Zachowaj świeżość – praktyczne metody przechowywania resztek jedzenia
Trudno jest gotować tak, aby nic nie zostało. Resztki jedzenia wynosimy też często z restauracji i wizyt u dziadków. Korzystamy z nich potem w kolejnych dniach, nie zdając sobie często sprawy z zagrożeń związanych z dłuższym przechowywaniem żywności. Poznaj praktyczne rady, jak dbać o świeżość resztek żywnościowych, chroniąc zdrowie domowników.
Konsumpcja nieświeżej żywności nie tylko bywa nieprzyjemna, ale także groźna. Już w przeciągu 30 minut mogą pojawić się symptomy zatrucia takie jak bóle brzucha, wymioty, biegunka, utrata apetytu, podwyższona temperatura, bóle głowy oraz osłabienie. Złe samopoczucie może utrzymywać się nawet ok. tygodnia i jest szczególnie niebezpieczne dla małych dzieci i osób starszych, wyjątkowo podatnych na odwodnienie.
Z jednej strony nie chcemy więc wyrzucać jedzenia, z drugiej, nikt nie ma ochoty na żołądkowe sensacje. Jak prawidłowo przechowywać resztki żywnościowe, aby utrzymać je w świeżości?
Temperatura przede wszystkim
Najczęstszą przyczyną zatruć pokarmowych jest rozwój bakterii. Sprzyja im temperatura od 5 do 60°C, a więc również temperatura pokojowa. Szczególnie łatwo „psują się” surowe i niedogotowane mięso, świeże owoce i warzywa oraz pokarmy bogate w skrobię, np. ryż czy makaron.
Stąd ugotowany obiad, aby był bezpieczny do spożycia, może być przechowywany w temperaturze do 4 °C (a więc w lodówce) bądź powyżej 60°C (np. w ciepłym piekarniku). Jeśli jedzenie przebywa w temperaturze zawierającej się we wspomnianym przedziale, po 2 godzinach ryzyko rozwoju drobnoustrojów wzrasta na tyle, że należy je umieścić w lodówce. W przypadku upałów, powyżej 32°C, przyjmuje się, że większość żywności nie powinna być konsumowana już po 1,5 godzinie od przygotowania.
Aby ograniczyć ryzyko rozwoju bakterii, ugotowane jedzenie należy jak najszybciej schłodzić. W tym celu warto żywność podzielić na mniejsze porcje, a w ramach możliwości schłodzić naczynia w kąpieli z zimną wodą.
Ekologiczne opakowanie z woskiem pszczelim nadaje się do przykrywania mis z warzywami, fot. New Africa/Shutterstock
Podstawowe metody przechowywanie resztek jedzenia
Wiemy już, że gotową żywność najlepiej jest przechowywać w lodówce (w temperaturze maksymalnie 5°C). Poza tym należy ją chronić przed wilgocią i powietrzem, które przyśpieszają proces „psucia”. W tej roli idealnie sprawdzają się hermetycznie zamykane plastikowe pojemniki (o pojemności jak najbardziej zbliżonej do ilość jedzenia) oraz plastikowa folia spożywcza. Im szczelniej opakujemy produkt, tym mniejsze ryzyko rozwoju patogenów. Każde opakowanie dobrze jest opisać datą, aby uniknąć zbyt długiego przechowywania. Ogólna zasada mówi, że w lodówce jedzenie przetrzymujemy maksymalnie 3-4 dni, w zamrażalniku zaś 3-4 miesiące.
Oprócz pojemników żywność można też przechowywać w zamykanych woreczkach plastikowych lub papierze śniadaniowym o jednej woskowanie stronie. Bardziej ekologicznym rozwiązaniem o wysokiej funkcjonalności jest opakowanie tekstylne z woskiem pszczelim – nie tylko przeznaczone do wielokrotnego użytku, ale również całkowicie biodegradowalne. Nie najlepiej sprawdza się natomiast folia aluminiowa, która nie chroni żywności dostatecznie dobrze przed dostępem powietrza.
Tabela przedstawiająca optymalne opakowania do przechowywania żywności; opracowanie własne
Jak przechowywać awokado, tofu czy pesto?
Niektóre pokarmy wymagają specyficznego sposób przechowywania, aby jak najdłużej utrzymały się w świeżości. Wynika to z unikalnej konsystencji lub składu chemicznego, który predysponuje do szybszej utraty walorów smakowych, estetycznych lub zdrowotnych.
