Najbardziej zielone miasta na świecie
Czy życie w miastach musi oznaczać codzienność ze smogiem, betonem i hałasem? Niekoniecznie. Światowe metropolie dynamicznie zmieniają się na lepsze, aby sprostać wyzwaniom ekologicznym i ochronić zdrowie fizyczne i psychiczne swoich mieszkańców. Na liście 10 najbardziej zielonych miast na świecie zabrakło niestety Polski, ale przynajmniej mamy się czym inspirować.
Co sprawia, że miasto jest „zielone”? Wbrew pozorom mowa nie tylko o powierzchni pokrytej roślinnością, ale przede wszystkim o całościowej strategii zarządzania lokalnymi zasobami i ochrony środowiska. Najbardziej zielone miasta świata oferują więc swoim mieszkańcom alternatywne formy transportu publicznego, zaawansowane programy recyklingu, ścieżki rowerowe, tereny rekreacyjne, czyste powietrze. Jednocześnie działają w oparciu o odnawialne źródła energii oraz zasadę minimalizacji śladu węglowego. Są więc nie tylko przyjazne do życia, ale także zmniejszają cywilizacyjny balast na Ziemi.
Oslo
Nawet 68% powierzchni Oslo zajmują obszary zielone z jeziorami, parkami oraz nawet milionem drzew! Nic dziwnego, że 2019 r. norweska metropolia odznaczona została przez Komisję Europejską tytułem „Zielonej Stolicy Europy”. Odzwierciedla on przede wszystkim aktywne dążenia do ograniczenia szkodliwego wpływu transportu na jakość powietrza i środowiska naturalnego. Miejski transport publiczny w Oslo w 100% wykorzystuje odnawialne źródła energii, a ponad 50% wszystkich nowych aut to samochody elektryczne. Powstały dla nich darmowe miejsca parkingowe oraz ładowarki, a właściciele mogą również liczyć na ulgi podatkowe. Zgodnie z ambitnymi planami władz miasta Oslo do 2030 chce zredukować poziom emisji o 95%!
Parki w Oslo, fot. Maykova Galina/Shutterstock
Singapur
Mimo bardzo wysokiej gęstości zaludnienia Singapur staje się zieloną miejską utopią. Nazywany często Miastem Ogrodów, w ponad 46% pokryty jest soczystą zielenią, zmyślnie wkomponowaną w nowoczesną architekturę drapaczy chmur. Samo lotnisko chwalone jest jako idealny przykład filozofii „biophilic design”, która ma z powrotem otoczyć człowieka przyrodą. Na szczególną uwagę zasługuje inicjatywa „Gardens by the Bay”, w ramach której na obszarze 101 ha wzniesiono tzw. superdrzewa, czyli konstrukcje pełniące funkcje wertykalnych ogrodów a zarazem instalacji chłodzących. Poziom zanieczyszczenia powietrza i wody w tym 6-milionowym mieście należy do najniższych na świecie, podczas gdy różnorodność biologiczna kwitnie w dosłownym i przenośnym tego słowa znaczeniu.
Panorama Singapuru z tzw. superdrzewami – jednego z najbardziej zielonych miast świata, fot. Arsirya/Shutterstock
Vancouver
230 parków, 9 plaż, 22 km ścieżek wzdłuż nabrzeża – to tylko rekreacyjna strona ekologicznego sukcesu Vancouver. Ambitne miasto, wskazywane w wielu rankingach za jedno z trzech najbardziej zielonych świecie, do 2040 r. planuje osiągnąć poziom zero opadów, a do 2050 r. emisyjnej neutralności. Metropolia jest na dobrej drodze do realizacji celów dzięki olbrzymim inwestycjom w zielone technologie – to tutaj znajdują się największe kompleksy produkujące ogniwa wodorowe. Innowacyjne programy partnerskie wspierają współpracę między władzami miasta, operatorami transportu i dostawcami energii w celu konsekwentnej dekarbonizacji. Vancouver słynie również z nowoczesnego budownictwa o zerowych emisjach, a angielskie określenie „vancouverism” stało się już na świecie synonimem zrównoważonych rozwiązań urbanistycznych. Obecnie rozwija się również projekt produkcji żywności w cyklu zamkniętym, który dostarczy mieszkańcom świeżych lokalnych pokarmów, jednocześnie eliminując marnotrawstwo i odpadki żywnościowe.
