Drewniak szkarłatny (Hypoxylon fragiforme)

Wstęp

Drewniak szkarłatny to częsty w Polsce grzyb saprofityczny z rodziny próchnilcowatych Xylariaceae i z typu workowców Ascomycota.

Sezon

Drewniak szkarłatny wytwarza owocniki, zwane w tym wypadku podkładkami, od jesieni do wiosny.

Występowanie

Drewniak szkarłatny jest roztoczem, rozwijającym się na gnijących pniakach i gałęziach drzew liściastych, zazwyczaj buków, aczkolwiek notowano go także na: grabach, dębach, lipach, jarzębach, olchach, topolach czy brzozach. Drewniak szkarłatny należy do grzybów inicjujących rozkład martwego drewna. Nader często towarzyszy mu wrośniak szorstki (Trametes hirsuta).

Wygląd

Owocnik drewniaka szkarłatnego, zwany w tym wypadku podkładką, łac. stromata, w postaci poduchowatej, skorupiastej, spłaszczonej i prawie półkolistej, o średnicy 2-9 mm oraz wysokość 1,5-7 mm. Pobliskie podkładki drewniaka nierzadko zlewają się formując skupiska o nieregularnym, jakby rozlanym kształcie. Pod powierzchnią zawiązują się perytecja, zebrane w charakterystyczne „kopczyki”, stąd charakterystyczne punktowanie bądź gruzełkowanie tego gatunku. Pod perytecjami zaś znajduje się czarny rdzeń podkładki. Z wiekiem kolor okazu zmienia się z ceglastoczerwonego na szary lub niemal czarny.

Miąższ czarny, zdrewniały, twardy. Po wyschnięciu staje się bardzo kruchy.

Wysyp zarodników czarny. Wymiary spor drewniaka szkarłatnego: 11-15 x 5,5 – 7,5 mikrona. Zarodniki gładkie, ciemnobrązowe, nieprzezroczyste, kształtu ziaren fasoli (eliptyczno-jajowate).

Drewniaka szkarłatnego można łatwo pomylić z wieloma innymi grzybami z tegoż rodzaju. Drewniak czerwonawy (H. rutilum) też przybiera różne odcienie czerwieni i też preferuje martwe drewno buków – z całkowitą pewnością odróżnić je można wyłącznie przez obserwacje zarodników pod mikroskopem. Łudząco podobny jest także drewniak pierzasty (H. howeanum) – mający gładszą powierzchnię, pozbawioną „kopczyków” perytecjów. Poza tym d. pierzasty produkuje okazalsze spory. Oba gatunki mają jednak niemalże taki sam chemotyp (stężenie rodzajowo i gatunkowo specyficznych metabolitów wtórnych) a ich strzępki mogą zrastać się, toteż jest sprawą dyskusyjną, na ile w ogóle są odrębnymi gatunkami?

Wyraźniej inny jest drewniak brunatny (H. fuscum): brązowawy oraz mniejszy od d. szkarłatnego. Ponadto zasiedla nieco inne gatunki drzew, raczej leszczynę i olszę niż buka. Warstwiak zwęglony (Daldinia concentrica) i zgliszczak pospolity (Kretzschmaria deusta) też są dość podobne do drewniaków lecz charakteryzują się większymi podkładkami, tudzież głęboko czarnym, węglistym kolorem. Ponadto zgliszczak atakuje i zasiedla jeszcze żywe drzewa, a warstwiak preferuje drewno martwe, ale dopiero zaczynające się rozkładać.

Właściwości

Drewniak szkarłatny jest grzybem niejadalny, saprotrof.

Zastosowanie

Brak.