Domowe sposoby na stres i nerwy. Co na stres bez recepty? – rumianek, melisa, chmiel, waleriana

Mimo że stres jest naturalnym procesem fizjologicznym, który motywuje do działania, u wielu z nas jego objawy są na tyle nasilone i długotrwałe, że znacznie pogarszają samopoczucie i mogą prowadzić do wielu groźnych chorób. Z racji tego, że w dzisiejszych czasach tempo życia jest wysokie, a problemy, które się pojawiają, często nas przerastają, stany stresowe występują u coraz większej liczby osób. Na szczęście, spokoju nie zawsze musimy szukać w chemicznych farmaceutykach. W większości przypadków wystarczy zasięgnąć pomocy u samej Matki Natury. Jakie zioła i rośliny skutecznie pomogą uspokoić nerwy?

Kiedy serce bije szybko, oddech staje się płytki, ciało jest spięte, a umysł roztacza przed nami wizje samych klęsk, ciężko się zrelaksować. Za stan podwyższonej gotowości naszego organizmu odpowiadają pojawiające się w krwioobiegu hormony (adrenalina i noradrenalina). W czasie gdy te substancje interreagują z określonymi receptorami, skurcze mięśnia sercowego stają

się częstsze, podnosi się ciśnienie krwi, a naczynia, które dostarczają tlen do komórek ciała, ulegają rozszerzeniu. Jeżeli tego typu kondycja utrzymuje się przez długi czas, może prowadzić do uporczywych stanów lękowych.

Patologiczne stany związane ze stresem są przedmiotem badań od 1911 roku, kiedy to fizjolog Walter Cannon opracował koncepcję stresu w kontekście fizjologicznym, sugerując, że bodźce emocjonalne mogą powodować fizyczne uszkodzenie ciała. Współczesna medycyna potwierdza, że stres i związane ze stresem zaburzenia mogą się przyczyniać do około 75% wszystkich chorób – od zaburzeń psychicznych, takie jak lęk i depresja, immunosupresja, zaburzenia endokrynologiczne, w tym cukrzyca, impotencja u mężczyzn, dysfunkcje poznawcze, wrzody żołądka, nadciśnienie i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Dlatego ze stresem walczyć trzeba.

Wielu z nas, nie mogąc zapanować nad zewnętrznym i wewnętrznym napięciem rozważa wizytę u terapeuty i rozpoczęcie leczenia preparatami uspokajającymi. Okazuje się jednak, że ukojenie naszym nerwom może przynieść sama natura. Istnieje bowiem wiele bezpiecznych dla zdrowia i skutecznych nutraceutyków, które pomogą nam utrzymać stres w ryzach. W pierwszej kolejności powinniśmy uzupełnić domową apteczkę o sprawdzone, znane już naszym prababciom preparaty ziołowe.

Rumianek na stres lepszy niż valium

Rumianek pospolity jest jednym z najlepiej zbadanych ziół na świecie. Jego zastosowanie w naturoterapii jest nad wyraz szerokie. Wykazuje się on m.in. silnym działaniem uspokajającym. Herbatkę z rumianku warto zaparzyć sobie w stanach długotrwałego niepokoju, bezsenności, nerwicy, czy nawet histerii. Badania naukowe wykazały, że związki zawarte w tej roślinie łączą się w naszym mózgu z tymi samymi receptorami, co… valium! W przeciwieństwie do tego preparatu nie mają jednak działania uzależniającego i są całkowicie bezpieczne dla naszego zdrowia. Co ciekawe, eksperyment przeprowadzony na uniwersytecie w Pensylwanii w 2010 roku wykazał, że pacjenci cierpiący na tzw. zespół lęku uogólnionego po poddaniu się dwumiesięcznej terapii naparem z rumianku odczuli znaczną poprawę. Zmniejszyły się takie objawy jak irytacja, ataki paniki i pesymistyczne nastawienie do rzeczywistości. Rumianek w formie herbatki lub naparu z suszonych kwiatów warto zatem pić regularnie, aby uporać się z przewlekłymi stanami napięcia nerwowego.

