, doskonale czując się na wysychającym kamienistym podłożu i wdzięcznie okalając pobliskie kamienie. Smagliczka skalna jest tutaj najlepszym wyborem, ponieważ łatwo porasta nawet mało przyjazne szczeliny skalne. Smagliczki skalne i górskie sadzi się również na murkach, gdzie stanowią ciekawy akcent kolorystyczny.

Bardzo atrakcyjnie wyglądają również sadzone w donicach, samodzielnie lub z innymi gatunkami podobnej wielkości, np. lobeliami. W tej roli idealnie sprawdza się jednoroczna smagliczka nadmorska, która ma skłonność do wdzięcznego zwieszania się znad krawędzi skrzynek i doniczek. Ponadto smagliczki często łączy się z orlikami oraz ozdobną szałwią, a także stanowią one dobre otoczenie dla wyższych krzewów różanych.

Piękne odmiany smagliczek

W europejskich ogrodach szczególnie często widujemy kolorowe odmiany smagliczki nadmorskiej, która zachwyca długim okresem kwitnienia i wspaniałym aromatem przyciągającym dziesiątki owadów. Do najwdzięczniejszych, łatwo dostępnych w Polsce odmian należą imponująca swym pokrojem „Giga White” o białych kwiatach, cytrynowa „Aphrodite Lemon”, liliowo-biała „Wonderland Blue” oraz intensywnie fioletowa „Easter Bonnet Violet”. Wśród oferowanych nasion można również znaleźć mieszanki typu „mix”, które łączą tak atrakcyjne odcienie kwiatów jak morelowy, łososiowy czy czerwony!

Bardzo chętnie sięgamy również po ogrodowe odmiany smagliczki skalnej, które zawsze pozostają intensywnie żółte, ale dzięki udoskonaleniom genetycznym zachwycają gęstym pokrojem i bujnością kwiecia.

Ogromny wybór nowoczesnych odmian smagliczek zapewnia nie tylko optymalne efekty wizualne i wydłużony sezon, ale także możliwość doboru różnych pokrojów roślin – od płożących się po zwisające kaskadowo. Owa różnorodność jest nie do przecenienia przy aranżowaniu kolorowego otoczenia przydomowego tarasu.