10 roślin o najpiękniejszych liściach
Podczas gdy poeci piszą o kwiatach, w historii człowieczeństwa największą rolę odegrały liście. Od tysięcy lat zapewniają nam ochronę przed deszczem i słońcem, pożywienie, leki czy materiał budowlany. Najpiękniejsze liście zasłużyły sobie również na miejsce w kulturze i designie, stając się ważnymi motywami i uniwersalnymi symbolami. Poznaj 10 roślin o najpiękniejszych liściach – niektóre z nich da się uprawiać w domu.
Ogromna większość botanicznych gatunków posiada liście, nawet jeśli z pozoru na to nie wygląda. Liśćmi są na przykład źdźbła traw oraz igły na drzewach. Paradoksalnie liście nie muszą też być wcale zielone, ale odmieniają się przez całą paletę, od bieli po niemal czerń, a ich barwa często zmienia się w czasie.
Strobilanthes
Choć nie doczekał się polskiej nazwy Strobilanthes dyeriana to gatunek, które zdecydowanie zasługuje na pozycję w rankingu roślin o najpiękniejszych liściach. Pochodzący z Myanmaru krzew posiada zjawiskowe lancetowane liście, których barwa z ciemnozielonej przechodzi w metaliczny fiolet. Uroku całości dodaje wyraziste unerwienie oraz ząbkowany brzeg.
Strobilanthes dyeriana dorasta 1 m wysokości i jest zimozielona, czyli nigdy nie traci swych dorodnych liści. Może być uprawiana pod gołym niebem w klimacie, gdzie temperatury nie spadają nigdy poniżej 10 stop. C, w a chłodniejszych strefach sprawdza się jako roślina doniczkowa.
Strobilanthes dyeriana, fot. Verra Widhi/Shutterstock
Kaladium dwubarwne
Kaladium to popularna roślina doniczkowa, której sztuczne odmiany mogłyby zawstydzić niejednego grafika. Fantastyczne barwny nie są jednak wyłącznie dziełem ludzkiej interwencji – Matka Natura sama „stworzyła” kaladium dwubarwne (Caladium bicolor), czyli średniej wielkości bylinę o charakterystycznych strzałkowatych liściach upstrzonych różowymi, czerwonymi i białymi plamami. Te pochodzące z północnej części Ameryki Południowej rośliny w naszym klimacie polecane są do domowej uprawy doniczkowej – w sklepach ogrodniczych kupimy ich rozmaite kultywary, łącznie z bardziej kompaktowymi.
Kaladium dwubarwne, fot. Yanti Lin/Shutterstock
Kalatea obrzeżona
Z północno-zachodniej Brazylii pochodzi też kalatea obrzeżona (Calathea picturata), jeden z 60 gatunków zaliczanych to jednego rodzaju botanicznego. Jej liście są ciemnozielone na brzegach, srebrzyste w środku i fioletowe od spodu, co daje naprawdę fascynującą mieszankę barw. Niestety dla Polaków, roślina jest bardzo ciepłolubna i źle reaguje już na temperaturę poniżej 16 stop. C. Można ją za to śmiało uprawiać w domu w donicy, choć nie tak łatwo jest zdobyć oryginalny „czysty” gatunek – większość kalatei w sklepach to oczywiście sztuczne mieszańce.
Kalatea obrzeżona w stanie naturalnym, fot. Octopus16/Shutterstock
Wietlica japońska
Do roślin o najpiękniejszych liściach na pewną należą paprocie, a wśród nich na szczególną uwagę zasługuje wietlica japońska (Athyrium niponicum). Ten wyjątkowy gatunek pochodzący ze wschodniej Azji odznacza się niezwykłymi pióropuszami liści, które czasem mają więcej niż metr długości. W optymalnych warunkach, czyli strefie półcienia, rozwijają one w pełni swój urok – na fioletowych pędach osadzone są jasnozielone blaszki liściowe o srebrzystym połysku i różowym unerwieniu. Roślinę można uprawiać w gruncie również w Polsce, ale wymaga ona ochrony na zimę i bywa wrażliwa na wiosenne przymrozki. Jest idealnym gatunkiem do ogrodów leśnych.
Liść wietlicy japońskiej, fot. Ole Schoener/Shutterstock
Szarłat trójbarwny
Roślina piękna i praktyczna, która wygląda jakby kwitła, nawet gdy nie ma na niej kwiatów. Szarłat trójbarwny (Amaranthus tricolor), jak sama nazwa wskazuje, ma liście w trzech wyrazistych kolorach – zielonym, żółtym i czerwonym. Silnie rozgałęzione pędy sięgają nawet 120 cm wysokości i są bogato okolone owalnymi liśćmi o długości nawet 25 cm. Co ciekawe, są one nie tylko dekoracyjne, ale i jadalne! Pochodzący oryginalnie z Południowo-Wschodniej Azji szarłat trójbarwny uprawiany jest w wielu krajach ciepłego klimatu właśnie dla celów kulinarnych. Przyrządza się z niego przede wszystkim sałatki oraz popularne w Chinach dania typu stir-fry.
Szarłat trójbarwny, fot. Daolauong Kamkhom/Shutterstock
Paciorecznik indyjski
Inną jadalną a zarazem piękną rośliną jest paciorecznik indyjski (Canna indica) uprawiany nawet w polskich ogrodach, pod warunkiem wykopywania kłączy na zimę. To właśnie kłącza są cenionym dodatkiem do jadłospisu w wielu południowoamerykańskich społeczeństwach – bogate w skrobie są niezwykle pożywne i nadają się przygotowania ciast. Wracając do tematu liści, wyniosłe pacioreczniki mogą się pochwalić nawet 60-centymetrowymi eliptycznymi blaszkami liściowymi o elegancko zaostrzonych wierzchołkach. Bywają one soczyście zielone, ale często przebarwiają się w kierunku czerwonofioletowym, tworząc ciekawe tło dla wyraziście czerwonych kwiatów.