- awokado – z połówki owocu (w skórce) należy usunąć pestkę, przeciętą stroną posmarować sokiem z cytryny i owinąć szczelnie folią spożywczą i włożyć do lodówki;
- tofu – po wyjęciu z oryginalnego opakowania pozostałości tofu należy przechowywać z czystej wodzie w lodówce – wodę tą codziennie powinno się wymieniać;
- chleb – warto przechowywać w papierowej lub bawełnianej torebce w zacienionym miejscu; plastikowe lub metalowe chlebaki stojące na blacie kuchennym zwiększają ryzyko rozwoju pleśni;
- ser – kawałki sera można zawijać w papier do pieczenia i przechowywać w zamkniętym plastikowym pojemniku wraz z kostką cukru, która pochłaniać będzie wilgoć;
- pesto i pasty typu ajwar – raz otwarte powinny zawsze po użyciu być zalewane z wierzchu olejem;
- świeże zioła – pęczek koperku czy pietruszki należy owinąć w lekko wilgotny ręcznik papierowy i włożyć do lodówki;
- sałata – najlepiej jest umieścić zieloną główkę w plastikowym boksie wyłożonym ręcznikiem papierowym i szczelnie zamknąć;
- kawałki mięsa – najlepiej włożyć do słoika, zalać gorącym bulionem i zamknąć na ciepło, aby doszło do wytworzenia się próżni;
- pokrojone surowe warzywa – warto włożyć do zamykanego woreczka plastikowego starannie wyciskając wcześniej z niego całe powietrze.
Jedzenie, które nieprzyjemnie pachnie lub smakuje należy bezwzględnie wyrzucić do kosza, fot. Kmpzzz/Shutterstock
Kiedy resztki żywnościowe należy wyrzucić?
Marnotrawstwo żywności to jeden z największych problemów świata, w którym wciąż ok. 700 mln ludzi cierpi głód, podczas gdy 1,3 mld ton jedzenia ląduje co roku na śmietniku. Mimo tego smutnego faktu, resztki z posiłków należy czasem wyrzucić w trosce o zdrowie. W szczególności mowa o sytuacji, gdy:
- Ugotowany posiłek stał w temperaturze pokojowej 3 godziny i więcej;
- Żywność nieprzyjemnie pachnie lub dziwnie smakuje;
- Na produktach pojawił się nalot;
- Resztki żywności leżą w lodówce od ponad 4 dni.
Jak uniknąć wyrzucania żywności? Najlepiej jest nie gotować na wyrost i przyrządzać porcje dokładnie według zapotrzebowania. To samo tyczy się zakupów spożywczych, które często robimy bez opamiętania, nie kontrolując, co już jest otwarte w lodówce. Oszczędność może tymczasem pomóc portfelowi, zdrowiu i czystemu sumieniu!
Przechowywanie resztek żywności – pytania i odpowiedzi
Jakie produkty spożywcze najłatwiej się psują?
Rozkrojone surowe warzywa i owoce oraz surowe mięso i ryby podlegają najwyższemu ryzyku rozwoju patogenów.
Dlaczego żywność się psuje?
Na resztkach jedzenia rozwijają się bakterie, grzyby i pasożyty. Często dochodzi również do oksydacji.
Jak długo można przechowywać resztki spożywcze w lodówce?
Złota zasada mówi, że przygotowaną żywność można przechowywać przez 3-4 dni w temperaturze poniżej 5°C.
- „Leftovers and Food Safety” USDA, https://www.fsis.usda.gov/food-safety/safe-food-handling-and-preparation/food-safety-basics/leftovers-and-food-safety, 3/06/2024;
- “Properly Store Your Leftovers to Stop Wasting Food and Money” Macy Meyer, https://www.cnet.com/home/kitchen-and-household/properly-store-your-leftovers-to-stop-wasting-food-and-money/#google_vignette, 3/06/2024;
- “A guide to leftovers: How to store them safely and when to toss them” Vivian Manning-Schaffel, https://www.nbcnews.com/better/lifestyle/guide-leftovers-how-store-them-safely-when-toss-them-ncna868316, 3/06/2024;
- “How to store half a lemon – and 17 other ways to keep leftover food fresh” Leah Harper, https://www.theguardian.com/environment/2024/apr/18/ways-keep-leftover-food-fresh-opened-tins-cut-avocados-chefs-experts, 3/06/2024;
- “How to Store Cooked Food” Nikki Miller-Ka, https://www.thespruceeats.com/how-to-store-cooked-food-leftovers-6746490, 3/06/2024;
