fluor
Fluor, F —
pierwiastek chemiczny VII grupy układu okresowego o liczbie atomowej 9, masie atomowej 18.998 i gęstości = 1.51 g·cm-3. Topi się w temperaturze Tt = -219.62°C, a wrze w temperaturze Tw = -188.1°C. Zielonożółty gaz, silna trucizna żrąco-parząco-dusząca (działa szkodliwie na śluzówkę). Otrzymał go po raz pierwszy w 1886 roku Moissan za pomocą elektrolizy skroplonego florowodoru, zawierającego rozpuszczone fluorki. Na anodzie powstał wolny fluor: 2F– = F2 + 2e. Reaguje prawie ze wszystkimi pierwiastkami, tworząc fluorki. W przyrodzie występuje w minerałach (fluorytach – CaF2, apatytach – 3Ca3(PO4)2·Ca(F,Cl)2). Fluor stosuje się do produkcji tworzyw sztucznych (teflon), do trawienia szkła, w chłodnictwie (freon). Rośliny zawierają małe ilości fluoru, najwięcej występuje go w liściach brzozy. Zawartość fluoru w zbożach wynosi 1.5-6.76 mg/kg, a w warzywach 0.2-5.0 mg/kg. Optymalna dzienna dawka fluoru dla organizmu człowieka wynosi 1.5-2.0 mg.
Uczestniczy w procesie tworzenia się kości i zębów, stanowiąc w nich 90% zawartości w całym organizmie. Fluor wchodzi także w skład niektórych enzymów. Nadmiar fluoru w organizmie jest szkodliwy i wywołuje zmiany zwyrodnieniowe kości. W niewielkim nadmiarze objawia się fluorozą, tj. białymi, matowymi, a przy wyższych stężeniach żółtymi i brunatnymi plamami na zębach. Aktywny chemicznie fluor może rozrywać wiązania wodorowe białek enzymatycznych lub tworzyć z nimi trwałe kompleksy. Wynikiem tego jest osłabione działanie wielu enzymów odpowiedzialnych m.in. za przemianę glukozy. Niedobór fluoru powoduje próchnicę zębów.