Paciorecznik indyjski, fot. Here Now/Shutterstock
Chaber popielnik
Za urodziwe zwykliśmy też brać to co wyjątkowe i niebanalne. W tą definicję piękna doskonale wpisuje się chaber popielnik (Centaurea cineraria), czyli wyjątkowo odporna, niska krzewinka występująca w stanie dzikim wyłącznie z południowych Włoszech. Gatunek najchętniej porasta nasłonecznione nadmorskie klify, ale sprawdza się również jako ozdoba ogrodów, zwłaszcza skalniaków. Głównym atutem rośliny są podwójnie pierzastowrębne, srebrzyste liście, obficie pokryte włoskami. Dzięki tendencji do płożenia chaber łatwo okrywa nawet większe połacie ziemi, a szczególnie atrakcyjnie prezentuje się w okresie kwitnienia – na tle srebrnego dywanu pojawiają się wówczas słoneczne, okrągłe kwiatostany. Na zimę ta ciepłolubna roślina wymaga dobrego okrycia.
Liście chabra popielnika, fot. Volodymyr Zakharov/Shutterstock
Alokazja olbrzymia
Wśród roślin o najurodziwszych liściach nie może zabraknąć również alokazji, które w dzisiejszym ogrodnictwie osiągnęły status podobny do kaladium – liczne sztucznie wyhodowane kultywary to prawdziwe dzieła artystyczne. W stanie naturalnym, w azjatyckiej i australijskiej dżungli natknąć się można jednak na alokazję olbrzymią (Alocasia macrorrhiza), która zachwyca naprawdę gigantycznymi, strzałkowatymi liśćmi w kolorze głębokiej, połyskliwe zieleni. Trudno wyobrazić sobie bardziej imponującą ozdobę tropikalnego ogrodu. Tradycyjne społeczeństwa wykorzystują korzenie liście alokazji olbrzymiej do konsumpcji po uprzednim ugotowaniu – tkanki rośliny zawierają bowiem duże ilości szczawianu wapnia, który podrażnia skórę oraz śluzówkę.
Gigantyczne liście alokazji olbrzymiej, fot. Boyloso
/Shutterstock
Królowa anturiów
Okrzyknięty królową anturiów gatunek Anthurium warocqueanum należy dziś do najbardziej pożądanych okazów botanicznych – niestety, nie jest łatwo dostępny. Pochodząca z kolumbijskiej dżungli roślina zachwyca przede wszystkim teksturą liści. Pokryte krótkimi włoskami w dotyku przypominają one najprawdziwszy aksamit. Jakby tego było mało, liście są czarnozielone, elegancko poprzecinane białym unerwieniem. Im są starsze, tym kontrast jest wyraźniejszy. Te najdłuższe sięgają nawet 120-200 cm i odznaczają się charakterystycznym strzałkowatym kształtem. W stanie naturalnym żyją jako epifity, czepiając się kory drzew swymi lotnymi korzeniami i tworząc fenomenalne tropikalne kurtyny.
Anthurium warocqueanum w stanie naturalnym, fot. Mokjc/Shutterstock
Klon palmowy
Najpiękniejsze liście nie muszą jednak wcale być gigantyczne i pochodzić z tropików. Klon palmowy (Acer palmatum) to zaledwie jeden z pięknych gatunków klonów, bez których jesień nigdy nie byłaby tak piękna. W stanie dzikim występuje on Rosji, Korei, Japonii i Chinach, ale został naturalizowany również w wielu innych krajach świata. I trudno się dziwić – misternie powycinane, pięcio- lub siedmioklapowe liście o średnicy do 12 cm przebarwiają się na wszystkie odcienie pomarańczy i czerwieni, zamieniając parki i ogrody w prawdziwe łuny niby ognia. Za jedno z najpiękniejszych „jesiennych” miejsc na świecie uważa się japoński park Nara, upstrzony właśnie liśćmi klonu palmowego.
Park Nara w Japonii słynących z czerwieniejących na jesień liści klonów palmowych, fot. tvcuong8892
Przy okazji warto wyjaśnić tajemnicę stojącą za czerwieniejącymi liśćmi klonów. Tak jak inne rośliny zawierają one zielone barwnik chlorofil, który jednak pod wpływem ochłodzenia zaczyna się rozkładać, tworząc pigment zwany antocyjaniną, ten sam, który odpowiada za piękne kolory letnich owoców.
Ekologia.pl (Agata Pavlinec)
- „11 Flowering Plants That Look Beautiful Even When They're Not in Bloom” Ann Hinga Klein, https://www.marthastewart.com/flowering-plants-with-beautiful-foliage-7547717, 28/06/2024;
- “Top 18 Plants for Dazzling Foliage” Marie Iannotti, https://www.thespruce.com/top-foliage-plants-4021628, 28/06/2024;
- “The 18 Best Plants with Pretty Foliage (Because Flowers Don’t Deserve All the Attention)” Arricca SanSone, https://www.purewow.com/home/plants-with-pretty-foliage, 28/06/2024;
- “11 plants with bold foliage” BBC Gardeners' World, https://www.gardenersworld.com/plants/11-plants-with-bold-foliage/, 28/06/2024;
- “21 DIFFERENT HOUSEPLANTS WITH LARGE LEAVES” Jason Wilson, https://www.epicgardening.com/houseplants-with-big-leaves/, 28/06/2024;
