Czernidłak kołpakowaty (Coprinus comatus)

Wstęp

Coprinus comatus, czyli bedłka kołpak albo czubajka, to gatunek należący do rodziny pieczarkowatych. Lubi rosnąć w skupiskach, które liczą nawet kilkadziesiąt osobników. Warto wiedzieć, że ich wzrost jest stosunkowo szybki, ponieważ owocniki mogą ukazać się w ciągu jednej nocy! Na terenie Polski występują dwa niezwykle podobne do czubajki grzyby, mianowicie: Coprinopsis atramentaria i Coprinellus micaceus.

Sezon

Czernidłak kołpakowaty występuje od kwietnia do listopada. Jego owocniki mogą pojawiać się na tych samych podłożach co pieczarki. Nie reaguje na związki azotowe, które znajdują się w glebie, ponieważ jest to gatunek wapniolubny. Dodatkowo jest to grzyb łatwy w uprawie, zwłaszcza że wykazuje sporą odporność na różnorodne choroby.

Występowanie

Ten gatunek występuje na nawożonych grzybach w przydomowych ogródkach oraz w innych miejscach, które znajdują się w sąsiedztwie człowieka. Czernidłaka kołpakowatego można również znaleźć na obrzeżach dróg, na łąkach i pastwiskach oraz nad brzegami rzek. Występuje także w lasach iglastych i liściastych.

Charakterystyka

Owocniki bedłka kołpaka, czyli Coprinus comatus są uznawane za jadalne, ale spożywane powinny być tylko osobniki młode (białe i zamknięte). Zawierają one wiele cennych składników odżywczych np. witaminy z grupy B czy też białko. Ponadto w związku bogactwem walorów smakowych uznawany jest przez miłośników i smakoszów grzybów za najsmaczniejszy gatunek.

Wygląd

Kapelusz czernidłaka kołpakowatego jest zmienny w swoim kształcie – na początku ma kształt podłużnie cylindryczny, by później stać się dzwonkowatym. Jego wysokość zazwyczaj wynosi około 5-10 cm, natomiast szerokość 3-6 cm. Na początku jest on barwy białej i ma pilśniowate łuski. Dojrzewanie owocnika sprawia, że cały kapelusz przybiera najpierw barwę brązową a później staje się całkowicie czarny i ulega autolizie, czyli po prostu się rozpływa.

Czernidłak kołpakowaty, gdy jest młody, ma na początku blaszki zabarwione na biało, które później różowieją i przybierają barwę czerwonobrązową, a na końcu stają się czarne.

Trzon tego gatunku grzyba może osiągać wysokość od 10 do 20 cm i grubość od 0,8 do 2cm. Ma kształt cylindryczny i białą barwę. Natomiast w dolnej części jest zgrubiały. Warto wiedzieć, że na nim znajduje się również przesuwający się pierścień, który z upływem czasu odpada.

Miąższ czernidłaka kołpakowatego ma barwę białą. W kapeluszu jest kruchy i cienki, natomiast w trzonie występuje włóknista struktura.

Zarodniki tego grzyba mają eliptyczno-migdałowaty kształt i czarnobrązową barwę.

Właściwości

Czernidłak kołpakowaty jest bardzo wartościowym grzybem – jest bogaty w wapń, potas, żelazo, miedź, cynk, magnez, niacynę oraz aminokwasy, w tym aminokwasy egzogenne, które do organizmu można dostarczyć jedynie przez pożywienie. Grzyb ten w formie sproszkowanej jest używany do leczenia cukrzycy, stanów zapalnych organizmu oraz dolegliwości trawiennych.

Zastosowanie

Ten grzyb jadalny ma szerokie zastosowanie w kuchni. Jest składnikiem zup i sosów, a także głównym składnikiem dań – można go przygotować w formie smażonej. Pamiętać należy jednak o tym, by do celów kulinarnych używać tylko młode kapelusze czernidłaka kołpakowatego, które nie mogą posiadać żadnych śladów czernienia.

Grzyby tego gatunku nie mogą być łączone z alkoholem, ponieważ wykazują wówczas trujące działanie.

Czernidłak kołpakowaty – pytania i odpowiedzi

Czy czernidłak ma właściwości odżywcze?

Wbrew pozorom grzyb tego rodzaju jest niezwykle bogaty w substancje potrzebne do prawidłowego rozwoju. Mianowicie zawiera aminokwasy, niacynę, wapń, miedź, żelazo, magnez, cynk i potas.

Gdzie należy udać się na zbiory czernidłaka kołpakowatego?

Ten gatunek lubi mocno nawożona glebę, dlatego pojawia się w pobliżu człowieka, np. w przydomowych ogródkach. Dodatkowo porasta siedliska, takie jak przydrożne rowy, pastwiska, łąki, polany czy też lasy iglaste i liściaste.

Czy kołpaczek jest jadalnym grzybem?

Owocniki tego gatunku są smaczne i cenione wśród amatorów grzybów. Jednakże nie należy łączyć ich z alkoholem, ponieważ wykazują trujące właściwości. Powinny być spożywane młode osobniki czernidłaka (najlepiej tuż po zbiorach). Jest to bezpośrednio związane z tym, że ich kapelusze ulegają rozpuszczeniu, zwłaszcza te zabarwione na ciemno.