Borowik purpurowy (Rubroboletus rhodoxanthus (Krombh.) Kuan Zhao & Zhu L. Yang)

Wstęp

Rubroboletus rhodoxanthus to gatunek grzyba należący do rodziny borowikowatych. Borowik purpurowy jest grzybem trującym, który w Polsce występuje rzadko. W Europie spotykany jest również w takich krajach, jak: Austria, Anglia, Belgia, Niemcy, Czechy, Norwegia, Holandia i Słowacja. Warto wiedzieć, że w tych państwach grzyb został uznany za gatunek zagrożony. Dlatego też trafił na czerwoną listę. Mikoryzuje on z korzeniami roślin naczyniowych lub z ich nasionami. Co oznacza, że pobiera on od nich związki organiczne potrzebne do prawidłowego rozwoju. Natomiast w zamian przekazuje związki mineralne takie jak fosfor i azot.

Sezon

Borowik purpurowy rośnie w sezonie od lata do jesieni. Jego miejsce występowania to przede wszystkim ciepłe i jasne lasy liściaste, mocno porośnięte dębami i bukami. Ponadto Rubroboletus rhodoxanthus lubi gleby bogate w duże ilości wapnia.

Występowanie

Borowik purpurowy występuje w lasach liściastych. Znaleźć go można głównie pod bukami i dębami. Lubi gleby wapienne i ciepłe miejsca – odsłonięte lasy. Spotkać go można w podobnych miejscach, co borowika szatańskiego, który jest również grzybem trującym.

Charakterystyka

Rubroboletus rhodoxanthus to gatunek, który swym wyglądem przypomina grzyby, takie jak: krwistoborowika lubczykowego, krwistoborowika świerkowo-jodłowego oraz krwistoborowika szatańskiego. Należy wiedzieć, że borowikowate to liczna rodzina, która obecnie liczy 100 rodzajów, ale ta wartość stale się zmienia. W 2008 roku opisanych było 787 gatunków.

Wygląd

Kapelusz borowika purpurowego osiąga średnicę od 5 do 20 cm. U młodych trujących okazów ma on półkolisty kształt, później przybiera kształt poduszkowaty, finalnie staje się płaski i spłaszczony. Barwa od białawej, białożółtej do żółtobrązowej. Natomiast brzegi kapelusza mogą mieć zabarwienie czerwonawe. U młodych okazów tych trujących purpurowych grzybów, są one znacznie podwinięte. Powierzchnia na początku jest pilśniowata, później staje się naga, gładka i nieco lepka w dotyku.

Rurki borowika purpurowego są wygięte przy trzonie. Na początku mają barwę żółtą, później są żółtozielone. Po uszkodzeniu mają barwę szarawozieloną. Pory tego trującego grzyba są niewielkie – u młodych grzybów są barwy żółtej, później karminowoczerwowanej, by na końcu stać się brudnooliwkowe.

Trzon Rubroboletus rhodoxanthus osiąga wysokość od 5 do 12 i grubość od 3 do 5 cm. Na początku ma kształt beczułki, natomiast u starszych okazów jest walcowaty. Powierzchnia u góry jest żywożółta, u dołu jest karminowoczerwona. Na całej długości ten gatunek grzyba z rodziny borowikowatych pokryty jest siateczką o purpurowej barwie, przez co zyskuje on właśnie taki kolor. U starszych okazów Rubroboletus rhodoxanthus kolor siateczki zmienia się w żywoczerwony, a później brązowoczerwony pośrodku trzonu i brązowy na dole trzonu.

Należy wiedzieć, że miąższ ma twardą konsystencję na kapeluszu, z kolei we wnętrzu trzonka jest on miękki. Smak i zapach są nieokreślone, choć niektóre źródła podają, że walory smakowe borowika trującego są bardzo słabe, a zapachowe zaś łagodne. Natomiast jego barwa określana jest jako bladożółta, która zmienia się po przecięciu na szarozieloną.

Wysyp zarodników Rubroboletus rhodoxanthus – barwy oliwkowej.

Właściwości

Borowik purpurowy jest grzybem niejadalnym, trującym. Jest on ulubionym gatunkiem ślimaków, dlatego bardzo często można spotkać młode owocniki ponadgryzane przez te mięczaki.

Zastosowanie

Ze względu na właściwości trujące borowik purpurowy nie posiada żadnego zastosowania. Zawiera liczne substancje niebezpieczne i toksyczne dla ludzi.

Borowik purpurowy – pytania i odpowiedzi

Kiedy wypada sezon na borowika purpurowego?

Owocniki tego gatunku pojawiają się latem i jesieniom. Rosną w miejscach ciepłych, nasłonecznionych, w okolicy dębów i buków. Lubi siedliska, w których gleby zawierają duże ilości wapnia. Należy jednak pamiętać, że jest to grzyb zagrożony wyginięciem, zwłaszcza na terenie Polski, Austrii, Anglii, Belgii, Niemiec, Czech, Norwegii, Holandii i Słowacji.

Czy ten trujący purpurowy prawdziwek ma jakieś zastosowanie?

Ze względu na liczną zawartość toksycznych substancji ten grzyb nie nadaje się do spożycia (nawet po obróbce termicznej). Jednak lubią go zjadać różnego rodzaju mięczaki.

Z jakimi grzybami można pomylić trującego purpurowego prawdziwka?

Owocniki Rubroboletus rhodoxanthus w związku ze swoją budową jest gatunkiem przypominającym grzyby takie jak krwistoborowik lubczykowy, krwistoborowik świerkowo-jodłowy oraz krwistoborowik szatański.