Chmiel na dobry sen i stres

Inny naturalny preparat, który ma działanie odstresowujące, to chmiel. Mimo że roślina ta kojarzy nam się głównie ze złotym trunkiem, napój ten nie ma działania uspokajającego. Nasze nerwy ukoić mogą jednak zawarte w chmielowych szyszkach olejki eteryczne. Są one silniejsze nawet od melisy czy waleriany. Z szyszek chmielu można sporządzać aromatyczne napary albo wypełnić nimi woreczki zapachowe, które będą nam towarzyszyły np. na stoliku nocnym, dzięki czemu ułatwią zasypianie.

Zielona herbata w walce ze stresem

Są takie momenty w życiu, kiedy marzymy o zachowaniu mnisiego spokoju. Okazuje się, że ten stan umysłu możemy osiągnąć nie tylko dzięki intensywnym medytacjom, lecz także za sprawą picia zielonej herbaty! Aminokwas zawarty w jej liściach (L-teanina) potrafi bowiem skutecznie zahamować rosnące tętno i ciśnienie krwi, dzięki czemu ma działanie uspokajające, zwalczające stany niepokoju i normujące nastrój. Napój ten, nie bez powodu, króluje w diecie buddyjskich mnichów. Aby zbadać relaksacyjne właściwości zielonej herbaty, naukowcy przeprowadzili eksperyment, w wyniku którego okazało się, że pacjenci, którym zaserwowano ok. 200 mg L-teaniny, byli znacznie spokojniejsi, a jednocześnie silniej skoncentrowani niż ci, którzy tego specyfiku nie przyjmowali. Tak wysoką dawkę owego związku ciężko jest jednak przyjąć za sprawą picia kilku dziennie filiżanek zielonej herbaty. Okazuje się jednak, że również mniejsze ilości L-teaniny pomagają ustabilizować nastrój, więc w stanach niepokoju zdecydowanie warto zamienić czarną herbatę na zieloną. Co ciekawe, zawarte w niej substancje uspokajające nie powodują senności!

Waleriana na skołatane nerwy

Waleriana, zwana kozłkiem lekarskim, to jeden z najpopularniejszych naturalnych preparatów na skołatane nerwy. Zioło to nie tylko zwalczy niepokój, lecz także ułatwi zaśnięcie. Z tego powodu warto przyjmować suplementy z waleriany „na dobranoc”. Z racji tego, że zapach tej rośliny jest bardzo nieprzyjemny dla ludzi (lubią go chyba tylko koty), większość osób, zamiast aromatycznych naparów, decyduje się na kapsułki ze sproszkowanym zielem. Walerianę można łączyć z innymi preparatami ułatwiającymi zasypianie – chmielem, rumiankiem i melisą. 

Uspokajające właściwości melisy

Nie od dziś wiadomo, że filiżanka naparu z melisy to świetny sposób na nadszarpnięte nerwy i kłopoty z zasypianiem. Uspokajające właściwości tego zioła były znane już w Wiekach Średnich. Badania naukowe przeprowadzone na Uniwersytecie Newcastle w Wielkiej Brytanii wykazały, że pacjenci, którzy przyjęli dawkę ok. 600 mg wyciągu z melisy byli dużo bardziej spokojni i zrównoważeni niż ci, którym podano placebo. Co ciekawe, melisa nie tylko uspokaja, lecz także poprawia pamięć i zwiększa koncentrację.

Lawenda odpręża i uspokaja

Intensywny, będący składnikiem wielu perfum, aromat lawendy słynie ze swojego odprężającego i uspokajającego działania. Właściwości tego olejku eterycznego były znane już starożytnym Rzymianom. Zdaniem naukowców, za relaksujące właściwości tej rośliny odpowiada linalol – związek chemiczny, który potrafi osłabiać czynności ośrodkowego układu nerwowego. Eksperyment naukowy przeprowadzony na pacjentach gabinetów stomatologicznych wykazał, że rozpylenie w poczekalni zapachu lawendy sprawiło, że podczas wizyty byli oni spokojniejsi niż zazwyczaj. W celu napełnienia przestrzeni lawendową wonią można umieścić w niej łatwo dostępne woreczki zapachowe albo ustawić w pokoju wiązankę z suszonych gałęzi tej rośliny. Piękny zapach kwiatów pomoże nie tylko w odprężeniu się, lecz także… odstraszy mole.