Panorama miasta Vancouver, fot. romakoma/Shutterstock
Kopenhaga
Kolejna skandynawska stolica w rankingu najbardziej zielonych miast świata znana jest przede wszystkim z wszechobecności rowerów, które, jak widać, można intensywnie wykorzystywać nawet klimacie umiarkowanym. Na ulicach Kopenhagi rowerów jest więcej niż samochodów, a łączna długość ścieżek rowerowych wynosi 382 km. Nie zdziwi więc, że do 2025 r. miasto chce osiągnąć neutralność emisyjną. Pomóc w tym ma również wysokiej klasy transport publiczny oraz systemy wychwytywania CO2 z powietrza. Bardzo pozytywnie oceniane są również inicjatywy miejskich farm – w wielu dzielnicach duńskiej stolicy na podwórzach, chodnikach i dachach zakładane są zagony warzywne, które dostarczają mieszkańcom świeżej, lokalnej i organicznej żywności.
Kopenhaga – miasto rowerów, fot. Sergii Figurnyi/Shutterstock
Wiedeń
Austriacka stolica jest doskonałym przykładem na to, że nawet historyczne miasta można przekształcić w zielone oazy. Dzięki imponującej liczbie 990 parków Wiedeń w 50% tworzą obszary zielone, a wśród nich znajdują się m.in. winnice, ogrody różane i pełne kwiatów trawniki. W obrębie miasta znajduje się również 800 farm, gdzie hodowane są m.in. ogórki, bakłażany i pomidory. Mieszkańcy nie tylko jedzą, ale i żyją zdrowo – 73% dojeżdża do pracy publicznym transportem, 44% chodzi piechotą, a 13% jeździ na rowerach. Na mieszkańców i turystów na ulicach Wiednia czeka 20 tysięcy rowerów na wynajem.
Wiedeń może pochwalić się ogromną powierzchnią parków i miejskich farm, fot. GagliardiPhotography/Shutterstock
Sydney
Mimo że w Sydney żyje 5 milionów ludzi, stężenie pyłów PM2,5 w lokalnym powietrzu sięga zaledwie 60% dopuszczalnej normy i jest nawet sześć razy niższe niż w Krakowie! Ponad 40% powierzchni miasta to obszary zielone, a poziom recyklingu odpadów sięga tutaj 65%. Do 2050 r. władze miasta obiecują powiększyć tereny zielone o kolejne 40%, a w planach są również zielone dachy i ściany. A już dziś na każdego mieszkańca australijskiej metropolii przypada 155 m2 zielonej przestrzeni, co zapewnia Sydney czwartą pozycję na świecie. Jednocześnie w mieście prowadzi się ambitny plan redukcji zużycia wody oraz produkcji opadów w przeliczeniu na jednego mieszkańca.
Hyde Park w Sydney, fot. chinasong/Shutterstock
Chengdu
Choć Chiny powszechnie kojarzą się z zanieczyszczaniem środowiska, są od tej reguły chwalebne wyjątki. Chengdu z populacją 16 milionów ludzi powoli zmienia się w jedno z najbardziej zielonych miast świata. Planowana sieć zielonych korytarzy dla pieszych i rowerzystów na obszarze metropolii ma docelowo być najdłuższa na świecie i mierzyć na długość 20 tys. km. Już dziś Chengdu przecinają trawniki i parki, stanowiące ponad 40% powierzchni całego miasta. Zieleń pnie się również w górę z odważnymi konstrukcjami mieszkaniowymi realizującymi wspomnianą już wyżej ideologię „biophilic design” – każdy balkon jest tutaj oazą zieleni, która pochłania dwutlenek węgla i ogranicza poziom hałasu.
Chengdu, fot. 4045/Shutterstock
Curitiba
Kolejnym zaskoczeniem w naszym rankingu może być brazylijska metropolia Curitiba. Dzięki ambitnemu programowi inwestycyjnemu ta 2-milionowa aglomeracja stała się jednym z najbardziej zrównoważonych ekologicznie miast na świecie. Do najciekawszych inicjatyw należą szybkie pasy ruchu dla autobusów połączone z siecią ulicy zarezerwowanych dla pieszych i rowerzystów. Od lat 70 ubiegłego stulecia w mieście przybyło 28 parków i 1,5 miliona drzew, a koszeniem trawy zajmują się… owce. Szokująco wysoki jest również współczynnik recyklingu – 70% – który wynika z możliwości wymiany produktów do recyklingu na żywność i bilety autobusowe. Curitiba aktywnie wspiera również miejską populację pszczół i tworzy pasy zieleni mające chronić mieszkańców przed powodziami.
