Trawy ozdobne są ogrodniczym fenomenem – tradycyjnie skojarzone z sielskim krajobrazem swobodnej roślinności, stały się jednym z najpopularniejszych ozdób nowoczesnych aranżacji zielonych. Wysokie i niskie, zielone i kolorowe, trawy ozdobne odznaczają się podziwu godną długowiecznością i łatwością wkomponowywania się w niemal każdy zagon.

1. Jakie stanowisko wybrać dla trawy ozdobnej?
2. Trawy ozdobne - zimno i ciepłolubne
3. Jaką wybrać wysokość?
4. Najpopularniejsze trawy ozdobne do ogrodu
5. Jak dbać o trawy ozdobne
6. Trawy ozdobne - zastosowanie w ogrodzie

Trawy to rodzina roślin licząca sobie ponad 11 tysięcy gatunków i występująca na wszystkich kontynentach za wyjątkiem Antarktydy. Obecne w środowisku naturalnym zarówno jako roślinność dominująca – np. na preriach, łąkach, sawannach czy pampach, pojawiają się także w lasach, na wydmach, górskich zboczach i bagniskach. Z tego geograficznego zróżnicowania widać jasno, że trawy przystosowały się do bardzo różnych warunków życiowych i dla ogrodników jest to doskonała wiadomość – do każdego bowiem ogrodu da się dobrać kompatybilne gatunki.

Co ciekawe, pod handlową nazwą „traw ozdobnych” sprzedaje również rośliny, które z botanicznego punktu widzenia nie należą do traw. Mowa tu na przykład o turzycowatych, sitowatych czy rześciowatych. Naturalnie, biologiczna nomenklatura współczesnych ludzi niewiele zwykle interesuje, bowiem liczy się przede wszystkim estetyczny efekt osiągany w ogrodzie – rozproszenia źdźbeł czy łodyg, kwiatostanów, imponującej gęstości, a nierzadko i wysokości.

Jakie stanowisko wybrać dla trawy ozdobnej?

Ogromna większość traw ozdobnych preferuje stanowiska słoneczne, ale są gatunki, które poradzą sobie także w zacienionych zakątkach ogrodu, np. kłosówka miękka oraz wełniasta, kostrzewa okazała, mozga trzcinowata, prosownica rozpierzchła czy rajgras wyniosły. Generalnie służy im także umiarkowanie żyzna gleba, choć znowu – gatunki pochodzące z piaszczystych pustkowi, takie jak kostrzewa sina, ostnica pierzasta i olbrzymia czy trzęślica modra będą bez problemów rosnąć w suchych miejscach i na uboższym podłożu. Jeśli na zagonie ziemia jest gliniasta i woda ma tendencję do zalegania, warto zdecydować się na bardziej tolerancyjne pod tym względem gatunki typu miskant chiński czy arundo trzcinowate. Z kolei mozga trzcinowata, manna mielec, trzcinnik ostrokwiatowy oraz oczeret jeziorny wręcz preferują glebę podmokłą, np. wokół jeziorka. Dobór odpowiedniego gatunku do warunków panujących w ogrodzie to pierwszy i najważniejszy krok do sukcesu – na optymalnym stanowisku trawy ozdobne rosną bez problemów i rzadko są nękane przez choroby.

Trawy ozdobne - zimno i ciepłolubne

Przed podjęciem wyboru o konkretnych gatunkach traw warto też przeanalizować ich preferencje klimatyczne. Ciepłolubne trawy lepiej radzą sobie latem, nawet w czasie suszy i upałów, ale zaczynają rosnąć dość późno. Pierwszych oznak aktywności można oczekiwać dopiero w maju, a pełnego wzrostu aż w sierpniu. Na zimę zwykle brązowieją i wymagają ścinania do wysokości ok. 20 cm wczesną wiosną.Do ciepłolubnych traw zaliczają się miskanty, trawy pampowe, rozplenice, proso rózgowate czy spartyna. Na drugim biegunie znajdują się trawy przywykłe do zimnego klimatu, które zaczynają rosnąć już wczesną wiosną, a w niektórych przypadkach potrafią w stanie pół-zielonym przetrwać zimę. Bardziej wrażliwe na letni gorąc, prezentują się atrakcyjniej w okresie kapryśnej wiosny i jesieni. Są jednak bardziej wymagające, jeśli chodzi o pielęgnację – trzeba je regularnie dzielić i rozsadzać. Do tego rodzaju traw zaliczamy kostrzewy, owies wiecznie zielony, śmiałek darniowy czy sesleria jesienna.