Inne zioła na stres, których nie znasz

Jednym z bardziej skutecznych, jednak niezbyt popularnych, preparatów zalecanych przy stanach lękowych i bezsenności jest wyciąg z piwonii zwisłej. Roślina ta rośnie dziko w Azji i jest ceniona przez wielu fitoterapeutów. Wyciąg spirytusowy z kwiatków i korzeni piwonii ma nie tylko właściwości uspokajające, nasenne i antydepresyjne. Wykazuje również działanie antybakteryjne, przeciwzapalne i antyalergiczne. Kropelki lekarstwa należy dodać do wody i zażywać kilka razy dziennie. Oto inne mało powszechne i wciąż niedoceniane zioła na uspokojenie:

Pozwól działać naturze

Co najmniej dwadzieścia minut spędzonych na łonie przyrody, znacznie obniży poziom kortyzolu, hormonu związanego chronicznym stresem – wynika z badania opublikowanego na łamach czasopisma „Frontiers in Psychology”. Dane ujawniły, że wystarczyło dwudziestominutowe doświadczenie natury, aby znacząco obniżyć poziom kortyzolu. Jeśli poświęcisz trochę więcej czasu na zanurzenie się w przyrodzie – poziom kortyzolu spadnie w jeszcze większym stopniu. Czy na grzyby, czy w poszukiwaniu leśnych skarbów, wyjście do lasu wyjdzie nam na zdrowie.

Styl życia a stres

Najnowsze badania naukowe wykazały, że w codziennym zwalczaniu stanów lękowych pomogą nam nie tylko ziołowe suplementy, lecz także zmiana nawyków żywieniowych oraz zwiększenie aktywności fizycznej. Okazuje się bowiem, że na poprawę odporności na stres wpływa dieta bogata w kwasy tłuszczowe Omega-3, zawarte np. w olejach roślinnych, rybach morskich, żółtkach jaj, soi i orzechach włoskich. W zapobieganiu nawrotom stanów nerwicowych i depresyjnych pomogą nam również regularne ćwiczenia. Udowodniono, że aktywność fizyczna wspomaga wydzielanie endorfin, zwiększa poczucie własnej wartości i pomaga zdystansować się do otaczających problemów. Co ciekawe, na naszą psychikę wpływa również temperatura otoczenia. Jeżeli chcemy odprężyć ciało i umysł, powinniśmy zadbać o to, aby w pomieszczeniu, w którym przebywamy było wystarczająco ciepło. Warto też, zwłaszcza w zimowe wieczory, zafundować sobie gorącą kąpiel z dodatkiem olejku lawendowego albo usiąść przy kominku z kubkiem gorącej zielonej herbaty w dłoniach.

Dlaczego nerwy trzeba uspokoić?

Każdy, kto doświadczył w swoim życiu sytuacji stresogennych, wie w jaki sposób odbijają się one na samopoczuciu. Niepokój objawia się z reguły silnym bólem brzucha, zwiększoną potliwością, migreną, ogólnym rozdrażnieniem, irytacją, przygnębieniem i bezsennością. Na tym jednak nie kończy się negatywny wpływ stresu na nasz organizm. Badania naukowe dowodzą, że przewlekłe stany napięcia zwiększają ryzyko wystąpienia schorzeń – nawet śmiertelnych. Mogą pojawić się wrzody, arytmia czy choroba wieńcowa. Długotrwały stres może nawet doprowadzić do zawału serca tudzież choroby psychicznej (np. depresji). Aby uchronić się przed poważnymi konsekwencjami przewlekłego napięcia nerwowego, powinniśmy próbować z nim walczyć, najlepiej w sposób naturalny. Ziołolecznictwo w połączeniu z aktywnością fizyczną i aromaterapią zdecydowanie pomoże nam się wyciszyć, wziąć głęboki oddech i zapanować nad złymi myślami. Czasami warto jest odpocząć na chwilę i – zamiast poddawać się presji – trochę zwolnić. Cytując kardynała Stefana Wyszyńskiego: <<Zagadnienia “brak czasu” nie rozwiąże się przez pośpiech, lecz przez spokój>>.