Brazylijskie miasto Curitiba, fot. rafaelnlins/Shutterstock
Wellington
Na status jednego z najbardziej zielonych miast świata zasłużyła sobie również stolica Nowej Zelandii. Wellington nie jest co prawda duże – jego populacja liczy zaledwie 200 tysięcy – ale mogłoby zawstydzić niejedno polskie miasto tej samej wielkości. W 2016 r. zostało uznane za szóste najbardziej przyjazne środowisku miasto świata dzięki wyjątkowo niskiemu poziomowi zanieczyszczenia powietrza, emisji gazów cieplarnianych oraz ogólnego ryzyka ekologicznego. Wellington chwalone jest przede wszystkim jako miasto pieszych, którzy faktycznie mają pierwszeństwo na wszystkich ciągach komunikacyjnych. Sama struktura miasta umiejętnie przeplata strefy mieszkalne i usługowe z obszarami wiejskimi oraz podwójnym zielonym pierścieniem. Dodatkowo, zamiast zabudowywać opustoszałe tereny, miasto przekazało je na potrzeby rezerwatu przyrody, który ma odzwierciedlać, jak wyglądała Nowa Zelandia zanim pojawił się na niej człowiek.
Wellington czyli zielona stolica Nowej Zelandii, fot. Victor Maschek/Shutterstock
Rejkiawik
Najmniejszy udział powierzchni zielonych w naszym rankingu ma Rejkiawik – zaledwie 27%. Mimo to islandzka stolica zasługuje na miejsce w gronie najbardziej ekologicznych miasta świata dzięki imponującym osiągnięciom w dziedzinie energetyki. Mądre inwestycje w energię geotermalną i wodną sprawiły, że cały Rejkiawik zasilany jest czystą energią pochodzącą z odnawialnych źródeł. Do 2040 r. całe miasto ma być neutralne węglowo, a już dziś poziom recyklingu sięga tutaj 47%. Mieszkańcy piją też czystą wodę w 95% pochodzącą z nieoczyszczanych zasobów wód gruntowych. Dodatkowo w stolicy Islandii dba się o ekologiczne możliwości rekreacyjne, autobusy zasilane są wodorem, a właściciele aut elektrycznych upoważnieni są do darmowego parkowania.
Rejkiawik – miasto zasilane energią odnawialną, fot. Tsuguliev/Shutterstock
W różnych rankingach najbardziej ekologicznych i zielonych miast świata pojawiają się również regularnie Zurych, Edynburg, Helsinki, Amsterdam, Sztokholm czy Portland. We wszystkich tych metropoliach polepszające się warunki życia wynikają nie z warunków naturalnych, ale konsekwentnych i ambitnych programów związanych z realizacją założeń zrównoważonego rozwoju. I jest to z pewnością powód do optymizmu – może jeszcze nie jest za późno, aby zmienić stereotyp życia w mieście?
Ekologia.pl (Agata Pavlinec)
- „The top 10 green cities in the world” DGB Group, https://www.green.earth/blog/the-top-10-green-cities-in-the-world, 3/04/2024;
- “The 9 Greenest Cities in the World” Josh Jackman, https://blog.cleanhub.com/greenest-cities, 3/04/2024;
- “Hitting Green Goals: The 15 Greenest Cities In The World” Raf Chomsky, https://sustainablereview.com/hitting-green-goals-the-15-greenest-cities-in-the-world/, 3/04/2024;
- “In pictures: 10 ingenious green cities around the world” James Cutmore, https://www.sciencefocus.com/planet-earth/top-10-greenest-cities-in-the-world, 3/04/2024;
- “Best Green Cities: 12 Greenest Cities In The World And Why” Unity Environmental University, https://unity.edu/articles/greenest-cities-in-the-world/, 3/04/2024;
- “10 of the Greenest Cities in the World” Cristen Hemingway Janes, https://www.ecowatch.com/greenest-cities-in-the-world.html, 3/04/2024;