Jaką wybrać wysokość?

Dalszym kryterium wyboru konkretnego gatunku trawy jest oczywiście finalny wzrost, który może wahać się w granicach od 25 do 500 cm! Łatwo sobie wyobrazić, że w niektórych miejscach zagonów czy trawników potrzebne są wysokie źdźbła, podczas gdy w innych, zwłaszcza obrzeżach czy skarpach, idealnie prezentują się małe kępy traw. Do tych ostatnich należą zwłaszcza kostrzewy – popielata, pstra, nitkowata czy Gautiera, a także kłosówka miękka, dmuszek jajowaty czy spartyna grzebieniasta. Są to gatunki nieprzekraczające zwykle 50 cm wysokości. Do traw średnich, dorastających 1 metra, zaliczamy mozgę trzcinowatą, rozplenicę japońską, a także mannę mielec oraz turzyce – zwisłą, palową czy sztywną. Wreszcie, do najwyższych gatunków, które bez problemu przerosną płot, należą miskant chiński i cukrowy, kortaderia pampasowa, oczeret jeziorny czy ostnica olbrzymia. Warto pamiętać, że wysokie trawy ozdobne rosną nie tylko na wysokość, ale również wszerz, więc miejsce dla nich powinno być starannie przemyślane.

Najpopularniejsze trawy ozdobne do ogrodu

Wybór traw ozdobnych jest zawrotny i z pomocą eksperta można znaleźć gatunek, którego wzrost, barwa i charakterystyka idealnie dopełnią aranżacji. Do najpopularniejszych okazów spotykanych w ogrodach, które można kupić z czystym sumieniem bez konsultacji, należą jednak:

• Kortaderia pampasowa – Cortaderia selloana; zwana również trawą pampasową; dorastająca do 2,5 m wysokości. Cechą charakterystyczną są białe, kremowe i różowe pióropusze na końcach, które pojawiają się we wrześniu i potrafią przetrwać całą zimę. Najczęściej kupowane odmiany to wysokie „Remorino”, srebrzysta „Argentea” oraz kwitnąca na różowo „Rosea”.
• Miskant chiński – Miscanthus sinesis; o wąskich żywo-zielonych liściach i różowo-brązowych kwiatach pojawiających się w październiku. Do najpopularniejszych kultywarów należy dorastający do 4 merów Miscanthus x giganteus oraz intensywnie rozprzestrzeniający się Miscanthus sacchariflorus, o wysokości 2,5 m, który potrafi szybko zapełnić pusty zagon.
• Rozplenica japońska  - Pennisetum alopecuroides, w języku angielskim zwana trawą-fontanną ze względu na piękny kształt kęp, które przypominają wodotrysk dzięki wyginającym się na boki kwiatostanom na kształt kłosów, często o różowym zabarwieniu. Ogrodnicy szczególnie cenią sobie odmianę „Hameln” o szybkim tempie wzrostu (do 1 m) i kwiatach pojawiających się już w czerwcu; „Fireworks” z biało-zielonymi liśćmi, które jesienią przebarwiają się na czerwono czy „Moudry” o bardzo długich kwiatostanach w ciemnej barwie, które znakomicie prezentują się zwłaszcza zimą.
• Kostrzewa popielata – Festuca glauca; niska trawa o pięknej kępiastej strukturze i sino-zielonym kolorze. W czerwcu i lipcu pojawiają się na niej brązowiejące wiechy. Ciekawostką jest karłowata odmiana „Glaucangha” dorastająca zaledwie do 10 cm oraz "Silbersee" z srebrzystobiałymi źdźbłami.
  
