Purpuryt kamień – opis, właściwości i występowanie purpurytu

Purpuryt to stosunkowo mało znany minerał o wyrazistej barwie, który cieszy się popularnością wśród miłośników litoterapii, czyli leczenia kamieniami. Nazwa, jak się łatwo domyślić, pochodzi od koloru, który tak naprawdę przyjmuje różne odcienie między typowym fioletem a ciemną czerwienią. Poznaj unikalne właściwości purpurytu oraz sposoby jego praktycznego wykorzystania.

Z geologicznego punktu widzenia purpuryt zaliczany jest do fosforanów. Chemiczny wzór (Mn³⁺,Fe³⁺)PO₄ zdradza, że minerał zawiera jony żelaza i manganu – to one właśnie są odpowiedzialne za oryginalne zabarwienie kamieni.

Występowanie i pozyskiwanie purpurytu

Purpuryt jest minerałem wtórnym, co oznacza, że tworzy się w skałach kosztem istniejących już minerałów. Głównym procesem sprawczym jest tutaj wietrzenie, w wyniku którego z istniejących już formacji wyługowany zostaje lit. Jego miejsce zajmuje utleniony mangan i/lub żelazo. Ponieważ ów łańcuch reakcji do zaistnienia potrzebuje bardzo specyficznych warunków, purpuryty to znaleziska dość rzadkie, występujące głównie w skałach pegmatytowych. Zazwyczaj spotykane są jako kryształy zamknięte w blokach skalnych lub osadzone na nich. Największe bryłki sięgają nawet 20 centymetrów.

Głównym miejscem ich występowania jest Namibia, skąd pochodzą najpiękniejsze okazy. Poza tym stosunkowo dużo widowiskowych purpurytów znajdowanych jest w Stanach Zjednoczonych, w szczególności w stanach Północna Karolina i Południowa Dakota, a także w Australii, Francji, Portugalii, Rwandzie i na Madagaskarze. Niestety, na rynku spotyka się stosunkowo dużo sztucznie koloryzowanych kamieni – można je rozpoznać po odmiennych odcieniach widocznych w szczelinach.

Historia purpurytu

Nazwa purpurytu ukuta została w 1905 r. przez duet geologów: Louisa C. Gratona oraz Waldemara T. Schallera. Oczywiście, inspiracją było łacińskie słowo „purpura” oznaczające kolor wynikający ze zmieszania granatu z czerwienią. Niestety, nie dysponujemy żadnymi wcześniejszymi wzmiankami o purpurytach, co najprawdopodobniej wynika z rzadkości minerału oraz problemów z jego identyfikacją. Ku rozczarowaniu romantyków, z kamieniami nie wiążą się więc żadne legendy ani słynne historie.

Właściwości purpurytu

Purpuryty formują ortorombiczne kryształy, ale mają zazwyczaj postać skupisk drobnych kryształków tworzących matowe warstwy w strukturze innych skał. Stosunkowo miękkie (4-4,5 w dziesięciostopniowej skali Mohsa) oraz kruche, nigdy nie bywają transparentne i cechują się jedwabistym, woskowym połyskiem. Ponadto cechą charakterystyczną purpurytu jest dobra łupliwość w jednym kierunku oraz nierówny przełam.

Minerał nie wykazuje żadnych oznak luminescencji, ale odznacza się silnym pleochroizmem, czyli skłonnością do zmiany barwy w zależności od polaryzacji światła. W efekcie dla ludzkiego oka może przyjmować odcienie od ciemnej szarości, przez szkarłatny i lawendowy, do żywo-czerwonego. Wskutek procesów utleniających mangan może natomiast na trwałe zmienić barwę na czarną lub ciemnobrązową.

Warto dodać, że istnieje wiele minerałów bardzo podobnych wizualnie do purpurytu – przykładem jest choćby charoit czy sugilit. Są one znacznie powszechniejsze, więc istnieje duże prawdopodobieństwo, że dany kamień nie jest wcale purpurytem. Aby się upewnić, warto minerał porysować – charoit i sugilit odznaczają się białą rysą.

Zastosowania purpurytu

Purpuryt jest niestety zbyt miękkim kamieniem, aby można z niego było wytwarzać biżuterię. Owszem szlifuje się go do postaci kaboszonów, ale wykorzystywane są one wyłącznie jako okazy kolekcjonerskie, ozdoby oraz kamienie do leczenia/medytacji. Z odłamków skał da się przygotować nawet kilkucentymetrowe kaboszony. Poza tym nawet surowe purpuryty posiadają wysokie walory estetyczne i mogą być wykorzystywane jako naturalistyczna ozdoba wnętrz.

Czasami można też spotkać się z dziełami sztuki i rzemiosła zawierającymi wstawki z purpurytu. Aby wspomóc efekt wizualny, tj. intensywność barwy, kamienie często wytrawia się kwasami. W codziennej pielęgnacji i czyszczeniu wysoce niewskazane jest jednak mechaniczne czyszczenie purpurytów, jak również poddawanie ich działaniu pary lub ultradźwięków. Dozwolone jest jedynie przemywanie posiadanych okazów wilgotną ściereczką nasączoną łagodnym detergentem.
 

Symbolizm purpurytu

Jak wiele innych kamieni szlachetnych o fioletowym kolorze purpuryt kojarzony jest z intuicją i wyższym poziomem świadomości. Ajurweda łączy go czakrą Trzeciego Oka oraz Korony, które odpowiadają za szeroko pojmowany spirytualizm. Według zwolenników koncepcji leczenia duszy za pomocą minerałów, używanie i noszenie purpurytów może wspomagać wewnętrzne wizje i wspierać w wyborze ścieżek życiowych. W szczególności poleca się go do medytacji jako kamień wzmagający bystrość mentalną. Jego działanie ma uzupełniać się z działaniem ametystu i kwarcu.

Purpuryt ma być również kamieniem mądrości oraz wolności. Uważa się, że wyzwala właścicieli od barier psychologicznych, które mogą przeszkadzać w osobistym rozwoju. Ma budzić w człowieku odwagę do przekraczania stref własnego komfortu i poszerzać perspektywę.

W litoterapii purpuryt polecany jest jaki kamień obniżający ciśnienie krwi, redukujący palpitacje serca, obniżający poziom kwasu moczowego we krwi i redukujący nadkwasotę. Ma również wspomagać w walce z chronicznym zmęczeniem. Jest też uznawany za stymulant dla mózgu i polecany przy problemach ze stresem oraz zaburzeniami lękowymi. Układany bezpośrednio na skórze ma pomagać na łuszczenie i stymulować gruczoły hormonalne.

Ciekawostka:
Purpuryt ma sprzyjać owocnej sprzedaży domu, ułatwiając negocjacje i redukując potencjalne konflikty interesów.

Dla kogo purpuryt?

Purpuryty to bardzo rzadkie kamienie o stosunkowo wąskim wykorzystaniu. Nie tak łatwo jest je więc nabyć. Z tego względu minerał jest przede wszystkim świętym Graalem kolekcjonerów. Jako prezent trafi jednak na pewno w gusta miłośników medytacji, spirytualizmu oraz… fioletowej barwy. Może być darowany jako energetyzujący amulet przed wielkimi życiowymi wyzwaniami. W celach ściśle leczniczych warto go natomiast polecić osobom borykającym się z problemami sercowymi, dną moczanową oraz zaburzeniami mentalnymi – to oczywiście, o ile mają w sobie dość wiary, aby zaufać litoterapii.