Czym zajmuje się behawiorysta zwierząt? Na czym polega praca behawiorysty zwierząt?

Behawiorysta zwierząt to jedna z profesji, o istnieniu której większość ludzi nie ma nawet pojęcia. Nie tak łatwo jest też w pełni zrozumieć czym dokładnie zajmuje się ten szczególny typ zoologa. Tymczasem, zapotrzebowanie na specjalistów w tym zakresie wciąż wzrasta, a wielu hodowców i pasjonatów prędzej czy później będzie zmuszonych do szukania pomocy u behawiorysty zwierząt.

Dlaczego zwierzęta zachowują się w ten, a nie w inny sposób? Czy określone zachowania wymagają wcześniejszej nauki czy może są wynikiem instynktu? Jakim celom służą dane praktyki i rytuały? Behawiorysta zwierząt stara się odpowiedzieć na te i inne pytania.

Kim jest behawiorysta zwierząt?

Ogólna definicja behawiorysty mówi o ekspercie zajmującym się zachowaniami człowieka i zwierząt. I choć oba te nurty mają wspólne korzenie ewolucyjne, we współczesnej nauce ludźmi zajmują się przede wszystkim psychologowie, zaś behawioryści zwierząt specjalizują się w określonych grupach zoologicznych, np. ptakach, dużych zwierzętach, psach czy koniach. Współpracują oni zwykle z weterynarzami i pomagają rozwiązywać problematyczne zachowania poszczególnych osobników. W uproszczeniu można więc powiedzieć, że łączą pracę zoologa, psychologa i trenera, pomagając zarówno zwierzętom, jak i ich właścicielom.

Behawiorysta zwierząt próbuje zrozumieć przyczyny poszczególnych reakcji u ptaków czy czworonogów i zdeterminować czynniki mogące wpłynąć na ich zmianę. Może przy tym specjalizować się w określonym typie zachowań, np. rozmnażaniu, polowaniu czy wychowaniu potomstwa. Nie jest to więc praca łatwa, ale nie bywa też nigdy nudna!

Historia etologii

Nauka, która traktuje o zachowaniu zwierząt to etologia – ona też jest podstawą pracy behawiorysty. Mimo stosunkowo niskiej rozpoznawalności cieszy się dość długą tradycją, a w 1973 r. zasłużyła sobie nawet na Nagrodę Nobla w dziedzinie Medycyny lub Fizjologii. Prestiżową nagrodę przyznano trójce uczonych w składzie: Karl von Frisch, Konrad Lorenz oraz Nikolaas Tinbergen za wkład w zrozumienie motywacji i schematów zachowań zwierząt.

Za ojca nowoczesnej etologii uważa się jednak Karola Darwina, autora pierwszej książki naukowej na temat wyrażania emocji przez istoty żywe. Jego następcy skupili się na instynktownych zachowaniach typowych dla przedstawicieli danego gatunku. Pod koniec XX w. rozwinęły się dodatkowo gałęzie skupiające się ściśle na dobrostanie zwierząt, ekologicznym behawioryzmie oraz teorii poznania u zwierząt. Mimo wysoce teoretycznego charakteru etologia znajduje realne przełożenie na hodowlę zwierząt domowych, myślistwo i rybołówstwo, ochronę przyrody, a także tresurę zwierząt.

Na czym polega praca behawiorysty zwierząt?

Jak może wyglądać dzień z życia behawiorysty zwierząt? Wszystko zależy od miejsca pracy i oczekiwań danego pracodawcy. Najogólniej można jednak powiedzieć, że praca składa się z fazy obserwacji danego zwierzęcia czy grupy zwierząt w określonych warunkach, analizie porównawczej, wypracowaniu diagnozy oraz zaproponowaniu zmian. Te ostatnie mogą dotyczyć warunków życia, towarzyszy, sposoby tresury (karania i nagradzania), izolacji, itd. Behawiorysta często bierze też aktywny udział w treningu np. psów czy koni, współpracując ściśle z weterynarzem i klasycznymi treserami/ trenerami. Może on wspomagać/instruować właścicieli w zakresie traktowania i wychowania domowych pupilów. Szczególnie często słyszymy o behawiorystach specjalizujących się w ćwiczeniu problematycznych psów, np. uciążliwie szczekających, nieposłusznych poleceniom czy nadmiernie agresywnych.

Gdzie pracuje behawiorysta zwierząt?

Zatrudnienie behawiorystom zwierząt oferują dziś przede wszystkim hodowcy oraz organizacje zajmujące się tresurą psów czy koni. Pracę znaleźć można także w ogrodach zoologicznych, schroniskach dla zwierząt, parkach narodowych i rezerwatach, instytucjach kontrolowanej reprodukcji oraz firmach produkujących karmę i akcesoria dla zwierząt. W tych ostatnich można liczyć na atrakcyjne wynagrodzenie oraz ciekawe projekty.

Ponadto behawioryści zwierząt potrzebni są również w instytucjach i organizacjach naukowych zajmujących badaniem ewolucji i etologii zwierząt dzikich i hodowlanych. Są to oczywiście uniwersytety i instytuty naukowe, ale także różnego rodzaju fundacje skupiające się na ochronie środowiska, zmianach klimatycznych lub obronie praw zwierząt. Warto w tym miejscu dodać, że ocieplenie klimatu oraz ludzka działalność na świecie wywierają kolosalny wpływ na zachowanie wielu gatunków, co samo w sobie jest dziś ważnym kierunkiem badań naukowych.

Behawiorysta zwierząt może również być niezależnym ekspertem współpracującym z gabinetami weterynarii oraz ośrodkami terapii i pomagającym zwykłym ludziom w opiece i wychowaniu domowych pupilów.

Jak zostać behawiorystą zwierząt?

Aby móc w pełni wykonywać ambitną profesję behawiorysty zwierząt należy posiadać szeroką wiedzę w zakresie oddziaływania hormonów, enzymów, chorób czy zmian środowiskowych. Niezbędna jest oczywiście także znajomość specyfiki poszczególnych gatunków łącznie z ich fizjologią i anatomią, ale także ewolucji, ekologii, a także antropozoologii, czyli interakcji między człowiekiem a zwierzętami.

Optymalne wykształcenie obejmuje ukończenie czelni wyższej z tytułem magisterskim lub inżynierskim na kierunku biologii, weterynarii, hodowli zwierząt czy zootechniki. Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie prowadzony jest również unikalny kierunek studiów Behawiorystka Zwierząt. Ponadto podyplomowe studia w tej specjalizacji oferuje również Wyższa Szkoła Europejska w Krakowie oraz Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego oferująca studia w trybie on-line.

W tym zawodzie bardzo ważne jest też doświadczenie, które zdobywa się na stażach, biorąc udział w projektach oraz badaniach. Tytuł doktora z odpowiednią specjalizacją w dziedzinie etologii, ornitologii czy psychologii porównawczej może być na wielu stanowiskach wielkim atutem.

Praca behawiorysty zwierząt to idealna propozycja dla prawdziwych miłośników stworzeń małych i wielkich. Do jej wykonywania niezbędna jest cierpliwość, empatia, szeroka wiedza, a także gotowość do bliskich kontaktów ze zwierzętami, a często również przebywania na świeżym powietrzu. Z drugiej strony, profesja zapewnia ogromną satysfakcję i może w realny sposób przyczynić się do dobrobytu wielu zwierząt!