• Mozga trzcinowata – Phalaris arundinacea; rodzima bylina wiechlinowata osiągająca w warunkach naturalnych do 3 m wysokości. W ogrodach hoduje się zwłaszcza odmianę „Picta” o pięknych biało-zielonych liściach, głównie do użytku nad jeziorkami.
• Owies wiecznie zielony - Helictotrichon sempervirens; piękna szaro-niebieska trawa w zawartych kępach, o wyjątkowej odporności na mrozy. Osiąga do 1 m wysokości i tworzy imponujące, rozłożyste kwiatostany – okres kwitnienia przypada od czerwca do sierpnia.

Jak dbać o trawy ozdobne

Choć z wyglądu wydają się wrażliwe, trawy ozdobne należą do mało kapryśnych i wytrzymałych roślin. Podlewa się je jedynie w trakcie suszy oraz zaraz po posadzeniu, a nawożenie zalecane jest jedynie w przypadku, gdy roślinom wyraźnie źle się darzy – najlepiej w postaci organicznego kompostu podsypywanego na zagon na wiosnę.Mało odporne, egzotyczne gatunki wymagają również okrywania na zimę, idealnie agrowłókniną, upewnioną w kilku miejscach. Samą karpę poleca się podsypać liśćmi, aby ochronić korzenie. Okazy ponad 1 metr mogą też wymagać podpórki, wokół której wiąże się kępę na wysokości 20—30 cm nad ziemią. Spora część gatunków schnie zupełnie i na wiosnę koniecznie jest ucięcie wszystkich źdźbeł nisko nad ziemią. Z kolei odmiany bardziej odporne na chłody, takie jak kostrzewa popielata i miotlasta czy turzyca włosista, nie lubią radykalnego cięcia, a jedynie podcinanie końców i suchych liści i łodyg. Cięcie wymaga odpowiednich narzędzi – sekatorów o ostrych i o długich ostrzach, tak, aby zachować ładnych kształt kępy.

Trawy ozdobne zwykle dają się łatwo rozmnażać poprzez podział kępy. Czynność tą wykonuje się na wiosnę, w okresie, gdy większość gatunków nie wykazuje jeszcze żadnej aktywności. Po  wykopaniu i rozdzieleniu kępy, rozsadza się jej kawałki i obficie podlewa przez kilkanaście dni.

Trawy ozdobne - zastosowanie w ogrodzie

Trudno jest przecenić znaczenie traw ozdobnych w krajobrazie przydomowym. Wnoszą one nie tylko ciekawy kontrast, ale także teksturę i mobilność – żadna inna roślina nie wygląda tak ciekawie w podmuchach wiatru. Wysokie i rozłożyste trawy potrafią działać jak parawan, zapewniając prywatność na tarasie czy funkcjonując wręcz jako żywopłot. Mniejsze gatunki doskonale ożywiają skalne ogródki i służą często optycznemu rozdzielaniu poszczególnych części ogrodu. Wybór kolorowych odmian pozwala przy tym stworzyć trawiastą mozaikę, które cieszy oczy nawet zimą!

Istnieją też trawy ozdobne zadarniające, zwłaszcza kostrzewy i turzyce, którymi da się pokryć pustą przestrzeń jako alternatywę dla trawnika – bez konieczności koszenia, podlewania i nawożenia. Wreszcie, mniejsze i średnie trawy uprawiać można także w donicach jako przepiękną ozdobę tarasu czy patio. Łatwość uprawy i wartość estetyczna traw ozdobnych to argumenty, które powinny przekonać każdego ogrodnika!

Bibliografia

1. “https://extension.illinois.edu/grasses/understanding.cfm”; data dostępu: 2018-08-08
2. “https://www.americanmeadows.com/perennials/ornamental-grass/how-to-choose-the-best-ornamental-grasses”; data dostępu: 2018-08-08
3. “https://www.rhs.org.uk/advice/Profile?pid=434”; data dostępu: 2018-08-08
4. “https://www.thespruce.com/pruning-grooming-controlling-ornamental-grasses-2736707”; data dostępu: 2018-08-08