Gołąbek śmierdzący (Russula foetens)

Wstęp

Gołąbek śmierdzący jest pospolicie występującym w Polsce grzybem. Mimo, iż nie ma własności trujących, to z powodu swojego ostrego smaku i nieprzyjemnego zapachu uznawany jest za grzyb niejadalny.

Sezon

Gołąbek śmierdzący rośnie od lipca do września.

Występowanie

Gołąbek śmierdzący występuje w lasach liściastych i iglastych. Można go znaleźć pod klonami, grabami, bukami, modrzewiami, świerkami, topolami oraz brzozą brodawkowatą i dębem szypułkowym. Zawsze rośnie w grupach, nie ma specjalnych wymagań glebowych. Występuje na wszystkich kontynentach półkuli północnej oraz w Australii.

Wygląd

Owocnik gołąbka śmierdzącego osiąga średnicę od 5 do 18 cm. U młodych osobników ma kształt kulisty, o ostrym brzegu przylegającym do trzonu. Często bywa falisty i zatokowy. Starsze okazy mają owocniki płaskie z wklęsłym środkiem oraz grzebieniastym, haczykowatym i sterczącym brzegiem. Ma jasnobrązowy lub ochrowy kolor, na środku jest zawsze ciemniejszy. Pokryty jest wilgotną, kleistą skórą, którą łatwo można ściągnąć do połowy kapelusza. Podczas upalnych dni skóra jest sucha i błyszcząca.

Blaszki gołąbka śmierdzącego osiągają szerokość do 14 mm. U młodych egzemplarzy są ściśle ustawione, przyrośnięte i rozwidlone. Mają biały kolor, który z czasem zmienia się w kremowy. Po uszkodzeniu robią się brunatne i pojawiają się na nich bursztynowo zabarwione wzory, które po wyschnięciu zamieniają się w ciemne plamy.

Trzon gołąbka śmierdzącego osiąga wysokość od 7 do 13 cm. i grubość od 2 do 3,5 cm. Jest białego koloru, często pojawiają się na nim ochrowe lub brązowe plamy. U podstawy bywa zabarwiony na rdzawo. Po wpływem nacisku robi się brązowy. Ma walcowaty kształt, jest gruby i pusty w środku.

Miąższ gołąbka śmierdzącego ma biały kolor, w zetknięciu z powietrzem robi się brunatny. Jest sztywny i ścisły. Ma nieprzyjemny i duszący zapach, przypominający woń słodkiego oleju. Ma bardzo ostry, przypominający zgniłe warzywa smak, który powoduje uczucie pieczenia i może wywoływać wymioty.

Gołąbka śmierdzącego bardzo łatwo pomylić z gołąbkiem niemiłym. Można je rozróżnić po wielkości i miejscu występowania – gołąbek niemiły jest mniejszy i rośnie tylko w lasach liściastych. Ma także mniej przykry zapach i łagodniejszy smak.

Innym podobnym grzybem jest gołąbek brudny, którego można odróżnić po ciemniejszych, kremowo cytrynowych grzbietach blaszek z brązowymi plamkami.

Właściwości

Gołąbek śmierdzący ze względu na swój nieprzyjemny zapach, przypominający zapach zgniłych warzyw, jest grzybem niejadalnym. Nie posiada wartości odżywczych.

Zastosowanie

Ze względu na nieprzyjemny smak i zapach, gołąbek śmierdzący nie znalazł zastosowania w przemyśle spożywczym. Niektórzy grzybiarze twierdzą jednak, że po odpowiednim namoczeniu i ukiszeniu grzyb ten nadaje się do spożycia.